Bổ sung vốn điều lệ giúp Agribank thực thi tốt hơn chính sách khu vực “Tam nông”

Không tăng vốn điều lệ ảnh hưởng đến khả năng cung ứng vốn cho nền kinh tế

Những năm gần đây, kết quả hoạt động kinh doanh của Agribank có những cải thiện rõ nét, đóng góp lớn cho Ngân sách nhà nước. Về hoạt động tín dụng, Agribank tiếp tục tập trung cho vay nông nghiệp, nông thôn với tỷ trọng duy trì khoảng 70% trên tổng dư nợ. Đến ngày 31/12/2019, dư nợ cho vay đạt hơn 1 triệu 150 nghìn tỷ đồng, tăng (11%) so với thời điểm ngày 31/12/2018, tăng gấp 2 lần so với thời điểm ngày 31/12/2014. Nhiều năm qua, Agribank đẩy mạnh công tác xử lý, thu hồi nợ xấu. Nợ xấu được kiểm soát hiệu quả. Tỷ lệ nợ xấu giảm dần qua các năm. Thời điểm ngày 31/12/2014, tỷ lệ nợ xấu 4,73%; đến ngày 31/12/2019, tỷ lệ nợ xấu còn 1,52%.

Nhờ năng lực tài chính được cải thiện, chất lượng quản trị điều hành được nâng cao và việc xử lý nợ xấu đạt kết quả như trên nên kết quả kinh doanh của Agribank những năm gần đây có những cải thiện rõ rét. Năm 2018, lợi nhuận trước thuế đạt 7.552 tỷ đồng, năm 2019 đạt mức lợi nhuận trước thuế cao nhất trong giai đoạn với 13.804 tỷ đồng. Từ năm 2014 - 2019, Agribank đã nộp ngân sách nhà nước 14.300 tỷ đồng, trong đó riêng năm 2019 nộp ngân sách nhà nước 6.300 tỷ đồng. Agribank được xếp loại A theo tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động của Doanh nghiệp Nhà nước tại Nghị định số 93/2017/NĐ-CP ngày 07/8/2017 về chế độ tài chính đối với tổ chức tín dụng; Thông tư số 12/2018/TT-BTC ngày 31/01/2018 của Bộ Tài chính hướng dẫn một số nội dung về giám sát tài chính, đánh giá hiệu quả đầu tư vốn tại tổ chức tín dụng; với kết quả lợi nhuận, doanh thu vượt kế hoạch.

Tuy nhiên, trong nhiều năm qua, Agribank chưa được Nhà nước đầu tư bổ sung vốn điều lệ, tốc độ tăng vốn điều lệ luôn thấp hơn tốc độ tăng tổng tài sản, khiến tỷ lệ an toàn vốn của ngân hàng bị suy giảm. Theo chuẩn mực vốn Basel II (được hướng dẫn tại Thông tư 41/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016), tỷ lệ an toàn vốn của Ngân hàng thời điểm ngày 31/12/2019 chỉ đạt 7,3%; thời điểm ngày 31/3/2020 chỉ đạt 6,9% (không đảm bảo yêu cầu vốn tối thiểu 8% theo quy định).

Để đáp ứng chuẩn mực vốn Basel II, mức vốn tự có thiếu hụt của Agribank giai đoạn 2019 – 2021 là rất lớn. Do chưa đáp ứng chuẩn mực vốn Basel II nên Agribank hiện đang được NHNN cho phép thực hiện tỷ lệ an toàn vốn theo quy định tại Thông tư 22/2019/TT-NHNN ngày 15/11/2019. Thời điểm 31/3/2020, tỷ lệ an toàn vốn của Agribank theo Thông tư 22/2019/TT-NHNN chỉ đạt 9,2%, đã sát ngưỡng tối thiểu quy định (9%). Tuy nhiên, để đáp ứng quy định tại Thông tư 22/2019/TT-NHNN, mặc dù đã áp dụng tất cả các giải pháp tăng vốn từ lợi nhuận hàng năm, phát hành trái phiếu… Agribank vẫn cần được Nhà nước cấp bổ sung 3.500 tỷ đồng ngay trong năm 2020.

Nếu không tăng vốn điều lệ cho Agribank ngay trong năm 2020 thì sẽ không thể đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ phát triển kinh tế, đặc biệt là vốn tín dụng cho lĩnh vực nông nghiệp nông thôn. Các chỉ tiêu tăng trưởng của Agribank bị ảnh hưởng trực tiếp, ảnh hưởng đến an toàn trong hoạt động ngân hàng, giảm vị thế, vai trò trong hệ thống các TCTD và nguy cơ hạ mức xếp hạng tín nhiệm từ các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế là hiện hữu. Khi đó Agribank sẽ không đảm bảo được vai trò chủ lực trong việc thực thi chính sách của Chính phủ về phát triển nông nghiệp nông thôn; ảnh hưởng lớn đến việc triển khai hiệu quả các chính sách giảm nghèo bền vững của Chính phủ.

