Nhớ những ngày đầu thành lập Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam

Bà Nguyễn Thị Minh Thoa - Chánh Văn phòng Cơ quan Thường trực nhiệm kỳ I

Được sự quan tâm chỉ đạo của Ban Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đứng đầu là Thống đốc Cao Sĩ Kiêm, Ban trù bị thành lập HHNH Việt Nam đã làm việc cần mẫn hiệu quả để có bản tường trình Chính phủ về việc thành lập HHNH Việt Nam. Bên cạnh đó còn có sự giúp đỡ của Tiến sĩ Andreas Hauskrecht – Giám đốc dự án GTZ của Cộng hòa Liên bang Đức tư vấn về mô hình HHNH và Quỹ bảo toàn tiền gửi.

Kết quả ngày 14/5/1994, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 247/TTg cho phép thành lập HHNH Việt Nam. Ngày 23/8/1994, HHNH Việt Nam chính thức ra mắt tại Cung văn hóa Hữu nghị Việt Xô, Hà Nội với sự tham gia của 35 ngân hàng thương mại (NHTM) quốc doanh và cổ phần.

Những ngày đầu làm việc, Ban điều hành HHNH Việt Nam vô cùng khó khăn vì: không có trụ sở để làm việc, phải mượn vài phòng của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trung ương tại 15 La Thành, Hà Nội; không có phương tiện làm việc; không có kinh phí hoạt động vì Đại hội đồng và Bộ Tài chính chưa có quy định tỷ lệ trích hội phí…

Những ngày đầu, nhân sự có tôi và anh Ngô Hồng Phương vừa lái xe vừa làm việc hành chính, Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam cử chị Nga sang hỗ trợ làm phiên dịch. Ngân hàng Công Thương cử anh Khiêm sang hỗ trợ mảng pháp luật, sau đó có thêm chị Liên, chị Dung. Khi đó có nhiều đoàn khách quốc tế và trong nước đã đến làm việc với Tổng Thư ký Ngô Tuấn Kiệp. Tổng Thư ký luôn động viên chúng tôi cố gắng khắc phục khó khăn để làm việc, công việc phát sinh đến đâu xử lý đến đó. Khó khăn ở đây là không có tiền mua chè, nước tiếp khách, không có văn phòng làm việc, tôi phải đi vay 30 triệu đồng để trang trải các chi phí và thế là công việc cũng ổn.

Ngày 13/1/1995, Đại hội đồng HHNH Việt Nam họp lần thứ nhất tại Hà Nội, đã biểu quyết thông qua:

- Điều lệ Hiệp hội Ngân hàng.

- Quy chế hoạt động của Hội đồng. Bầu 9 thành viên Hội đồng khóa 1, bầu Chủ tịch, Phó Chủ tịch và đề cử Tổng Thư ký.

- Quy chế hoạt động Ban điều hành.

- Quy chế tài chính của HHNH Việt Nam.

- Phương hướng hoạt động của nhiệm kỳ I.

- Tỷ lệ thu hội phí.

Có được các quy chế trên, Ban điều hành có khung pháp lý để hoạt động hợp pháp. Trong khi chờ thu hội phí, Hội đồng đã đồng ý để 4 NHTM quốc doanh trang bị cho Ban điều hành một số phương tiện làm việc như: 1 ô tô, 2 máy tính và các dụng cụ văn phòng khác. Tuy nhiên, chỉ là biện pháp tình thế. 

Tiếp theo, Hội đồng HHNH Việt Nam quyết định chủ trương mua trụ sở làm việc bằng nguồn vốn của 4 NHTM quốc doanh ứng trước hội phí từ 2 - 3 năm.

Tổng Thư ký giao nhiệm vụ cho Văn phòng và Phòng Kế toán tìm nhà, chúng tôi tìm gần 1 năm, cuối năm 1995 tìm được ngôi nhà 193 phố Bà Triệu, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội, nhà mới xây, chưa sử dụng.

Tôi đã trực tiếp báo cáo Tổng Thư ký và các thành viên Hội đồng. Sau khi xem nhà, các thành viên đã nhất trí mua. Đây là công việc phức tạp về thủ tục pháp lý, phải vận dụng Luật Quản lý đất đai, xin phép Sở Nhà đất và UBND TP. Hà Nội. Do vậy, chúng tôi không tránh khỏi những khó khăn và phiền phức trong việc mua ngôi nhà.

