10 sự kiện nổi bật của ngành tài chính năm 2020

1. Ban hành nhiều chính sách tài khóa hỗ trợ kịp thời doanh nghiệp và người dân ứng phó với đại dịch COVID-19

Trong năm 2020 (tính đến ngày 30/11/2020), trước bối cảnh nền kinh tế trong nước và thế giới gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch COVID-19, Bộ Tài chính đã chủ động xây dựng trình Chính phủ, trình Quốc hội thông qua 3 Nghị quyết của Quốc hội tại kỳ họp thứ 9; trình Chính phủ trình UBTVQH 6 Nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội (UBTVQH) (trong đó có 04 NQ đã được UBTVQH thông qua). Đồng thời, trình Chính phủ ban hành 25 Nghị định, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành 5 Quyết định và ban hành theo thẩm quyền 103 Thông tư.

Các nội dung văn bản có nội dung như: miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp; gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất; danh mục các mặt hàng được miễn thuế nhập khẩu khẩu phục vụ việc phòng, chống dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của dịch COVID-19 gây ra....

Đặc biệt, một loạt các loại phí, lệ phí đã được Bộ Tài chính trình cắt giảm nhằm giảm chi phí cho người dân và doanh nghiệp, như: giảm 70% mức thu lệ phí đăng ký doanh nghiệp; giảm 67% mức phí công bố thông tin doanh nghiệp; giảm 50% mức thu phí cấp giấy phép hoạt động của tổ chức tín dụng; giảm 50% mức thu 20/22 khoản phí, lệ phí trong lĩnh vực chứng khoán... tại 21 thông tư đã được ban hành trong năm 2020.

2. Điều hành NSNN chủ động, hiệu quả, chặt chẽ, tiết kiệm, góp phần quan trọng thực hiện thành công “nhiệm vụ kép” vừa phòng chống dịch, vừa phát triển kinh tế - xã hội

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo sát sao, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, bám sát tình hình thực tiễn, Bộ Tài chính đã chủ động xây dựng các phương án điều hành thu, chi và cân đối NSNN phù hợp với các kịch bản tăng trưởng kinh tế, vừa hỗ trợ doanh nghiệp, người dân ứng phó với dịch bệnh, củng cố nền tảng vĩ mô, thúc đẩy phát triển kinh tế, vừa giữ vững cân đối ngân sách trung ương và ngân sách các cấp ở địa phương, góp phần thực hiện tốt mục tiêu kép “vừa quyết liệt phòng, chống dịch hiệu quả, vừa tập trung phục hồi và phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội và trật tự xã hội”.

Để bảo đảm cân đối ngân sách, bên cạnh việc sử dụng nguồn vượt thu NSNN năm 2019, Bộ Tài chính đã yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương và địa phương tiến hành rà soát, cắt giảm kinh phí hội nghị, công tác phí trong nước và ra nước ngoài, tiết kiệm thêm chi thường xuyên chưa cần thiết, cấp bách…

Nhờ vậy, năm 2020 Việt Nam là một trong số ít những nền kinh tế trên thế giới đạt được mức tăng trưởng dương; lạm phát được giữ vững dưới 4%; các chỉ tiêu về bội chi, nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài giai đoạn 2016-2020 đều trong phạm vi Quốc hội quyết định (không quá 3,9% GDP, 65% GDP, 54% GDP, 50% GDP).

3. Cải cách và hiện đại hóa tiếp tục giữ vững vị trí tiên phong và đạt nhiều kết quả ấn tượng

Bộ Tài chính tiếp tục xếp vị trí thứ 2/17 bộ về cải cách hành chính năm 2019 (PAR index 2019) với 94,77 điểm (Công bố tháng 5/2020 của Ban Chỉ đạo cải cách hành chính của Chính phủ). Đây là năm thứ 8 liên tiếp Bộ Tài chính nằm trong top 3 bộ đứng đầu về xếp hạng Chỉ số cải cách hành chính. 100% thủ tục hành chính của Bộ Tài chính đã được cung cấp dịch vụ công trực tuyến (DVCTT).

