Thị trường trái phiếu Đông Á mới nổi đã cải thiện nhưng vẫn còn những quan ngại

Tính tới cuối năm 2018, đã có 13,1 nghìn tỉ USD trái phiếu bằng đồng nội tệ đang lưu hành tại thị trường Đông Á mới nổi, cao hơn 2,4% so với thời điểm cuối tháng 9 năm 2018 và nhiều hơn 11,9% so với cuối năm 2017.

Lợi suất trái phiếu đã giảm trong khi tỉ lệ nắm giữ của khối ngoại gia tăng tại hầu hết các thị trường. Tuy vậy, đầu tư nước ngoài vào trái phiếu bằng đồng nội tệ tại Trung Quốc đi ngược với xu hướng của khu vực. Tỉ lệ nắm giữ của khối ngoại trong thị trường Trung Quốc đã giảm từ mức 5,1% vào cuối tháng 9 năm 2018 xuống còn 5% vào cuối tháng 12 năm 2018, đảo ngược xu hướng gia tăng kể từ năm 2016, do tốc độ tăng lãi suất của Mỹ chậm lại và sự sụt giá đồng nhân dân tệ.

Chuyên gia kinh tế của ADB, ông Yasuyuki Sawada, nhận định: “Gần đây, những nguy cơ đối với sự ổn định tài chính tại Đông Á mới nổi đã phần nào giảm bớt. Tuy nhiên, vẫn còn một số yếu tố bất định, đáng chú ý là cuộc xung đột thương mại chưa được giải quyết giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, việc nước Anh rời khỏi Liên minh châu Âu với nhiều rủi ro tiềm tàng, và sự giảm sút đà tăng trưởng toàn cầu. Sự gia tăng nhanh chóng nợ tư nhân trong thập niên vừa qua cũng có thể gây thiệt hại tới các nền kinh tế và sự ổn định tài chính trong khu vực”.

Làn sóng biến động tài chính gây bất ổn cho các thị trường mới nổi năm ngoái đã lắng xuống trong những tháng gần đây. Một yếu tố then chốt đằng sau sự ổn định của các thị trường mới nổi ở châu Á cũng như các nơi khác, thấy rõ trong sự ổn định của tỉ giá hối đoái tại các thị trường này, chính là sự điều tiết về việc ngưng tăng lãi suất của Ngân hàng dự trữ liên bang Mỹ. Mặc dù có những tiến triển tích cực này, căng thẳng thương mại toàn cầu đang tiếp diễn và các rủi ro bất lợi lớn khác cho thấy sự bất định trên toàn cầu vẫn đang gia tăng.

Trung Quốc vẫn có thị trường trái phiếu bằng đồng nội tệ lớn nhất tại Đông Á mới nổi vào cuối năm 2018, với 9,453 nghìn tỉ USD trái phiếu đang lưu hành, chiếm 72,2% tổng thị trường khu vực. Tại Châu Á nói chung, chỉ thị trường của Nhật Bản là có giá trị lớn hơn với ước tính đạt 10,668 nghìn tỉ USD.

Thị trường trái phiếu bằng đồng nội tệ của Việt Nam là thị trường duy nhất tại khu vực Đông Á mới nổi bị thu hẹp trong quý IV năm 2018, giảm 5,3% với giá trị đồng nội tệ tương đương 51 tỉ USD tính tới cuối năm 2018. Sự sụt giảm này chủ yếu là do mức giảm 6,2% của thị trường trái phiếu chính phủ trong quý IV khi tất cả tín phiếu ngân hàng nhà nước đang lưu hành đáo hạn vào cuối tháng 12/2018.

Tuy nhiên, tính chung cả năm 2018, thị trường trái phiếu bằng đồng nội tệ của Việt Nam đã tăng 9,3% tính theo giá trị đồng nội tệ. Điều này được hỗ trợ bởi mức tăng 29,4% của thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong năm ngoái, lên mức 4 tỉ USD.

Khu vực Đông Á mới nổi bao gồm: Trung Quốc, Indonesia, Hàn Quốc, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.

Ngoài ra, báo cáo đã chỉ ra tiềm năng phát triển của các thị trường trái phiếu xanh, doanh thu thu về được sử dụng để phục vụ cho các dự án về năng lượng tái tạo, thân thiện với môi trường. Trong giai đoạn 2016 - 2018, việc phát hành trái phiếu xanh của khu vực này chủ yếu bằng đồng nhân dân tệ Trung Quốc, chiếm tới 46% tổng giá trị trái phiếu xanh của các thị trường mới nổi. Trái phiếu xanh bằng đồng rupi Ấn Độ chiếm 2% tổng giá trị.

Một phần khác của báo cáo lưu ý rằng lãi suất trái phiếu xanh thường cao tại các thị trường dễ bị ảnh hưởng hơn bởi biến đổi khí hậu. Chi phí nợ cao hơn có nghĩa là các dự án để giảm thiểu tác động vật chất của biến đổi khí hậu cũng sẽ tốn kém hơn.