Mobile Money là gì? Thanh toán thế nào tại Việt Nam?

Công nghệ - Ngày đăng : 10:51, 10/03/2021

(thitruongtaichinhtiente.vn) - Mobile Money là một hình thức thanh toán trên điện thoại không cần sử dụng đến tiền mặt.

Mobile Money là gì?

Mobile Money (được hiểu là dịch vụ thanh toán di động) có nét tương đồng với ví điện tử (E-wallet), tuy nhiên hai hình thức thanh toán này vẫn có những điểm khác nhau. Mobile Money là một sản phẩm tiềm năng trong lĩnh vực công nghệ tài chính Fintech. Công nghệ này được phát triển quy mô lớn tại các nước châu Âu và ngày càng được lan rộng đặc biệt là các nước khu vực của châu Á.

Mobile Money giúp cho người dân linh hoạt và thanh toán nhanh chóng những sản phẩm dịch vụ tài chính, thanh toán trong lĩnh vực y tế, giáo dục, tài chính, an sinh xã hội, thanh toán sản phẩm hay kể trong lĩnh vực nông nghiệp.

Ở một khía cạnh khác, Mobile Money được các nước gọi là e-money (tiền điện tử). Đây là một dạng ví điện tử nhưng không có tài khoản ngân hàng. 

Với ví điện tử, việc định danh khách hàng (KYC) được thực hiện bởi các ngân hàng nhưng Mobile Money định danh bởi chính các nhà mạng. Thách thức với các nhà mạng là kho dữ liệu khách hàng phải chính xác, tránh mạo danh và xác thực được như ở các ngân hàng.

Nếu coi Mobile Money là một tài khoản điện tử định danh được thực hiện thông qua thiết bị di động thì tài khoản định danh e-money phải được lưu trữ trên hệ thống chứ không phải mất điện thoại là mất tất cả. Điều này đòi hỏi nhà mạng phải có một hệ thống công nghệ thông tin lưu trữ toàn bộ dữ liệu này.

Về nguyên tắc, Mobile Money không được làm phát sinh lượng tiền tệ, số tiền mà công ty viễn thông nhận được khách hàng phải được nạp tương ứng theo tỷ lệ 1:1. Vì vậy, 100 đồng mua thẻ cào sẽ được 100 đồng trong ví, không thể 90 đồng mua thẻ cào được 100 đồng trong ví như hiện nay.

Ảnh minh họa

Bảng so sánh giữa Mobile Money và Ví điện tử

Mobile Money Ví điện tử      

Thanh toán di động: Cần phải cài đặt trên điện thoại của bạn một ứng dụng và thanh toán với công nghệ Near Field Communication (NFC) technology ( giao tiếp trường gần)

+ Mobile Money sau khi sử dụng thì được lưu trữ thông tin trên điện thoại và tin nhắn SMS.

+ Mobile Money sẽ không cho phép khách hàng thanh toán bên ngoài cửa hàng.

+ Không có tài khoản ngân hàng và không liên kết tài khoản vẫn sử dụng thanh toán được.

Ví điện tử: Khách hàng cần phải nạp tiền trước khi thanh toán. Có thể được sử dụng thông qua ứng dụng trên điện thoại hoặc web.

+ Lưu trữ thông tin giao dịch và thanh toán thông qua qua thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ cá nhân liên kết.

+ Khách hàng có thể thanh toán sản phẩm tại bất cứ đâu và bất kì thời điểm nào (cửa hàng offline và cửa hàng online).

+ Cần có tài khoản ngân hàng liên kết để sử dụng

Ứng dụng thanh toán Mobile Money tại Việt Nam thế nào?

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vừa ký Quyết định phê duyệt triển khai thí điểm tiền di động (Mobile Money), tức dùng tài khoản viễn thông thanh toán cho các hàng hóa, dịch vụ có giá trị nhỏ. Thời gian thí điểm trong 2 năm, tính từ ngày 9/3/2021.

Theo đó, đối tượng được phép tham gia thí điểm tiền di động là các doanh nghiệp có giấy phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán ví điện tử và nhà mạng viễn thông.

Theo quyết định, các doanh nghiệp này được cung cấp dịch vụ đến khách hàng có chứng minh thư nhân dân hoặc căn cước công dân, hộ chiếu trùng với thông tin đăng ký thuê bao di động và được định danh, xác thực theo quy định. Đồng thời, thuê bao di động cũng phải có thời gian kích hoạt và sử dụng liên tục trong ít nhất 3 tháng liền kề tính đến thời điểm đăng ký mở, sử dụng dịch vụ tiền di động.

