Việt Nam tỏa sáng trong một năm đặc biệt

Mặc cho những thách thức chưa từng diễn ra trước đây, nền kinh tế Việt Nam đã cho thấy khả năng phục hồi mạnh mẽ. Đây là một trong số ít nền kinh tế đạt mức tăng trưởng dương trong năm 2020 - với tỷ lệ 2,9% - nhờ vào tổ hợp các yếu tố tích cực bao gồm các biện pháp ngăn chặn virus sớm một cách hiệu quả, nhanh chóng quay lại hoạt động bình thường và xuất khẩu các mặt hàng điện tử bùng nổ. Với bên ngoài, Việt Nam đã có thể chống lại sự gián đoạn chuỗi cung ứng và đang trên đà phục hồi ổn định. Trong khi đó, nhu cầu trong nước cũng duy trì rất tốt, với tiêu dùng tư nhân hồi phục một cách tương đối nhờ vào sự giảm thiểu tác động của dịch bệnh.

Năm 2021 tươi sáng hơn

Đánh giá trong báo cáo mang tên “Vietnam at a glance – Tỏa sáng trong một năm thật đặc biệt”, vừa công bố, các chuyên gia thuộc Khối Nghiên cứu Kinh tế Toàn cầu của HSBC đánh giá, mặc cho những khó khăn kéo dài, HSBC vẫn lạc quan về triển vọng phát triển của Việt Nam.

“Chúng tôi tin rằng Việt Nam sẽ hưởng lợi từ các hiệp định thương mại tự do, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) ổn định và công nghệ sẽ dẫn đầu quá trình phục hồi. Chúng tôi kỳ vọng nền kinh tế sẽ phục hồi mạnh mẽ trong năm 2021 với mức tăng trưởng GDP đạt 7,6%. Trong khi đó, áp lực lạm phát có khả năng tiếp tục ở mức vừa phải. Chúng tôi dự báo lạm phát toàn phần ở mức trung bình khoảng 3,3% vào năm 2021”, các chuyên gia của HSBC dự báo.

Năm 2020 thật là một năm chấn động!. Tuy nhiên, xét trên nhiều khía cạnh, Việt Nam đã thể hiện vượt trội hơn bất cứ quốc gia nào. Nhờ các cơ quan quản lý áp dụng các biện pháp ngăn chặn dịch bệnh một cách nhanh chóng và những nỗ lực truy vết tiếp xúc mạnh mẽ. Trong khi kinh tế các nước phát triển chậm lại một cách rõ rệt, Việt Nam vẫn là một trong số ít nền kinh tế có mức tăng trưởng dương trong năm 2020.

Tăng trưởng GDP quý IV/2020 phục hồi với tốc độ mạnh hơn dự kiến đạt mức 4,5%, đưa tăng trưởng cả năm 2020 lên 2,9%, cao hơn một chút so với kỳ vọng của thị trường và dự báo 2,6% trước đây của HSBC. Nhìn vào cơ cấu, sự tăng trưởng ổn định trong quý IV/2020, các chuyên gia của HSBC cho rằng, có được là nhờ vào lĩnh vực sản xuất phát triển mạnh mẽ, chiếm 30% mức tăng trưởng toàn phần. Hoạt động sản xuất tăng hơn 8% so với cùng kỳ năm ngoái, tương tự như tốc độ thời trước đại dịch. Theo đó, xuất khẩu tháng 12 tăng 17,6% so với cùng kỳ, phần lớn nhờ vào sự tăng trưởng liên tục của các mặt hàng máy tính và điện thoại (36% so với cùng kỳ) cũng như thiết bị máy móc (72% so với cùng kỳ).

Bên cạnh sản xuất, mảng dịch vụ của Việt Nam cũng tăng trưởng. Nhu cầu trong nước đang phục hồi tốt với doanh số bán lẻ đang trên đà phục hồi vững chắc. Mặc dù giảm mạnh so với tốc độ tăng 12% của năm trước, doanh số bán lẻ vẫn ghi nhận mức tăng trưởng 2% vào năm 2020, do nhu cầu đã tăng mạnh thoát khỏi mức đáy trong quý II/2020. Xét cho cùng, khả năng dịch chuyển của Việt Nam cải thiện mạnh nhất so với các nước trong khối ASEAN, gần như đã quay lại mức trước đại dịch. Điều này đã khiến tiêu dùng tư nhân tăng nhẹ 0,6% trong khi hầu hết các nước trong khu vực đều giảm mạnh.

