Cán bộ Bảo hiểm Tiền gửi và bài học “Bác Hồ với cán bộ, đảng viên ngành Ngân hàng”

Lúc sinh thời, Bác Hồ luôn dành sự quan tâm của mình đến hoạt động ngân hàng và ngành Ngân hàng. Người luôn dặn dò cán bộ ngân hàng phải nâng cao đạo đức cách mạng và hết lòng phục vụ nhân dân.

Ngày 6/5/1951, tại hang Bòng thuộc xã Tân trào, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 15/SL thành lập Ngân hàng Quốc gia Việt Nam. Sự kiện trọng đại này đã mở đầu cho quá trình phát triển nền tiền tệ độc lập và hoạt động của Ngân hàng Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh. Trong những cuộc họp, hay trong những lần gặp mặt cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn nhiều điều đối với cán bộ nói chung, cán bộ ngân hàng nói riêng, mà mục đích sâu xa nhất vẫn là mọi hoạt động phải vì dân, phải nâng cao đạo đức cách mạng để phục vụ nhân dân và làm giàu cho đất nước.

Ngay từ thời kỳ cách mạng giải phóng dân tộc, Bác đã chỉ rõ: “ra sức hoạt động để giành lấy nền độc lập cho nước nhà” nhưng cũng “phải hoạt động để xây dựng một nền kinh tế và tài chính vững vàng và thịnh vượng”. Người yêu cầu mọi chính sách về kinh tế tài chính của Chính phủ đều phải nhằm thực hiện lợi ích của nhân dân, lợi ích của kháng chiến, kiến quốc.

Những năm 1988-1990, hàng loạt hợp tác xã tín dụng đổ vỡ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin của người gửi tiền vào hệ thống ngân hàng, cuộc khủng hoảng tài chính, tiền tệ năm 1997 ở châu Á đã gây ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế toàn cầu. Trước thực trạng đó, Chính phủ quyết định thành lập Bảo hiểm Tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) nhằm bảo vệ người gửi tiền, đặc biệt là những người gửi tiền nhỏ lẻ, thiếu thông tin về hoạt động ngân hàng.

Khác với các loại hình bảo hiểm thương mại khác, BHTGVN là một định chế tài chính đặc biệt do Chính phủ thành lập và hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận. Hoạt động của BHTGVN nhằm đưa chính sách đảm bảo an sinh xã hội trong lĩnh vực tài chính ngân hàng của Đảng và Nhà nước ta vào cuộc sống -  chính sách bảo hiểm tiền gửi. Chính vì vậy, Điều 3 Luật Bảo hiểm tiền gửi quy định: “Bảo hiểm tiền gửi nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng”... 

Từ câu chuyện của Bác đến hoạt động của BHTGVN

“Một ngày trong năm 1962, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm cán bộ, công nhân Nhà máy Dệt Nam Định. Bác đi qua một phòng thấy có ba người ngồi.

 Bác hỏi: Các cô, chú làm gì đấy?

Anh Đoàn Duy Bảo đứng lên thưa: Dạ thưa Bác, đây là bàn tiết kiệm của ngân hàng đặt tại nhà máy.

Bác cầm một quyển sổ lên, hỏi: Nhà máy có bao nhiêu người gửi tiền tiết kiệm?

Anh Bảo thưa: Dạ, có tám mươi phần trăm người gửi ạ.

Bác gặng: Thế còn hai mươi phần trăm nữa thì sao?

Anh Bảo báo cáo: Dạ, do hoàn cảnh gia đình khó khăn.

Thấy các cán bộ ngân hàng trả lời chưa đúng vào câu hỏi có lẽ là khó, Bác tìm hiểu sang vấn đề khác: Mỗi lần được gửi bao nhiêu?

Anh Bảo trả lời: Dạ, gửi từ một đồng trở lên ạ.

Bác nói: Thế Bác có một hào, có gửi được không?

Tất cả, từ Giám đốc nhà máy, Bí thư chi bộ, cán bộ ngân hàng, quỹ tiết kiệm đều không trả lời được. Sau này anh Bảo có tâm sự rằng:

“Mãi về sau tôi mới hiểu ra rằng Ngân hàng Nhà nước ta là ngân hàng của dân, do dân, vì dân, nên trước hết là phải giúp đỡ dân, giúp đỡ người nghèo có vốn, để làm kinh tế. Chẳng hạn, sẵn sàng nhận gửi, dù là một lần nhận gửi với số tiền rất ít.

Một câu hỏi mà hơn một phần tư thế kỷ tự tôi mới tìm ra được ý nghĩa của câu trả lời”.

(“Bác Hồ - con người và phong cách”, NXB Trẻ 2007)

Mục tiêu hoạt động, sứ mệnh của BHTGVN là “bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng”. Điều này đúng theo tinh thần câu chuyện kể trên. Vì nếu để vấn đề chi trả tiền gửi xảy ra, không thể đảm bảo được 100% tiền gửi của mọi người gửi tiền sẽ được chi trả sau khi đã nhận tối đa số tiền bằng hạn mức chi trả theo quy định (điều này tùy thuộc vào quá trình thanh lý tài sản diễn ra như thế nào, có hiệu quả không, nguồn thu về có đáp ứng đủ chi trả cho người gửi tiền hay không). Vì vậy, góp phần đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng nói chung và hoạt động từng tổ chức nhận tiền gửi nói riêng thông qua các nghiệp vụ giám sát, kiểm tra của BHTGVN còn là biện pháp bảo vệ toàn diện người gửi tiền một cách hữu hiệu nhất. Làm tốt nhiệm vụ này thì tiền gửi của người gửi tiền sẽ bảo toàn, phát triển và sinh lợi.

