Để góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng sinh hoạt chuyên đề của chi bộ

Thông qua sinh hoạt chi bộ, các chi bộ thực hiện được chức năng là hạt nhân chính trị, lãnh đạo đơn vị ở cơ sở và xây dựng nội bộ Đảng trong sạch, vững mạnh về cả chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Trong bài nói chuyện tại lớp Bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo cấp huyện, Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Chi bộ là nền móng của Đảng, chi bộ tốt thì mọi việc sẽ tốt”[1], muốn chi bộ tốt thì việc tổ chức sinh hoạt chi bộ cần phải đảm bảo có chất lượng, đáp ứng được nhiệm vụ chính trị tại đơn vị, cơ sở.

Hiện nay, việc tổ chức sinh hoạt chi bộ được thực hiện theo hai hình thức cơ bản:

Thứ nhất, sinh hoạt thường kỳ, được tổ chức hằng tháng.

Thứ hai, sinh hoạt chuyên đề, được tổ chức ít nhất 01 lần trong 01 quý.

Thứ ba, sinh hoạt đột xuất, được tổ chức bất kỳ thời gian nào.

Việc tổ chức sinh hoạt chi bộ định kỳ, phần lớn các chi bộ thực hiện khá nền nếp, có chất lượng. Tuy nhiên, việc tổ chức sinh hoạt chuyên đề thì một số chi bộ chưa thực sự hiểu và thực hiện đúng quy định, nhất là về chế độ sinh hoạt chi bộ, nội dung sinh hoạt nghèo nàn, tỷ lệ đảng viên tham gia sinh hoạt thấp, đảng viên ít tham gia ý kiến vào nội dung sinh hoạt chi bộ, cá biệt có nơi lồng ghép sinh hoạt chuyên đề với sinh hoạt định kỳ và sinh hoạt chuyên môn dẫn đến biểu hiện xem nhẹ, hình thức trong sinh hoạt chi bộ, trong Văn kiện Đại hội XIII Đảng đánh giá: “Sinh hoạt chi bộ ở nhiều nơi vẫn còn hình thức, sinh hoạt chuyên đề chưa được coi trọng, tính chiến đấu trong tự phê bình và phê bình còn yếu”[2]. Nhằm hướng dẫn các chi bộ thực hiện nghiêm túc, đảm bảo chất lượng sinh hoạt chi bộ nói chung, sinh hoạt chuyên đề nói riêng, Ban Tổ chức Trung ương ban hành Hướng dẫn số 12-HD/BTCTW, ngày 6/7/2018 hướng dẫn một số vấn đề về nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, yêu cầu các chi bộ, trước hết là chi ủy, đứng đầu là đồng chí bí thư chi bộ cần tập trung thực hiện một số nội dung cơ bản như sau:

Thứ nhất, công tác chuẩn bị sinh hoạt chuyên đề của chi bộ

Công tác chuẩn bị bao gồm nhiều việc, trong đó quan trọng nhất là chuẩn bị nội dung sinh hoạt, dự thảo nghị quyết hoặc kết luận buổi sinh hoạt chi bộ; dự kiến thời gian, địa điểm sinh hoạt chi bộ sao cho thuận lợi nhất để đảng viên tham gia dự sinh hoạt đông đủ, phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh thực tế. Việc chuẩn bị trước nội dung sinh hoạt chuyên đề của chi bộ là trách nhiệm của chi ủy, nhưng có thể giao nhiệm vụ cho đảng viên không giữ chức vụ trong chi bộ dự thảo (trong trường hợp đảng viên đó có trình độ chuyên môn sâu liên quan trực tiếp đến nội dung sinh hoạt chuyên đề). Nội dung sinh hoạt chi bộ theo chuyên đề phải căn cứ vào nhiệm vụ chính trị của chi bộ để lựa chọn cho phù hợp. Tất cả những nội dung đã chuẩn bị cần phải được thảo luận, thống nhất trong tập thể chi ủy (ở những nơi có chi ủy) hoặc bí thư và phó bí thư chi bộ (ở những nơi chưa có chi ủy). Sau khi hội nghị chi ủy hoặc bí thư và phó bí thư đã thống nhất về nội dung, chương trình, thời gian, địa điểm thì cần thông báo và gửi tài liệu trước cho đảng viên và cấp ủy viên cấp trên được phân công theo dõi chi bộ biết để nghiên cứu và chuẩn bị nội dung phát biểu ý kiến, đảm bảo có chất lượng, hiệu quả hơn.