Tuy nhiên, nhờ thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Hội đồng, vì vậy có tới 3 đoàn kiểm tra việc mua nhà nhưng kết quả không có sai sót gì.

Có được trụ sở làm việc khang trang mặt phố Bà Triệu, chúng tôi, những người đi tiên phong trong sự nghiệp xây dựng HHNH Việt Nam rất tự hào về những đóng góp của mình, song cũng không thể nào quên những gian nan vất vả đã trải qua.

HHNH Việt Nam ra đời và hoạt động trong bối cảnh nổ ra cuộc khủng hoảng  tiền tệ châu Á. Nền kinh tế Việt Nam  trải qua đợt lạm phát chưa từng có đã đẩy giá USD từ 8.000VND/USD lên 11.000 VND/USD. Giá vàng từ 450.000 đồng/chỉ lên 660.000 đồng/chỉ, ảnh hưởng lớn đến quản lý kinh tế vĩ mô. Hệ thống NHTM còn quá non trẻ, phát triển ồ ạt. Cơ chế làm việc còn thiếu, nhân sự yếu. Luật Đất đai ra đời ảnh hưởng quan hệ tín dụng giữa ngân hàng và doanh nghiệp.

Trước tình hình trên, Ban điều hành HHNH Việt Nam đã đề nghị dự án GTZ giúp đỡ. Tiến sĩ Haukrecht - Giám đốc dự án thường xuyên có những bài thuyết trình về tình hình kinh tế thế giới và trong nước, nhằm giúp các ngân hàng hội viên có được định hướng chính xác, xử lý hoạt động kịp thời cho phù hợp với xu thế hội nhập quốc tế và đường lối phát triển kinh tế của Đảng và Nhà nước.

Dự án GTZ đã giúp HHNH Việt Nam mở các lớp đào tạo ngắn ngày từ 7 đến 15 ngày dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia kinh tế và giảng viên các trường đại học của Pháp, Đức,… góp phần bổ sung kiến thức về kiểm toán, thẩm định tín dụng, phòng ngừa rủi ro,… cho cán bộ, nhân viên các tổ chức hội viên.

Bên cạnh việc đẩy mạnh công tác bảo vệ quyền lợi hội viên, Ban điều hành còn tổ chức thành lập Câu lạc bộ của các nhà doanh nghiệp ngân hàng, để các ngân hàng trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ những khó khăn về cơ chế, chính sách… Hội Thẻ cũng ra đời từ nhiệm kỳ I nhằm thúc đẩy hoạt động thanh toán thẻ, hạn chế dùng tiền mặt. 

Ngay khi Hiệp hội mới đi vào hoạt động, Tổng Thư ký Ngô Tuấn Kiệp đã chỉ đạo tổ chức cho các ngân hàng hội viên tham gia học tập tại các ngân hàng khu vực châu Á, đây là cơ hội để các ngân hàng hội viên tiếp cận kiến thức mới của ngân hàng nước ngoài, chuẩn bị để tiến vào thời kỳ hội nhập khu vực và quốc tế.

Công tác thông tin tuyên truyền bắt đầu bằng việc quảng bá hình ảnh của HHNH Việt Nam. Tạp chí Thị trường Tài chính Tiền tệ ra đời là phương tiện thông tin hoạt động của các ngân hàng hội viên, truyền tải các nghiệp vụ kỹ thuật mới về tài chính ngân hàng tới các hội viên.

25 năm xây dựng, trưởng thành, trải qua 6 nhiệm kỳ hoạt động, với số hội viên ban đầu là 35 nay đã là 65 hội viên tham gia HHNH Việt Nam bao gồm các ngân hàng trong nước, ngân hàng nước ngoài, ngân hàng liên doanh và các tổ chức tài chính khác.

Ngày nay HHNH Việt Nam đã trở thành một hiệp hội nghề nghiệp lớn mạnh tại Việt Nam, có tiếng nói quan trọng trong xã hội. Những thành tựu mà HHNH Việt Nam đã đạt được, có sự đóng góp của lớp cán bộ nhiệm kỳ đầu tiên (1994 - 1999), hôm nay nhớ lại trong lòng chúng tôi tràn đầy xúc động, tự hào.

(Tác giả bài viết Nguyễn Thị Minh Thoa là Chánh Văn phòng Cơ quan Thường trực HHNH Việt Nam nhiệm kỳ I)

Nguyễn Thị Minh Thoa