Sau hơn 20 năm xây dựng và hoạt động, BHTGVN đã từng bước nỗ lực để chứng minh vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ người gửi tiền, đặc biệt là những người gửi tiền nhỏ lẻ; từ đó, góp phần đảm bảo an sinh xã hội. Những năm qua, hoạt động của BHTGVN đã thực sự góp phần quan trọng vào công cuộc đổi mới đất nước, tái cấu trúc hệ thống ngân hàng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định của các tổ chức tín dụng, đảm bảo sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng, là nhân tố quan trọng thúc đẩy huy động vốn trong dân cho phát triển kinh tế, giữ vững ổn định, an ninh kinh tế và trật tự an toàn xã hội.

Tính đến ngày 31/3/2021, có 1.282 tổ chức tham gia BHTG, bao gồm 96 ngân hàng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài, 1.181 quỹ tín dụng nhân dân, 1 Ngân hàng hợp tác xã và 4 tổ chức tài chính vi mô. BHTGVN thực hiện giám sát 100% các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi, trong đó tập trung giám sát chuyên sâu đối với các quỹ tín dụng nhân dân, kiến nghị kịp thời với Ngân hàng Nhà nước các vấn đề phát sinh nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền. BHTGVN cũng chủ động đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cấp phần mềm giám sát và thông tin báo cáo về tiền gửi được bảo hiểm nhằm đáp ứng yêu cầu nghiệp vụ. BHTGVN cũng đã chủ động hoàn thiện các phương án chuẩn bị chi trả tiền bảo hiểm khi phát sinh nghĩa vụ trả tiền, vận hành chương trình mô phỏng chi trả trên phần mềm đối với ngân hàng thương mại để luôn sẵn sàng bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền. Hoạt động truyền thông được BHTGVN đẩy mạnh theo hướng đa dạng về nội dung, hình thức, mở rộng các kênh truyền thông để người gửi tiền có thể tiếp cận gần hơn với chính sách bảo hiểm tiền gửi.

Tháng 1/1965, trong thư gửi Hội nghị cán bộ Ngân hàng, Bác Hồ đã căn dặn: “Quản lý tiền bạc là một công tác rất quan trọng trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Cán bộ Ngân hàng là người có trách nhiệm giữ tiền cho Nhà nước và nhân dân, phải học tập cách quản lý tiền cho tốt, đừng để lãng phí, mất mát. Một đồng vốn bỏ ra phải bảo đảm tăng thêm của cải cho xã hội, phải luân chuyển nhanh, đừng để đọng. Phải tích cực huy động tiền nhàn rỗi để bỏ vào sản xuất” và “Cán bộ Ngân hàng phải luôn luôn trau dồi đạo đức cách mạng, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, thấu suốt hơn nữa đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước, đi sâu học tập lý luận và nghiệp vụ, cải tiến lề lối làm việc, để phục vụ sản xuất và đời sống của nhân dân được nhiều và tốt hơn”.

Những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với cán bộ ngành Ngân hàng luôn được các thế hệ cán bộ, đảng viên, người lao động BHTGVN ghi nhớ và lấy làm kim chỉ nam cho mọi hoạt động. Trong giai đoạn hiện nay, những lời dạy của Bác vẫn còn nguyên giá trị để cán bộ ngân hàng tu dưỡng, học tập và rèn luyện đạo đức theo tấm gương Chủ tịch Hồ Chí Minh, góp phần xây dựng ngành Ngân hàng phát triển bền vững, xây dựng đất nước Việt Nam ngày càng “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” như mong muốn của Người.

Nhìn rộng rồi lại nhìn gần, từ tư tưởng Hồ Chí Minh được học tập và truyền đạt qua các thế hệ, từ những định hướng của Đảng bộ các cấp bỗng thấy mỗi công việc chuyên môn nghiệp vụ hàng ngày của mỗi cán bộ BHTGVN có mục đích rất tươi đẹp là thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ người gửi tiền, vì sự phát triển của mỗi con người nói riêng và vì nhân dân, xã hội nói chung. Đạo đức cách mạng không phải điều gì quá cao xa, phải trèo đèo lội suối băng rừng mới thấu hiểu mà lại chính là sự chuyên tâm và tinh thần giúp đỡ mọi người, tất cả những người gửi tiền ở mọi miền đất nước, góp phần duy trì sự ổn định của các tổ chức tín dụng, đảm bảo sự phát triển an toàn lành mạnh của hoạt động ngân hàng. Đạo đức cách mạng của người Đảng viên, của mỗi cán bộ BHTGVN chính là tinh thần sẵn sàng vì người gửi tiền, không kể là khoản tiền gửi của họ nhỏ hay lớn, ở vùng miền nào hay tôn giáo nào trên đất nước Việt Nam.

Chính sách bảo hiểm tiền gửi được kiểm nghiệm bằng thực tế hoạt động của BHTGVN những năm qua đã thực sự đi vào cuộc sống. Đó là minh chứng khẳng định vị trí, vai trò, sự cần thiết của một định chế tài chính quan trọng đối với nền kinh tế vì quyền lợi của người gửi tiền và hoạt động an toàn, lành mạnh của các tổ chức tín dụng.

Ngọc Nhi