Tỷ lệ tội phạm kinh tế toàn cầu tiếp tục ở mức cao

Đây là một trong những thông tin được chỉ ra trong kết quả "Khảo sát tội phạm kinh tế và gian lận toàn cầu 2020" được thực hiện 2 năm một lần vừa được PwC công bố. Báo cáo thực hiện dựa trên thu thập 5.000 ý kiến các tổ chức, doanh nghiệp tại 99 quốc gia và thuộc nhiều ngành công nghiệp khác nhau. Kết quả khảo sát đã đưa ra những phân tích về mối đe dọa, mức độ tổn thất và các doanh nghiệp cần làm gì để xây dựng những biện pháp ứng phó chủ động và mạnh mẽ hơn đối với gian lận và tội phạm kinh tế.

Nguy cơ từ người tiêu dùng và an ninh mạng

Kết quả khảo sát năm nay cho thấy tỷ lệ tội phạm kinh tế toàn cầu tiếp tục ở mức cao với gần một nửa các doanh nghiệp tham gia khảo sát đã và đang phải đối mặt với hiện tượng gian lận trong hai năm qua. Đây là mức cao thứ hai từng chứng kiến trong vòng 20 năm trở lại đây.

Hành vi gian lận phổ biến nhất được thực hiện bởi người tiêu dùng chiếm tới 35% (vào năm 2018 tỷ lệ này là 29%), sau đó là tội phạm an ninh mạng với 34%. Đây cũng là hai loại hình tội phạm được cho là gây ảnh hưởng lớn nhất đến các doanh nghiệp. Dù hành vi gian lận được thực hiện bởi người tiêu dùng ngày một tăng cao nhưng PwC cho rằng, đây cũng là một trong số những hình thức tội phạm có thể được phòng chống với tài nguyên chuyên dụng, quy trình vững chắc và công nghệ tiên tiến một cách hiệu quả.

Các doanh nghiệp được khảo sát cho biết đang phải đối mặt với trung bình 6 sự cố gian lận trong vòng 2 năm qua. Từ thực tế này, PwC chỉ ra rằng, tầm quan trọng của việc chủ động phòng ngừa, cũng như việc đầu tư vào công nghệ và các kỹ năng phù hợp có thể tạo ra lợi thế.

Đến nay, gần một nửa các doanh nghiệp áp dụng và tăng cường kiểm soát khi đối mặt với tội phạm kinh tế và 60% trong số đó cho biết nhờ các biện pháp này mà doanh nghiệp hoạt động tốt hơn. Tuy nhiên, gần một nửa các doanh nghiệp được khảo sát không hề tiến hành điều tra khi gặp phải tội phạm gian lận/kinh tế. Chỉ một phần ba doanh nghiệp báo cáo lên hội đồng quản trị công ty, tuy nhiên tới 53% trong số đó ghi nhận cải thiện đối với doanh nghiệp.

Phối hợp linh hoạt nhiều biện pháp

"Gian lận có thể xảy đến với doanh nghiệp từ mọi góc độ - thủ phạm có thể là người trong nội bộ, bên ngoài, hoặc ở nhiều trường hợp do cấu kết hai bên", PwC cho biết. Trong hai năm qua, chỉ 39% người được khảo sát trả lời rằng đối tượng bên ngoài doanh nghiệp là thủ phạm chính gây ra các tội phạm kinh tế cho doanh nghiệp họ. 1/5 cho biết các nhà bán hàng/nhà cung cấp là thủ phạm gian lận bên ngoài gây ảnh hưởng nhiều nhất tới doanh nghiệp. 13% số người tham gia khảo sát từng gặp gian lận trong 2 năm qua cho biết họ chịu tổn thất hơn 50 triệu USD. Chống độc quyền, giao dịch nội gián, gian lận thuế, rửa tiền, hối lộ và tham nhũng là năm loại hình tội phạm trực tiếp gây ra tổn thất nghiêm trọng nhất về tài chính – nhiều trường hợp phải chịu thêm các chi phí khắc phục đáng kể.

Vậy làm sao để phòng bị tình trạng trên? Trả lời câu hỏi, PwC cho rằng, công nghệ chỉ là một phần trong giải pháp chống tội phạm kinh tế. Kết quả khảo sát cho thấy,  hơn 60% doanh nghiệp - tổ chức đã bắt đầu ứng dụng công nghệ tiến tiến như trí tuệ nhân tạo và học máy (machine learning) trong việc phòng chống gian lận, tham nhũng và các tội phạm kinh tế khác. Tuy nhiên, việc triển khai công nghệ vẫn gặp phải những lo ngại liên quan đến chi phí thực hiện, chuyên môn hạn chế và nguồn lực có hạn. 28% người tham gia khảo sát cho biết họ thấy giá trị mà công nghệ mang lại là chưa tương xứng.

Lợi ích của ứng dụng công nghệ trong việc phòng chống gian lận là không thể phủ nhận, tuy nhiên doanh nghiệp cần nhìn nhận rõ rằng việc đơn thuần áp dụng các công cụ hay công nghệ, là chưa đủ đối với một quy trình chống gian lận.

Theo ông Grant Dennis, Tổng giám đốc công ty Tư vấn PwC Việt Nam cho biết, đối với các công ty đa quốc gia đang có kế hoạch đầu tư vào Việt Nam, hay các doanh nghiệp trong nước, thì mối đe dọa về gian lận đều ngày một rõ ràng và gia tăng. Bắt đầu bằng việc tích cực tìm hiểu những nguy cơ và rủi ro tiềm ẩn, từ đó các doanh nghiệp sẽ có sự chuẩn bị chủ động hơn trong việc phát hiện, ngăn chặn và ứng phó với gian lận. “Không có giải pháp đơn nhất (one-size-fits-all) nào cho vấn đề này. Các doanh nghiệp có thể cân nhắc và linh hoạt phối hợp các biện pháp: từ giáo dục người tiêu dùng, áp dụng công nghệ, tới việc nâng cao kỹ năng, áp dụng quy trình tuân thủ và xây dựng văn hóa chống gian lận trong doanh nghiệp. Để đấu tranh với tội phạm kinh tế, việc nhìn nhận và củng cố doanh nghiệp một cách toàn diện có vai trò quan trọng", ông Dennis nhấn mạnh.

Ngô Hải