AMRO: Thành công trong kiểm soát đại dịch COVID - 19 tạo điều kiện cho Việt Nam hồi phục mạnh mẽ
Vấn đề - Nhận định - Ngày đăng : 13:09, 20/05/2021
Những phát triển gần đây và triển vọng
Báo cáo đánh giá, sau khi sụt giảm mạnh trong quý 2/ 2020, nền kinh tế Việt Nam đã phục hồi trong nửa cuối năm để đăng ký mức tăng trưởng hàng năm là 2,9%. Đặc biệt, sản lượng sản xuất của Việt Nam tiếp tục được mở rộng, nhờ xuất khẩu mạnh mẽ và sự lan tỏa tích cực từ việc tái cơ cấu chuỗi cung ứng toàn cầu. Sự phục hồi kinh tế dự kiến sẽ tiếp tục nhờ vào sự gia tăng tiêu dùng trong nước sau khi nới lỏng các hạn chế di chuyển và tăng tốc giải ngân đầu tư công.
Xuất khẩu hàng dệt may đang giảm của Việt Nam được bù đắp bởi nhu cầu mạnh mẽ đối với các sản phẩm điện tử, đồ nội thất và gỗ. Sự kết hợp xuất khẩu tương đối đa dạng đã dẫn đến sự phục hồi mạnh mẽ của khu vực xuất khẩu và làm tăng thặng dư tài khoản vãng lai. Bên cạnh đó, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tăng mạnh đã thúc đẩy thặng dư cán cân thanh toán, góp phần tích lũy thêm dự trữ ngoại hối.
Tăng trưởng kinh tế suy giảm, việc triển khai các biện pháp kích thích tài khóa và chi tiêu đầu tư công cao hơn dẫn đến thâm hụt ngân lớn hơn trong năm 2020 mặc dù đã được bù đắp một phần nhờ việc tăng cường quản lý thuế. Thâm hụt tài khóa năm 2020 tăng từ 2,6% GDP năm 2019 lên 3,4 %, cao hơn mục tiêu ngân sách là 2,9 %. [1]
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã cắt giảm các lãi suất chính sách tổng cộng 150-200 điểm cơ bản kể từ đầu năm 2020. Việc nới lỏng hơn chính sách tiền tệ và an toàn vĩ mô đã khiến hệ thống ngân hàng dồi dào thanh khoản, hỗ trợ tăng trưởng tín dụng. Ngoài việc áp dụng các quy định của pháp luật đối với các ngân hàng trong phân loại khoản vay, NHNN đã ban hành hướng dẫn cho các ngân hàng thương mại cơ cấu lại thời gian trả nợ và giảm hoặc miễn trả lãi và phí cho người đi vay.
Rủi ro và khả năng tổn thương
Theo báo cáo của AMRO, các rủi ro bên ngoài và trong nước chủ yếu xuất phát từ sự tiếp tục không chắc chắn đối với đại dịch. Quá trình phục hồi kéo dài và không đồng đều của nền kinh tế toàn cầu có thể gây nguy hiểm cho sự phục hồi xét về yếu tố cầu bên ngoài. Trong khi nhu cầu trong nước đã tăng lên, việc phục hồi vẫn dễ bị ảnh hưởng bởi nguy cơ tiếp tục lây nhiễm COVID-19. Hơn nữa, những vết sẹo kinh tế lâu dài do đại dịch, chẳng hạn như tác động đến việc làm và bảng cân đối kế toán của khu vực doanh nghiệp, có thể làm suy yếu sức mạnh phục hồi.
Rủi ro trong lĩnh vực tài chính có thể phát sinh do tác động của các biện pháp đối phó với đại dịch COVID-19 đối với chất lượng tài sản. Bất chấp những nỗ lực của các ngân hàng trong việc tái cơ cấu khoản vay, chất lượng tài sản của các ngân hàng này có thể sẽ tiếp tục xấu đi và làm xói mòn vùng đệm vốn tương đối mỏng của họ. Hơn nữa, chính sách giãn thời gian trích lập dự phòng rủi ro của NHNN sẽ khiến việc đánh giá chất lượng khoản vay của các ngân hàng trở nên thách thức.
Các cân nhắc chính sách
Với triển vọng tăng trưởng không chắc chắn, cần tiếp tục có những hỗ trợ tài chính lớn hơn để hỗ trợ cho sự phục hồi kinh tế mới được vực trở lại. Việc hỗ trợ có mục tiêu cho các hộ gia đình có thu nhập thấp và các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa cần được tiếp tục và thường xuyên được đánh giá về mức độ phù hợp và tính hiệu quả . Vì vậy, việc giải ngân các chương trình hỗ trợ có mục tiêu và phù hợp hơn sẽ giúp tạo điều kiện sử dụng hiệu quả các nguồn vốn của Chính phủ. Ngoài ra, điều quan trọng là cần đảm bảo tiếp tục thực hiện chương trình đầu tư công.
Với triển vọng lạm phát ổn định, chính sách tiền tệ nên tiếp tục hỗ trợ cho sự phục hồi kinh tế. Việc mở rộng thời gian giãn nợ sắp tới sẽ giúp giảm bớt áp lực cho những người đi vay bị ảnh hưởng. Giá tài sản và các điều kiện đòn bẩy tài chính cần được theo dõi chặt chẽ và cân nhắc để xác định thời điểm và cách thức điều chỉnh các chính sách.
Cải cách cơ cấu cần được đẩy mạnh để thúc đẩy phục hồi kinh tế và đảm bảo theo hướng phát triển bền vững. Với việc cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước đang chậm lại trong những năm gần đây, việc giải quyết các trở ngại về cơ cấu là rất quan trọng để cải thiện năng suất và tăng cường tiềm năng tăng trưởng. Việt Nam cần đẩy mạnh nỗ lực phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ trong nước nhằm tăng cường sự tham gia và nâng cao giá trị gia tăng trong chuỗi giá trị toàn cầu. Cuối cùng, điều cần thiết là cung cấp hỗ trợ liên tục cho các vấn đề phát triển dài hạn trong khi quản lý cẩn thận các rủi ro đối với tính bền vững tài khóa.
[1] Các số liệu được tính toán dựa trên ước tính của AMRO đối với cách tính GDP danh nghĩa mới. Theo cách tính GDP cũ, thâm hụt tài chính năm 2020 và nợ công lần lượt ở mức 3,9% và 55,3% GDP.