Bộ Tài chính tiếp tục xếp thứ nhất trong khối các bộ, cơ quan ngang bộ về chỉ số tổng thể mức độ ứng dụng công nghệ thông tin (chỉ số ICT index) năm 2019 với 0,9291 điểm, bỏ xa điểm số với các bộ phía sau trong bảng xếp hạng, là năm thứ 8 liên tục xép thứ nhất về chỉ số ICT index.

Kết thúc năm 2020, tổng số thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Tài chính là 977 thủ tục, trong đó thực hiện cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 1 là 106 thủ tục, mức độ 2 là 288 thủ tục, mức độ 3 là 192 thủ tục và mức độ 4 là 391 thủ tục. Đồng thời, đã hoàn thành kết nối, tích hợp 296 DVCTT mức độ 3, 4 trên Cổng DVCQG, đạt tỷ lệ 51%, vượt 21% so với quy định tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01/01/2020 và Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 7/3/2019 của Chính phủ. Bên cạnh đó, nhằm từng bước hiện thực hóa mục tiêu của Chính phủ và Bộ Tài chính trong việc cam kết thực hiện công khai, minh bạch và nâng cao trách nhiệm giải trình trong việc phân bổ, quản lý, sử dụng nguồn lực công, trong năm 2020 Bộ Tài chính đã khai trương Cổng công khai ngân sách nhà nước (https://ckns.mof.gov.vn).

4. Tổ chức thành công Hội nghị Bộ trưởng Tài chính ASEAN và Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN

Thực hiện cơ chế luân phiên trong ASEAN, năm 2020 - sau 10 năm Việt Nam tiếp tục đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN với nhiệm vụ chủ động, tiên phong trong hoạt động hợp tác - hội nhập khu vực cũng như tích cực lồng ghép thúc đẩy các ưu tiên quốc gia.

Trong bối cảnh chịu nhiều ảnh hưởng tiêu cực của sự bùng phát dịch COVID-19 trên toàn cầu, Bộ Tài chính Việt Nam trên cương vị Chủ trì Tiến trình Hợp tác Tài chính ASEAN đã chủ động, sáng tạo khắc phục khó khăn, đề xuất chương trình làm việc, nội dung chủ đề và tài liệu phù hợp để tổ chức thành công các hội nghị trong năm theo phương thức trực tuyến, qua đó đã đóng góp vào thành công năm Chủ tịch ASEAN của Việt Nam theo đúng kế hoạch đề ra. Hội nghị Bộ trưởng Tài chính ASEAN lần thứ 24 và Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN lần thứ 6 được tổ chức theo hình thức trực tuyến. Một trong những kết quả nổi bật của Hội nghị là việc các Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN đã thông qua sáng kiến của Việt Nam về “Tài chính bền vững trong ASEAN”, đây cũng là 1 trong 13 sáng kiến của Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) đã được các Lãnh đạo cấp cao ghi nhận tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 vừa qua. Sáng kiến này được xây dựng với mục đích thúc đẩy tài chính bền vững của khu vực thông qua việc phát triển thị trường vốn bền vững.

5. Xuất cấp kịp thời hàng dự trữ quốc gia phục vụ phòng, chống dịch COVID-19, hỗ trợ người dân bị lũ lụt miền Trung và bảo đảm an sinh xã hội

Ngay từ đầu năm 2020, trước những diễn biến phức tạp và khó lường của đại dịch COVID-19, thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, ngành Dự trữ Nhà nước đã chủ động phối hợp với Tổng cục Hậu cần (Bộ Quốc phòng) tổ chức xuất cấp và bàn giao kịp thời 2.600 bộ nhà bạt các loại cho các đơn vị làm nhiệm vụ trên các tuyến biên giới đất liền, đơn vị triển khai bệnh viện dã chiến để thực hiện nhiệm vụ phòng, chống dịch.