Thứ hai, thực hiện đúng quy trình cuộc sinh hoạt chuyên đề của chi bộ

Chủ trì buổi sinh hoạt chuyên đề của chi bộ là trách nhiệm của bí thư hoặc phó bí thư chi bộ (khi được bí thư chi bộ phân công); nhưng việc trình bày nội dung sinh hoạt thì có thể giao cho đảng viên thường, trong trường hợp đã giao cho đảng viên đó chuẩn bị dự thảo nội dung. Các chi bộ lưu ý không tổ chức sinh hoạt chi bộ lồng ghép với sinh hoạt chuyên môn, không lấy sinh hoạt chuyên đề của chi bộ thay cho sinh hoạt chi bộ thường kỳ, không lồng ghép sinh hoạt chuyên đề của chi bộ với sinh hoạt chi bộ thường kỳ.

Việc tiến hành sinh hoạt chi bộ cần phải tiến hành nghiêm túc theo ba bước cơ bản:

Mở đầu sinh hoạt chi bộ, ở bước này chủ trì sinh hoạt chi bộ tuyên bố lý do, giới thiệu đại biểu (nếu có), việc giới thiệu đại biểu là nội dung bắt buộc nhằm tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, giám sát trực tiếp của đảng ủy viên phụ trách chi bộ. Trên thực tế, ở đâu có sự quan tâm, sát sao của cấp ủy cấp trên mà trực tiếp là cấp ủy viên phụ trách thì chất lượng sinh hoạt chi bộ đó sẽ được nâng lên.

Tiến hành sinh hoạt chi bộ, người chủ trì cần phải quán triệt mục đích, yêu cầu của buổi sinh hoạt chuyên đề của chi bộ, đề nghị đảng viên được phân công chuẩn bị, trình bày dự thảo nội dung chuyên đề mà chi bộ cần tập trung thảo luận, làm rõ. Từng đảng viên sẽ tham gia ý kiến đóng góp vào từng nội dung của chuyên đề, đồng thời làm rõ trách nhiệm của chi bộ, của bản thân đảng viên đối với chuyên đề mà chi bộ thảo luận. Trên thực tế, ở một số nơi có tình trạng tỉ lệ đảng viên tham gia ý kiến vào nội dung sinh hoạt khá thấp, chất lượng chưa cao. Để khắc phục hiện tượng này, người chủ trì sinh hoạt cần nêu cao tinh thần dân chủ, gợi ý phát biểu, có thể chỉ định phát biểu để sao cho tất cả đảng viên đều tham góp vào dự thảo chuyên đề; bản thân đảng viên cũng cần phải ý thức rõ quyền lợi và trách nhiệm của bản thân mình đối với sinh hoạt chuyên đề của chi bộ để tham gia vào sinh hoạt chung của chi bộ một cách trách nhiệm, chủ động, tích cực và có chất lượng.

Kết thúc sinh hoạt chi bộ, người chủ trì sinh hoạt chuyên đề của chi bộ đánh giá ngắn gọn, rõ ràng việc chuẩn bị nội dung, chất lượng của chuyên đề, ý nghĩa, tác dụng của chuyên đề đối với tập thể chi bộ, với đảng viên. Kết luận các nội dung cần tiếp thu để bổ sung, hoàn thiện dự thảo chuyên đề, giao nhiệm vụ cho người dự thảo chuyên đề tiếp thu, hoàn thiện để thông qua chi bộ ban hành nghị quyết chuyên đề. Chỉ đạo xây dựng chương trình, kế hoạch lãnh đạo thực hiện nghị quyết chuyên đề một cách hiệu quả. Tất cả đảng viên trong chi bộ phải chấp hành và thực hiện nghiêm túc nghị quyết hoặc kết luận của tập thể chi bộ.