Trường hợp không được cấp đủ 3.500 tỷ đồng để tăng vốn điều lệ trong năm 2020, Agribank sẽ phải giảm dư nợ cho vay xuống còn 4,5-5%, nghĩa là phải giảm dư nợ cho vay nền kinh tế 60.000 tỷ đồng, điều này đồng nghĩa với việc hàng chục ngàn khách hàng không có cơ hội tiếp cận vốn, trong khi đó chỉ riêng hỗ trợ hộ sản xuất và doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, Agribank đã cần phải tăng trưởng tín dụng ở mức 9% (tương đương 100 nghìn tỷ đồng), chưa kể cho vay khác phục vụ nông nghiệp, nông thôn.

Dư nợ tín dụng cho nông nghiệp, nông thôn luôn chiếm 70% tổng dư nợ tín dụng của Agribank, và chiếm tới 50% thị phần tín dụng nông nghiệp, nông thôn tại Việt Nam (tín dụng nông nghiệp nông thôn hiện chiếm 25% dư nợ tín dụng nền kinh tế Việt Nam hiện nay). Agribank triển khai hiệu quả 7 chương trình tín dụng chính sách và 2 chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững; Tích cực triển khai các chương trình hỗ trợ lãi suất cho các tổ chức, cá nhân. Tổng số tiền lãi đã hỗ trợ cho khách hàng theo các chương trình hỗ trợ, cấp bù chênh lệch lãi suất đến ngày 31/12/2019 là 4.263 tỷ đồng, số chưa được Ngân sách Nhà nước cấp bù là 2.838 tỷ đồng. Mỗi năm Agribank đã giảm thu nhập từ 3.000 đến 4.000 tỷ đồng để hỗ trợ khách hàng thông qua cho vay giảm lãi suất 5 đối tượng ưu tiên. Trong các năm 2016- 2019, Agribank đã tích cực tham gia đóng góp vào chương trình an sinh xã hội, đóng góp vào công cuộc xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới của Đảng, Nhà nước với số tiền 1.391 tỷ đồng.

Nguồn tăng vốn điều lệ cho Agribank được lấy từ đâu?

Agribank là doanh nghiệp do Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ. Vốn điều lệ của Agribank hiện chỉ có thể được bổ sung từ ngân sách nhà nước. Theo quy định pháp luật hiện hành (Luật số 69/2014/QH13), Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền quyết định đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Agribank. Tuy nhiên, Khoản 7 Điều 4 Nghị quyết số 25/2016/QH14 ngày 09/11/2016 của Quốc hội về Kế hoạch tài chính 05 năm quốc gia giai đoạn 2016 – 2020 quy định không dùng ngân sách nhà nước để cấp vốn điều lệ cho tổ chức tín dụng thương mại. Do vậy, việc cấp bổ sung vốn điều lệ cho Agribank từ ngân sách nhà nước phải báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định. Sau khi được Quốc hội chấp thuận, căn cứ Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ sẽ triển khai các công việc cần thiết theo đúng quy định có liên quan của pháp luật để đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Agribank.

Tại Nghị quyết phiên họp Chính phủ tháng 4/2020, Chính phủ đã thống nhất về phương án trình Quốc hội xem xét thông qua việc bố trí nguồn ngân sách nhà nước tăng vốn điều lệ cho Agribank. Mức tăng vốn điều lệ tương ứng với lợi nhuận năm 2020 Agribank nộp ngân sách nhà nước (tối đa 3.500 tỷ đồng). Khoản này không bao gồm thuế thu nhập doanh nghiệp.

Dưới sự chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, trong những năm qua, Agribank triển khai tái cơ cấu thành công, năm 2017- 2019 đạt lợi nhuận năm sau cao hơn năm trước, riêng năm 2019 nộp NSNN 6.300 tỷ đồng (nộp thuế thu nhập doanh nghiệp 2670 tỷ đồng; lợi nhuận còn lại nộp NSNN 3.630 tỷ đồng). Nhiều năm liên tiếp, Agribank đạt Top 20 Doanh nghiệp nộp thuế lớn nhất Việt Nam.

Năm 2020, mặc dù bị tác động bởi dịch bệnh Covid-19, biến đổi khí hậu, diễn biến thiên tai khó dự báo, cùng với việc triển khai hàng loạt giải pháp, chương trình hỗ trợ khó khăn cho khách hàng, nhưng tập thể người lao động Agribank quyết tâm nỗ lực phấn đấu vượt khó khăn, thực hiện tiết giảm chi phí… phấn đấu đạt lợi nhuận trên 11.000 tỷ đồng, lợi nhuận nộp ngân sách tối thiểu đạt 3.500 tỷ đồng (chưa bao gồm thuế thu nhập doanh nghiệp), vẫn tiếp tục trong Top Doanh nghiệp nộp thuế cao nhất cả nước. Để đạt được mục tiêu này đề ra, toàn hệ thống Agribank phải rất nỗ lực trong năm 2020.