Bên cạnh đó, để kịp thời hỗ trợ đồng bào các tỉnh miền Trung khắc phục hậu quả thiên tai, từng bước ổn định cuộc sống do mưa bão gây ra hồi tháng 10, thực hiện ý kiến chỉ đạo Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính (Tổng cục DTNN) đã chủ động, kịp thời xuất khẩn cấp gần 20.000 tấn gạo; hơn 22.000 chiếc áo phao các loại, cùng hàng nghìn trang thiết bị cứu hộ cứu nạn từ nguồn DTQG cho các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Nghệ An, Bình Định và Hà Tĩnh thời điểm khó khăn, thực hiện mục tiêu kép của Chính phủ…

6. Thị trường chứng khoán Việt Nam đánh dấu 20 năm trưởng thành, duy trì hoạt động ổn định trong bối cảnh đại dịch bệnh COVID-19 và phục hồi mạnh mẽ

Đại dịch COVID-19 tác động sâu rộng đến kinh tế - xã hội thế giới và Việt Nam, nhưng với những nỗ lực từ phía Chính phủ và cơ quan quản lý trên TTCK, với sự tích lũy nội tại qua 20 năm hoạt động, TTCK duy trì hoạt động ổn định và phục hồi tích cực, ấn tượng. Mặc dù chứng kiến nhiều phiên giảm mạnh trong Quý I, Chỉ số chứng khoán phục hồi mạnh mẽ với chỉ số VNIndex đạt 1003,08 điểm, tăng 4,4%; chỉ số HNX-Index đạt mức 147,7 điểm, tăng 44% so với cuối năm 2019. Thanh khoản của thị trường cổ phiếu duy trì ở mức khá cao với giá trị giao dịch bình quân đạt 6.671 tỷ đồng/phiên, tăng 43,2% so với năm trước. Vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 4.770 nghìn tỷ đồng, tăng 8,8% so với cuối năm 2019, tương đương 79% GDP. Trong năm 2020, cùng với sự kiểm soát tốt dịch bệnh, các biện pháp hỗ trợ nền kinh tế của Chính phủ, Bộ Tài chính đã chỉ đạo UBCKNN điều hành TTCK duy trì hoạt động liên tục, thông suốt, an toàn, đồng triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ thị trường và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp…

7. Tổng cục Thuế "về đích" trước 10 tháng trong sắp xếp, hợp nhất chi cục thuế

Thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và Quyết định số 41/2018/QĐ-TTg ngày 25/9/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc sắp xếp lại bộ máy theo hướng tinh gọn, giảm đầu mối, cùng với việc sắp xếp lại các đơn vị thuộc Tổng cục Thuế, các chi cục thuế cấp huyện cũng được hợp nhất để giảm đầu mối.

Trên cơ sở Quyết định số 520/QĐ-BTC ngày 13/4/2018 của Bộ trưởng Bộ Tài chính, từ cuối năm 2018 đến hết tháng 2/2020, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ký ban hành 111 Quyết định thành lập chi cục thuế khu vực trực thuộc 63 cục thuế tỉnh, thành phố trong cả nước. Qua đó, đã tiến hành sắp xếp hợp nhất 565 chi cục thuế để thành lập 269 chi cục thuế khu vực, giảm 296 chi cục thuế. Đồng nghĩa, từ con số 711 chi cục thuế, sau khi hợp nhất toàn ngành chỉ còn lại 415 chi cục thuế, tăng 5 đơn vị so với kế hoạch được giao (kế hoạch giảm còn 420 chi cục thuế) và vượt trước thời gian 10 tháng theo Quyết định số 41/2018/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định 520 của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

Việc cắt giảm chi cục thuế đã giúp hệ thống thuế tinh gọn bộ máy, giảm bớt các tầng nấc trung gian, các bộ phận quản lý nội ngành để tập trung nguồn lực cho bộ phận quản lý thuế trực tiếp, qua đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị được giao.

8. Đột phá cải cách căn bản, toàn diện công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa nhập khẩu

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 01/01/2020 và Nghị quyết số 99/NQ-CP ngày 13/11/2019, Tổng cục Hải quan đã xây dựng dự thảo Đề án “Cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu” (sau đây gọi tắt là Đề án). Mục tiêu của Đề án là cải cách căn bản, toàn diện công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa nhập khẩu theo chủ trương, chỉ đạo của Chính phủ tại các nghị quyết 19/NQ-CP, 01/NQ-CP, 99/NQ-CP, số 02/NQ-CP nhằm giải quyết triệt để những tồn tại, bất cập hiện nay; Cắt giảm thủ tục hành chính, cắt giảm nguồn lực, giảm chi phí, giảm thời gian thông quan hàng hóa; Giúp nâng cao ý thức trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc tuân thủ pháp luật về chất lượng, về an toàn thực phẩm của hàng hóa, bảo vệ an toàn cho cộng đồng, người tiêu dùng.