Mỗi khách hàng chỉ được mở 1 tài khoản Mobile Money tại mỗi doanh nghiệp thực hiện thí điểm. Tổng hạn mức giao dịch cho một tài khoản loại này không được quá 10 triệu đồng/tháng cho tất cả giao dịch gồm rút tiền, chuyển tiền, thanh toán.

Khách hàng có thể nạp tiền vào tài khoản Mobile Money tại điểm kinh doanh của doanh nghiệp tham gia thí điểm, từ tài khoản ngân hàng hoặc ví điện tử. Ở chiều ngược lại, khách hàng cũng có thể rút tiền từ tài khoản Mobile Money về tài khoản ngân hàng, ví điện tử và tại các điểm kinh doanh.

Kết quả thí điểm triển khai Mobile Money sẽ là cơ sở thực tiễn để cơ quan quản lý có thẩm quyền xem xét, xây dựng và ban hành các quy định pháp lý chính thức cho hoạt động cung ứng dịch vụ này tại Việt Nam.

Việc cho phép thí điểm Mobile Money nhằm mục tiêu góp phần phát triển hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, tăng cường khả năng tiếp cận và sử dụng các dịch vụ tài chính, đặc biệt tại khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo của Việt Nam.

Tiềm năng của Mobile Money

Theo Hiệp hội Thông tin di động thế giới (GSMA), đến cuối năm 2019, Mobile Money đã hiện diện tại 95 quốc gia trên toàn cầu, trong đó có 1,04 tỷ tài khoản đã được đăng ký và số lượng tài khoản duy trì hoạt động là 372 triệu. Số lượng giao dịch bình quân trong cả năm 2019 qua kênh Mobile Money đạt 37,1 tỷ giao dịch, với tổng giá trị giao dịch lên đến 690,1 tỷ USD, tăng 26% so với cùng kỳ năm trước.

Theo các tổ chức nghiên cứu thị trường tiền tệ, dự kiến quy mô thị trường Mobile Money có thể đạt 12 tỷ USD vào năm 2024, với tỷ lệ tăng trưởng hàng năm là 28,7%.

Báo cáo Fintech và Ngân hàng số 2025 do Backbase và IDC phối hợp thực hiện mới đây cho thấy, có hơn 3/5 khách hàng (63%) sẵn sàng chuyển sang sử dụng dịch vụ của các ngân hàng kỹ thuật số và tổ chức tín dụng trong 5 năm tới.

Báo cáo cũng cho thấy, khu vực châu Á - Thái Bình Dương (APAC) dự kiến sẽ có thêm 100 tổ chức tài chính mới vào năm 2025, được thành lập nhờ chính sách mở cửa đối với một số thị trường và cấp phép cho ngân hàng mới. Tại Việt Nam, giao dịch qua di động cũng được kỳ vọng sẽ tăng tới 400% trong cùng thời điểm. 

Tại Hội thảo Tiền điện tử trên thuê bao di động nhằm thúc đẩy tài chính toàn diện tổ chức hồi tháng 5/2019, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, chúng ta đã nói nhiều tới thương mại điện tử, đến khởi nghiệp, đến đổi mới sáng tạo, nhưng lại quên nói đến một trong những nền tảng quan trọng nhất để thúc đẩy chúng làm nền tảng thanh toán. Muốn một dịch vụ nào đó phổ biến đến 100% người dân thì đầu tiên là nền tảng thanh toán phải đến được 100% người dân. "Cũng sẽ có nhiều vấn đề pháp lý phải giải quyết cho Mobile Money, cũng có những thách thức, rủi ro đi kèm, nhưng lợi ích của Mobile Money là lớn hơn rất nhiều", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định.

Trong một báo cáo mới đây của nhóm tác giả của Viện Nghiên cứu và Đào tạo BIDV cũng cho rằng, Mobile Money là dịch vụ tương đối mới nhưng có nhiều tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai xét về cả phía cung và cầu. Nhóm nghiên cứu cũng chỉ ra những thách thức khi thói quen thanh toán dùng tiền mặt ở Việt Nam không dễ dàng thay đổi một sớm một chiều. Bên cạnh đó, nếu việc định danh khách hàng, quản lý sim rác và giao dịch ẩn danh không được thực hiện chặt chẽ, Mobile Money có thể là kênh để "rửa giao dịch", ảnh hưởng đến công tác phòng chống rửa tiền. Chính vì thế, việc giám sát và quản lý Mobile Money cần phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Thông tin - Truyền thông, Bộ Công an…;

Minh Hoàng