Kiến nghị kiểm soát chặt việc nhập cá tầm

Đã khó, thêm khó..

Được hình thành khoảng 15 năm trở lại đây, hiện nghề nuôi cá tầm ở Việt Nam đang dần phát triển thành một nghề nuôi có giá trị kinh tế cao. Nghề nuôi cá tầm đã giúp khai thác được tiềm năng các loại hình mặt nước như sông, suối, ao, hồ, đặc biệt là ở địa hình vùng núi vốn nuôi các loại thủy sản khác kém hiệu quả, đồng thời tạo ra được một loại sản phẩm độc đáo, có giá trị dinh dưỡng và kinh tế cao cung cấp cho nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

Sản lượng cá tầm cả nước năm 2020 đạt trên 3.700 tấn, giá trị kinh tế đạt trên 500 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm 40 - 50%, tạo ra được nhiều công ăn việc làm và tăng thu nhập cho hàng trăm nghìn lao động, đặc biệt là ở những lao động miền núi, vùng sâu vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, nhiều doanh nghiệp, hộ nuôi cá tầm khá lên từ nghề này.

Tuy nhiên, thời gian gần đây, nghề nuôi cá tầm trong nước đang gặp khó do cá tầm nhập khẩu (NK) từ Trung Quốc quá nhiều, giá bán thấp chỉ bằng 2/3 giá bán của cá tầm trong nước và khi vào thị trường Việt Nam thì có sự mập mờ về nguồn gốc do thương lái cố tình trộn lẫn cá tầm Trung Quốc vào cá tầm Việt Nam.

Do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, từ đầu năm đến nay cá tầm nuôi tại các trang trại Việt Nam không tiêu thụ được. Cộng với việc cá tầm từ Trung Quốc ồ ạt nhập vào Việt Nam với nhiều chủng loại lạ, giá cả thấp, dẫn đến cá tầm nuôi tại các trang trại trong nước càng bí đầu ra. Những doanh nghiệp và hộ nông dân nuôi cá tầm đang gặp rất nhiều khó khăn do cá không bán được trong khi thức ăn, con giống, nhân công vẫn tiếp tục phải chi trả…

Trước những khó khăn ảnh hưởng đến nghề nuôi cá tầm Việt Nam, Hội Nghề cá Việt Nam đã có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thông (Bộ NN&PTNT), Bộ Tài chính, Bộ Công Thương về việc tháo gỡ khó khăn trong sản xuất cá tầm Việt Nam.

Tại văn bản này, Hội Nghề cá Việt Nam kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ban, ngành chức năng tăng cường quản lý việc NK cá tầm từ Trung Quốc, tránh việc nhập lậu, NK cá tầm không nằm trong danh mục loài được cấp phép theo quy định của pháp luật, nhằm bảo vệ hàng nội địa có chất lượng và người nuôi cá tầm trong nước.

Đề xuất nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn

Ngày 26/1/2021, Bộ NN&PTNT đã có văn bản 580/BNN-TCTS gửi Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả và một số cơ quan về việc kiểm soát NK cá tầm thương phẩm dùng làm thực phẩm.

Tại Văn bản này, Bộ NN&PTNT cho biết, thực hiện Văn bản 187/VPCP-ĐMDN ngày 8/1/2021 của Văn phòng Chính phủ về trả lời kiến nghị của Hội Nghề cá Việt Nam và kiến nghị của Hiệp hội Phát triển cá nước lạnh tỉnh Lâm Đồng, Hội Cá nước lạnh tỉnh Lào Cai về tình hình kinh doanh cá tầm dùng làm thực phẩm tại một số thành phố lớn và chợ đầu mối không thuộc Danh mục loài thuỷ sản được phép kinh doanh tại Việt Nam, Bộ NN&PTNT đã phối hợp với địa phương thu mẫu cá tầm thương phẩm tại chợ Yên Sở, TP. Hà Nội và chợ Bình Điền, TP. Hồ Chí Minh.

Cá tầm Trung Quốc tại Cửa khẩu Hữu Nghị

Kết quả có nhiều mẫu cá tầm thương phẩm được xác định hình thái không phù hợp với loài cá tầm được phép kinh doanh tại Việt Nam theo quy định tại Nghị định 26/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thuỷ sản, gồm: Cá tầm Beluga (Husohuso), cá tầm Nga (Acipenser gueldenstaedtii), cá tầm Sterlet (Acipenser ruthenus), cá tầm Xibêri (Acipenser sinensis) và cá tầm Trung Hoa (Acipenser sinensis). Mặt khác, cá tầm thuộc Phụ lục II Công ước quốc tế về buôn bán động vật, thực vật hoang dã nguy cấp được cơ quan CITES Việt Nam và các cơ quan quản lý chuyên ngành kiểm soát chặt chẽ về nguồn gốc.

Tuy nhiên, hiện nay có một số loài cá tầm NK dùng làm thực phẩm lưu thông trên thị trường chưa rõ nguồn gốc, không thực hiện kiểm dịch có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, môi trường và sản xuất cá tầm tại Việt Nam.

Vì vậy, để ngăn chặn kịp thời, có hiệu quả hành vi gian lận thương mại trong việc NK cá tầm dùng làm thực phẩm và thực hiện nghiêm Chỉ thị số 29/CT-TTg ngày 23/7/2020 của Thủ tướng Chính phủ về một số giải pháp cấp bách quản lý động vật hoang dã, Bộ NN&PTNT đề nghị: Bộ Tài chính chỉ đạo lực lượng Hải quan tại các cửa khẩu trọng điểm, gồm: Hữu Nghị, Lào Cai, Móng Cái, Chi Ma, Tà Lùng... kiểm soát chặt việc NK cá tầm về Việt Nam để đảm bảo nguồn gốc, xuất xứ và thuộc Danh mục được phép kinh doanh tại Việt Nam; Bộ Công thương chỉ đạo lực lượng Quản lý thị trưởng; Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (Ban Chỉ đạo 389) tăng cường kiểm tra việc lưu thông, vận chuyển, kinh doanh cá tầm trên thị trường nhằm ngăn chặn việc trà trộn cá tầm không rõ nguồn gốc, xuất xứ; ngăn chặn hành vi gian lận thương mại, bảo vệ quyền lợi người nuôi và người tiêu dùng trong nước.

Về phía các cơ quan thuộc Bộ NN&PTNT, thủ trưởng các đơn vị thuộc Bộ NN&PTNT theo chức năng, nhiệm vụ phối hợp với các đơn vị chức năng của Bộ Công an và địa phương thành lập Đoàn công tác liên ngành để kiểm tra, xử lý nghiêm các phương tiện vận chuyển cá tầm không rõ nguồn gốc, xuất xứ và không thực hiện kiểm dịch theo quy định. Đồng thời rà soát việc cấp phép NK cá tầm không thuộc Danh mục loài thuỷ sản được phép kinh doanh tại Việt Nam; chủ trì, phối hợp với các đơn vị và địa phương kiểm tra cơ sở kinh doanh cá tầm làm thực phẩm và xử lý nghiêm các cơ sở kinh doanh cá tầm làm thực phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ.

Thanh Thanh