Cần có cơ quan chuyên trách bảo vệ người tiêu dùng tài chính

Ý kiến của TS. Đinh Thị Thanh Vân được đưa ra trong một diễn đàn về an ninh tài chính tiền tệ gần đây. Nhìn nhận tình hình an ninh trên mạng, TS. Đinh Thị Thanh Vân trích dẫn số liệu của VNCERT, trong năm 2020 có khoảng 50 triệu người dùng bị đánh cắp thông tin (gồm số điện thoại cá nhân và tài khoản gmail). Ở Việt Nam tỷ lệ tổn thất do các hành vi lừa đảo trên mạng cũng tăng lên. Có khoảng 36% tỷ lệ phàn nàn liên quan tới bảo vệ thông tin khách hàng, thu nhập thông tin bất hợp phát, và không chính xác.

TS. Đinh Thị Thanh Vân cho biết, cơ chế bảo vệ người tiêu dùng sử dụng dịch vụ và sản phẩm tài chính (FCPF) là một chuỗi có trật tự của nhiều hoạt động, hành động hoặc quy tắc được thiết kế, phối hợp và thực hiện để giảm thiểu rủi ro và thiệt hại cho người tiêu dùng. Cơ chế này bao gồm việc đặt ra các kỳ vọng cho tất cả các bên liên quan thông qua các quy tắc ứng xử, văn bản pháp luật, quy định, hướng dẫn và chỉ thị với mức độ giám sát và thực thi phù hợp.

Tuy nhiên, hoạt động bảo vệ người tiêu dùng tài chính ở Việt Nam cần được tăng cường. Việt Nam mới chỉ có 2 cơ chế bảo vệ người tiêu dùng trong lĩnh vực tài chính: có cơ quan quản lý khiếu nại và có hỗ trợ khách hàng bằng đường dây nóng.

Một cơ chế khác được ghi nhận ở nhiều quốc gia (Indonesia, Hàn Quốc, Thái Lan, Philippines, Malaysia) như phổ cập các chương trình về rủi ro tiêu dùng; xử lý trực tiếp khiếu nại; nhận báo cáo khiếu nại từ các tổ chức tài chính và kiểm soát chất lượng phục vụ… chưa ghi nhận có áp dụng tại Việt Nam.

“Luật Bảo vệ người tiêu dùng nói chung, không có tham chiếu riêng cho người tiêu dùng trong lĩnh vực tài chính. Việt Nam chưa có một luật cụ thể, riêng biệt về bảo vệ người tiêu dùng trong lĩnh vực tài chính, trong khi các luật hay quy định về giao dịch trong lĩnh vực tài chính có một điều khoản quy định về việc bảo vệ quyền lợi của khách hàng nhưng cũng chung chung và chưa đầy đủ. Mặt khác, Việt Nam chưa có một cơ quan quản lý chuyên trách nào chịu trách nhiệm riêng bảo vệ người tiêu dùng tài chính”, TS. Vân đánh giá.

Chuyên gia này khuyến nghị cần thành lập cơ quan chuyên trách thực hiện Bảo vệ người tiêu dùng tài chính. Bộ Công Thương có thể có bộ phận riêng biệt cho lĩnh vực tài chính, thành lập Hiệp hội Bảo vệ người tiêu dùng tài chính, cần có Luật bảo vệ người tiêu dùng tài chính riêng: cơ chế giải quyết khiếu nại, trách nhiệm của tổ chức tín dụng… Đồng thời, tăng cường công tác giáo dục tài chính, phát triển tài chính toàn diện, nâng cao trình độ tự bảo vệ người tiêu dùng sản phẩm dịch vụ tài chính.

Bùi Trang