Xây dựng tương lai bền vững tại các thành phố tăng trưởng nhanh

Đây là nhận định được đưa ra trong cuốn “Tạo dựng các thành phố châu Á đáng sống” - một ấn phẩm mới được Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) công bố.

Theo đó, ấn phẩm xem xét những thách thức về đô thị hóa của khu vực và trình bày các giải pháp theo năm lĩnh vực ưu tiên: Quy hoạch đô thị thông minh và bao trùm; giao thông bền vững giúp cung cấp tiếp cận công bằng tới các dịch vụ và cơ hội; các nguồn năng lượng bền vững làm giảm ô nhiễm; tài chính sáng tạo để thu hẹp khoảng cách về nguồn lực; và khả năng chống chịu lớn hơn trước khí hậu và thiên tai.

Hình minh họa - Nguồn: Internet

Phó Chủ tịch ADB chuyên trách Quản lý tri thức và Phát triển bền vững, ông Bambang Susantono cho rằng, đô thị hóa là động lực cho tăng trưởng sản xuất của khu vực nhưng cơ hội ở các thành phố không dành cho tất cả cư dân và còn bị hạn chế hơn nữa bởi đại dịch COVID-19. Các thành phố ở châu Á và Thái Bình Dương nằm trong số những đô thị lớn nhất và sôi động nhất trên thế giới, với rất nhiều kinh nghiệm và cách làm hiệu quả cần được chia sẻ. Do đó, ấn phẩm này thu thập các bài học trên, với mục tiêu hướng dẫn các thành phố học hỏi từ những thách thức và cơ hội phổ biến nhất.

ADB cho biết, có tới 17 trong số 33 đại đô thị với dân số trên 10 triệu người nằm ở khu vực châu Á đang phát triển. Năm 2019, hơn một nửa trong tổng số 4 tỷ người dân của khu vực này sống ở các đô thị và dự kiến sẽ có thêm 1 tỷ người di cư tới các thành phố trong 30 năm tới.

ADB tính toán: Vào năm 2050, tỷ lệ đô thị hóa của khu vực này có thể đạt tới 64%.

Để quy hoạch các đô thị đáng sống và bền vững, lấy con người làm trung tâm và dễ dàng tiếp cận, ấn phẩm của ADB đã nêu bật sự cần thiết của các chính phủ phải thực hiện quy hoạch đô thị thông minh và bao trùm.

Điều này bao gồm các chính sách thúc đẩy sử dụng công nghệ, dữ liệu và đổi mới sáng tạo để khiến các dịch vụ đô thị - đi lại, cơ sở hạ tầng xã hội, quản lý khả năng chống chịu, và dịch vụ tiện ích, bên cạnh những yếu tố khác - trở nên hiệu quả và hiệu suất hơn.

ADB cũng cho rằng, các chính phủ cũng cần tập trung vào giao thông và năng lượng bền vững, do chúng có tác động trực tiếp tới năng suất của con người, hiệu quả hoạt động kinh tế của thành phố và tính bền vững về môi trường. Tăng khả năng di chuyển sẽ giúp hiện thực hóa tiềm năng kinh tế của đô thị và gia tăng tính bao trùm.

ADB đưa ra ví dụ: Các giải pháp giao thông bền vững có thể bao gồm sử dụng phương tiện chạy bằng điện trong các hệ thống giao thông công cộng; Các giải pháp năng lượng bền vững có thể bao gồm triển khai lưới điện mặt trời ở cấp cộng đồng và hộ gia đình, giúp mang lại lợi ích khi giá thành và sự sẵn có của các tấm pin quang điện trở nên rẻ hơn và phổ biến rộng rãi hơn; Các giải pháp khác bao gồm những hệ thống xử lý rác thải thành năng lượng, có thể giúp cải thiện tính bền vững của đô thị.

Mở rộng tiếp cận tài chính sẽ là thiết yếu để giúp các thành phố đạt được những mục tiêu đề ra trong các Mục tiêu Phát triển bền vững (MTPTBV). Các thành phố sẽ chiếm khoảng 70% trong số 1,7 nghìn tỷ USD vốn đầu tư hằng năm mà các quốc gia đang phát triển cần có để đạt được các MTPTBV.

Trên cơ sở đó, ấn phẩm của ADB giới thiệu những mô hình tài chính sáng tạo, ví dụ như các hình thức đối tác mới với khu vực tư nhân, những công cụ thị trường vốn và trái phiếu để tài trợ cho nhà ở, tăng cường khung thể chế và năng lực để triển khai các cơ chế điều tiết giá trị.

Ấn phẩm của ADB cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải cải thiện khả năng chống chịu của các thành phố, nhất là trong ứng phó biến đổi khí hậu, thiên tai và các tình huống khẩn cấp về y tế công như đại dịch COVID-19. Những công cụ có thể giúp xây dựng khả năng chống chịu của thành phố bao gồm các giải pháp dựa vào tự nhiên, các công cụ tài chính rút ra từ ngành bảo hiểm và một loạt những cách tiếp cận hoạt động dựa trên các bài học kinh nghiệm được rút ra khi các thành phố ứng phó với đại dịch.

Lan Nguyễn