Nhưng điều này không có nghĩa là tiêu dùng trong nước thoát khỏi tình trạng khó khăn. Bởi lẽ, chi tiêu cho dịch vụ ngày càng giảm sút so với chi tiêu cho hàng hóa, trong khi thị trường lao động suy giảm vẫn là lực cản để thúc đẩy niềm tin của người tiêu dùng. Trong khi đó, tình trạng suy giảm về du lịch có thể sẽ tiếp diễn trong thời gian tới. Thống kê cho thấy, lượng khách du lịch chỉ còn 3,8 triệu lượt người trong năm 2020, giảm gần 80% so với cùng kỳ năm ngoái. Các chuyên gia của HSBC cho rằng, dù vaccine cho virus corona mang lại một số hy vọng nhưng sẽ cần thời gian để tiêm chủng cho toàn bộ dân số.

Cuối cùng, lạm phát của Việt Nam đã được kiểm soát tốt trong năm 2020. Các chuyên gia của HBC kỳ vọng xu hướng tích cực sẽ còn tiếp tục và dự báo lạm phát năm 2021 trung bình ở khoảng 3,3%.

Nắm bắt cơ hội, vượt qua thách thức

Sau khi chứng kiến sức bật kinh tế diễn ra trong năm 2020, Việt Nam sẽ bắt đầu năm 2021 bằng một sự kiện chính trị quan trọng. Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ 13 của Đảng sẽ diễn ra từ ngày 25/1/2021 đến ngày 2/2/2021. Trong mỗi kỳ đại hội, các mục tiêu kinh tế chính, bao gồm tăng trưởng GDP và GDP bình quân đầu người trong 5 năm tới sẽ được công bố.

“Chúng tôi tin rằng phát triển cơ sở hạ tầng sẽ vẫn là một vấn đề then chốt”, các chuyên gia của HSBC nhấn mạnh. Quả thực, đây là một trong những nhiệm vụ kinh tế trọng tâm trong Nghị quyết số 1 của Chính phủ năm 2021.

Quay trở lại kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm năm 2016-2020, cơ sở hạ tầng được coi là ưu tiên kinh tế, đặc biệt trong các lĩnh vực như giao thông và năng lượng. Trong đó đề cập rõ ràng đến việc xây dựng ba dự án trọng điểm quốc gia là đường cao tốc Bắc Nam, đường sắt Bắc Nam và sân bay quốc tế Long Thành. Tuy nhiên, một số dự án đang triển khai chậm trễ.

Một trọng tâm chính khác cũng được HSBC nhắc đến, đó là: Tập trung vào quá trình tư nhân hóa/cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước (SOE). Trong giai đoạn 2011-2015, khoảng 600 doanh nghiệp nhà nước đã được cổ phần hóa, đạt 96% mục tiêu. Tuy nhiên, quá trình này đã bị đình trệ đáng kể kể từ năm 2016. Từ năm 2016 đến tháng 9/2020, chỉ có 37 trong số 128 doanh nghiệp nhà nước được cổ phần hóa, chưa đạt 30% so với mục tiêu đề ra.

Bất chấp những thách thức từ đại dịch COVID-19, cũng như một số thách thức từ nội tại nền kinh tế, các chuyên gia của HSBC cho rằng: “Có nhiều lý do để tin rằng đà phát triển mạnh mẽ của Việt Nam sẽ còn tiếp tục trong năm 2021”.

Theo các chuyên gia, thương mại của Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết trong năm 2020, bao gồm cả EVFTA, RCEP và UKVFTA. Mức thuế thấp hơn và khả năng tiếp cận các thị trường chính rộng mở hơn sẽ mang lại lợi thế so sánh cho các nhà xuất khẩu Việt Nam và giúp đa dạng hóa các điểm đến xuất khẩu của họ, trong khi dòng vốn FDI vào Việt Nam vẫn sẽ tiếp tục, vì Việt Nam vẫn là một điểm đầu tư hấp dẫn. “Nhìn chung, chúng tôi kỳ vọng nền kinh tế Việt Nam sẽ phục hồi mạnh mẽ đạt mức tăng trưởng 7,6% vào năm 2021”, báo cáo của HSBC Việt Nam nhấn mạnh.

Thanh Hải