Tính tuân thủ tự giác về công bố thông tin của doanh nghiệp Việt Nam chưa cao

Các diễn giả trao đổi tại NDH Talk 09

Tọa đàm có sự tham gia góp mặt của ông Trần Văn Dũng - Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, ông Phan Lê Thành Long - Giám đốc Viện Quản trị công chứng Australia, ông Trần Đình Cường - Tổng Giám đốc Ernst & Young Việt Nam và bà Nguyễn Thị Nguyệt Anh – Chuyên gia về quản trị công ty của Tổ chức tài chính quốc tế (IFC) và người điều phối chương trình, ông Nguyễn Duy Hưng - Chủ tịch HĐQT CTCP Chứng khoán SSI kiêm Chủ tịch HĐQT Tập đoàn PAN Group.

Tóm tắt tình hình công bố thông tin doanh nghiệp (DN) Việt Nam gần đây, ông Dũng đánh giá chất lượng công bố thông tin doanh nghiệp đã được cải thiện, số lượng doanh nghiệp đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn năm 2018 đã tăng gấp đôi so với năm 2017. Khuôn khổ pháp lý đối với công bố thông tin doanh nghiệp khá chặt chẽ, tuy nhiên khi triển khai thực tế tại các doanh nghiệp còn phát sinh rất nhiều vấn đề. Năm 2018, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã xử phạt 400 doanh nghiệp, hơn nửa trong số đó vi phạm về CBTT.

Xem xét nguyên nhân vấn đề, ông Trần Đình Cường cho biết, tính tuân thủ tự giác của các DN Việt Nam hiện nay chưa cao, đặc biệt là việc đáp ứng những chuẩn mực quốc tế. Ngoài ra, các quy định ban hành dù chặt chẽ nhưng vẫn còn những lỗ hổng, không có quy định nào có thể giải quyết mọi vấn đề. Sự thiếu thống nhất trong việc ban hành quy định luật pháp vô hình chung đã gây ra sự chồng chéo trách nhiệm khi xử lý phát sinh.

Nghị định 71 vẫn chỉ mang tính hướng dẫn, chưa có yếu tố thực hiện triển khai một cách cụ thể. “Bản thân Việt Nam đã có thay đổi nhưng trong khu vực vẫn xếp thấp nhất. Thẻ điểm quản trị trung bình ASEAN của Việt Nam năm 2018 với 70 công ty niêm yết là 41,3/130 điểm. Điểm số của Thái Lan và Indonesia lần lượt là 87,5 và 62,3”, bà Nguyễn Thị Nguyệt Anh cho biết.

Nhìn chung, thị trường chứng khoán Việt Nam ghi nhận sự cải thiện đáng kể trong 10 năm qua. Tuy nhiên, vẫn có một vấn đề rất khó kiểm soát, chính là đạo đức nghề nghiệp. Nếu các DN Việt Nam thực hiện theo đúng quy trình thì khả năng họ không thể huy động được vốn sẽ rất cao. Do vậy, vì lợi ích ngắn hạn, DN sẵn sàng “lách luật”, chấp nhận mất uy tín để có thể huy động được vốn.

Vậy nên, để cải thiện chất lượng CBTT, các bên liên quan cần phải xây dựng lộ trình thống nhất để giải quyết bài toán thách thức này. Ồng Dũng nhấn mạnh, để làm được, chúng ta phải đi cùng nhau, bước đầu tiên phải giúp cho các DN nhận thức được tính minh bạch là điều cốt lõi cho sự phát triển của thị trường chứng khoán, như thế DN sẽ xây dựng mô hình quản trị hiệu quả, bền vững, ứng phó với khủng hoảng tốt hơn.

Bên cạnh đó, kiến nghị để các DN niêm yết được miễn thuế ở thời kỳ đầu là một trong những ý kiến tạo lực đẩy rất tốt cho thị trường, tập trung phát triển nhóm VN30 để định hình và là hướng đi cho các DN khác theo đuổi. Điều quan trọng nhất là đó chính là quy định luật pháp, tất nhiên những doanh nghiệp sai phạm sẽ chịu xử phạt như cấm niêm yết trên sàn giao dịch, phạt hành chính,… và bổ sung những hình thức răn đe cứng rắn hơn như tạm dừng hoạt động vĩnh viễn các doanh nghiệp vi phạm, đặc biệt là các lãnh đạo doanh nghiệp sẽ bị cấm tham gia HĐQT, ban tổng giám đốc, trưởng ban kiểm soát. Đối với cá nhân hành nghề thì có thể sẽ treo hoặc tịch thu vĩnh viễn chứng chỉ hành nghề. Hình thức xử phạt sẽ tăng lên tương đối mạnh trong Luật Chứng khoán mới. Ngoài ra, cần xem xét và bổ sung trách nhiệm của những đơn vị kiểm toán độc lập sau khi hoàn tất việc kiểm toán DN, CBTT. Nếu trong trường hợp phát hiện sai phạm mà không báo cáo sẽ phải chịu trách nhiệm liên đới.

Đạt Trịnh