Ngân hàng quốc doanh đều đặn sinh lời, góp hàng nghìn tỷ đồng tiền thuế, cổ tức cho ngân sách

Các NHTM nhà nước gồm 3 NHTMCP do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ và Agribank có một vị trí đặc biệt quan trọng trong việc đáp ứng vốn cho nền kinh tế khi mức huy động vốn và dư nợ tín dụng đối với nền kinh tế nhiều năm qua của các ngân hàng này luôn chiếm trên dưới 50% toàn hệ thống ngân hàng, cung ứng vốn cho nhiều dự án trọng điểm quốc gia như các dự án đường cao tốc, các dự án ngành điện. Đồng thời, các NHTM nhà nước còn là công cụ hỗ trợ dẫn dắt thị trường tiền tệ, đồng thời hoạt động hiệu quả, nộp nguồn thu lớn cho Ngân sách nhà nước. Trường hợp không có biện pháp tăng vốn, để đảm bảo an toàn trong hoạt động theo quy định, các ngân hàng phải hạn chế tăng trưởng tín dụng, ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng cung ứng vốn phục vụ phát triển kinh tế; suy giảm vai trò, vị thế của các ngân hàng này trong thực thi chính sách tiền tệ, điều tiết thị trường.

Thời gian qua, 3 NHTMCP do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ đã và đang nỗ lực thực hiện đồng bộ các giải pháp tăng vốn như cơ cấu lại danh mục tài sản, kiểm soát tốc độ gia tăng tài sản có rủi ro; đẩy mạnh hoạt động thoái các khoản đầu tư góp vốn không hiệu quả, các khoản đầu tư góp vốn ngoài ngành và phát hành tối đa trái phiếu để tăng vốn cấp 2 và phát hành thêm cổ phiếu cho nhà đầu tư.

Trong năm 2019, BIDV và Vietcombank đã thực hiện tăng vốn điều lệ thông qua phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược (đối với BIDV) và phát hành riêng lẻ (đối với Vietcombank). Riêng Vietinbank, hiện tỷ lệ sở hữu nhà nước đã dưới ngưỡng tối thiểu, do đó Ngân hàng này không thể thực hiện tăng vốn điều lệ thông qua phát hành thêm cổ phiếu cho nhà đầu tư.

Trong thời gian tới, sau khi Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 32/2018/NĐ-CP theo hướng bổ sung hoạt động ngân hàng vào lĩnh vực được Nhà nước tiếp tục đầu tư vốn để đảm bảo cơ sở pháp lý, các ngân hàng trên đây sẽ có thể thực hiện tăng vốn điều lệ thông qua chi trả cổ tức bằng cổ phần.

Với Agribank, việc ưu tiên tăng vốn càng quan trọng, bởi Agribank là NHTM đang phục vụ chủ yếu khu vực “Tam nông” - khu vực trọng yếu của nền kinh tế.

Với việc được tăng thêm vốn điều lệ, năm 2021 và các năm tiếp theo, Agribank có điều kiện phát hành bổ sung trái phiếu tăng vốn (50% vốn cấp I tăng thêm), tạo điều kiện tăng dư nợ cho vay tương ứng, doanh thu tăng thêm từ 4.500 tỷ đồng đến 5.000 tỷ đồng. Mặt khác, tạo điều kiện để Agribank hoàn thành các mục tiêu theo Đề án tái cơ cấu giai đoạn 2016- 2020 đã được Ngân hàng Nhà nước phê duyệt, tạo đà để tăng trưởng và phát triển, gia tăng giá trị doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình cổ phần hóa và gia tăng giá trị thặng dư cổ phần hóa.

Thực tế đã cho thấy, việc đầu tư vào ngân hàng quốc doanh đều đặn sinh lời, hàng năm góp hàng nghìn tỷ đồng tiền thuế, cổ tức cho ngân sách. Với Agribank, các chỉ số sinh lời những năm gần đây có sự chuyển biến tích cực, tăng đều qua các năm. ROE tăng từ 5,91% năm 2014 lên 17,6% năm 2019; ROA tăng từ 0,35% năm 2014 lên 0,81% năm 2019.

Agribank được tăng vốn, đồng nghĩa với việc hàng triệu hộ nông dân, doanh nghiệp có nguồn vốn rẻ đầu tư sản xuất kinh doanh, tăng thu nhập, tăng lợi nhuận và doanh thu, nộp thuế cho Nhà nước, đóng góp tích cực vào sự phát triển nền kinh tế đất nước, ổn định xã hội.

L.C