Theo kết quả đánh giá tác động độc lập của Dự án Tạo thuận lợi Thương mại do USAID tài trợ, nếu triển khai Mô hình mới sẽ có nhiều tác động tích cực cho doanh nghiệp và nền kinh tế, cụ thể số liệu đạt được 01 năm thực hiện như sau: Cắt giảm được 86.166 tờ khai (khoảng 54,4%) phải kiểm tra (so với số liệu năm 2019); tiết kiệm được: 2.484.038 ngày công…

9. Hệ thống Kho bạc Nhà nước hoàn thành 100% đơn vị sử dụng NSSN thuộc đối tượng giao dịch qua Dịch vụ công trực tuyến cấp độ 4

Thực hiện Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 07/03/2019 của Chính phủ về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm phát triển chính phủ điện tử giai đoạn 2019-2020, định hướng đến 2025; Chiến lược phát triển Kho bạc Nhà nước (KBNN) đến năm 2020 với mục tiêu “Đến năm 2020, các hoạt động KBNN được thực hiện trên nền tảng công nghệ thông tin (CNTT) hiện đại và hình thành Kho bạc điện tử” và Nghị định số 11/2020/NĐ-CP ngày 20/01/2020 của Chính phủ quy định về TTHC thuộc lĩnh vực KBNN, với các giải pháp quyết liệt đẩy mạnh triển khai DVCTT, đến ngày 30/11/2020, toàn hệ thống KBNN đã hoàn thành kết nối 100% đơn vị sử dụng ngân sách thuộc đối tượng giao dịch qua DVCTT cấp độ 4 và tích hợp thủ tục hành chính trên Cổng dịch vụ công Quốc gia.

Có thể khẳng định rằng, việc đẩy mạnh triển khai DVCTT đánh dấu bước cải cách hành chính mạnh mẽ của KBNN, tạo điều kiện thuận lợi cho đơn vị sử ngân sách có thể giao dịch với KBNN 24/7 (kể cả ngày nghỉ/ngày lễ) tại bất cứ địa điểm nào có kết nối internet, giảm thời gian đi lại và  giảm chi phí hoạt động cho các đơn vị. Về phía các đơn vị KBNN, DVCTT góp phần hiện đại hóa công tác kiểm soát chi, là bước đi đầu tiên tiến tới thực hiện quy trình kiểm soát chi điện tử.

10. Tổ chức thành công Đại hội Đảng các cấp, Đại hội Thi đua yêu nước ngành tài chính lần thứ V và ghi dấu mốc 75 năm Ngày Truyền thống ngành tài chính

Bộ Tài chính tổ chức thành công Đại hội Đảng bộ lần thứ XXV (2020 - 2025). Đại hội đã bầu ra Ban Chấp hành Đảng bộ với 29 đồng chí. BCH Đảng bộ Bộ Tài chính nhiệm kỳ 2020-2025 đã họp phiên thứ nhất, bầu ra các chức danh: Bí thư, Phó Bí thư, Ủy viên Ủy ban Kiểm tra và Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Bộ Tài chính nhiệm kỳ 2020-2025.

Bộ Tài chính đã tổ chức thành công Đại hội Thi đua yêu nước ngành tài chính lần thứ V (2021-2025).  5 năm qua, các tập thể và cá nhân của ngành tài chính đã được Nhà nước tặng thưởng các phần thưởng cao quý gồm: Huân chương Độc lập các hạng cho 5 tập thể và 5 cá nhân. Huân chương Lao động các hạng cho: 203 tập thể và 840 cá nhân. Huân chương Chiến công các hạng cho: 28 tập thể và 68 cá nhân. Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho 159 tập thể và 2.072 cá nhân.  Cờ thi đua của Chính phủ cho 149 tập thể. Chiến sĩ thi đua toàn quốc cho 7 cá nhân...Năm 2020 ngành tài chính tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa chào mừng kỷ niệm 75 năm Ngày Truyền thống ngành tài chính (28/8/1945 - 28/8/2020).

Hải Yến