Thứ ba, thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng trong sinh hoạt chuyên đề của chi bộ

Trong sinh hoạt chi bộ nói chung, sinh hoạt chuyên đề của chi bộ nói riêng là hoạt động tập thể để phát huy dân chủ, tập trung trí tuệ lãnh đạo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của đơn vị. Trong quá trình thực hiện, yêu cầu tất cả đảng viên tham gia sinh hoạt đều phải chấp hành nghiêm túc năm nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng được quy định trong Điều lệ Đảng: “Đảng là một tổ chức chặt chẽ, thống nhất ý chí và hành động, lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản,… đồng thời thực hiện các nguyên tắc: tự phê bình và phê bình, đoàn kết trên cơ sở Cương lĩnh chính trị và Điều lệ Đảng, gắn bó mật thiết với nhân dân, Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật”[3]. Để thực hiện nghiêm túc được nội dung này, trước hết là đảng ủy viên phụ trách dự sinh hoạt chi bộ và đồng chí bí thư hoặc phó bí thư chủ trì phải thật sự gương mẫu, khách quan, thẳng thắn và cầu thị trong dự, chỉ đạo sinh hoạt chi bộ, lắng nghe, tiếp thu ý kiến tham góp của đảng viên đối với cá nhân đồng chí đảng ủy viên phụ trách và với cấp ủy cấp trên trực tiếp.

Thứ tư, bảo đảm các tính chất của một buổi sinh hoạt chuyên đề của chi bộ

Tính lãnh đạo: Sinh hoạt chuyên đề của chi bộ là một buổi sinh hoạt chính trị của Đảng vì vậy luôn mang tính lãnh đạo. Tính lãnh đạo thể hiện ở việc đưa ra các quyết định lãnh đạo, thể hiện thông qua kết luận hoặc quyết nghị của chi bộ một cách đúng đắn nhằm định hướng cho những hoạt động của cơ quan, đơn vị, qua đó giải quyết kịp thời những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn, chỉ rõ trách nhiệm và quyền hạn của từng đảng viên; đề ra chủ trương, biện pháp xây dựng chi bộ vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; bảo đảm lãnh đạo đơn vị thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị. Để đảm bảo tính lãnh đạo trong sinh hoạt chi bộ cần mở rộng dân chủ, thực hiện nghiêm túc nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình, chấp hành nghiêm kỷ luật đảng, xây dựng khối đoàn kết thống nhất trong Đảng.

Tính giáo dục: Sau mỗi lần sinh hoạt chuyên đề của chi bộ, nhận thức của đảng viên được nâng lên, tiếp nhận được nhiều thông tin, bổ sung kiến thức mới, nhận thức sâu sắc hơn đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, có thêm kinh nghiệm, bản lĩnh trong thực tiễn công tác. Củng cố lập trường chính trị, xây dựng niềm tin của đảng viên vào mục tiêu, lý tưởng của Đảng. Sau sinh hoạt chuyên đề, đảng viên tự thấy trưởng thành hơn, vững vàng hơn trong công tác. Sinh hoạt chuyên đề có thể biểu dương những điển hình tiên tiến, ưu tú; những việc tốt để đảng viên học tập, đồng thời tiến hành tự phê bình và phê bình phát hiện những sai lầm, khuyết điểm để sửa chữa không chỉ đối với bản thân người được phê bình mà còn đối với tất cả đảng viên trong chi bộ. Trong sinh hoạt chi bộ cần phải chú trọng nghiên cứu, thảo luận nghiêm túc các quan điểm, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nghị quyết của cấp trên. Khắc phục biểu hiện coi nhẹ sinh hoạt chuyên đề của chi bộ, hoặc tổ chức sinh hoạt chuyên đề hình thức, qua loa, giảm tác dụng của buổi sinh hoạt chính trị quan trọng này. 

Tính chiến đấu: Trong sinh hoạt chi bộ phải nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng nội dung chuyên đề, chỉ rõ trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi của từng đảng viên khi tham gia sinh hoạt chi bộ, hướng chuyên đề đến việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị; phát huy dân chủ trong thảo luận, phê bình một cách nghiêm túc, cầu thị. Để nâng cao tính chiến đấu trong sinh hoạt chi bộ cần phát huy dân chủ khi bàn bạc và quyết nghị mọi vấn đề thuộc thẩm quyền, thực hiện nghiêm túc chế độ tự phê bình và phê bình. Đấu tranh khắc phục bệnh gia trưởng, độc đoán, xử lý nghiêm những người lợi dụng dân chủ gây chia rẽ, mất đoàn kết nội bộ. Trong sinh hoạt chi bộ cần phát huy tinh thần đồng chí, tôn trọng lẫn nhau, chân thành giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.

Như vậy, việc tổ chức sinh hoạt chi bộ nói chung, sinh hoạt chuyên đề của chi bộ nói riêng cần phải được các chi bộ, chi ủy mà trước hết là đồng chí bí thư chi bộ nghiêm túc thực hiện nền nếp, thường xuyên theo quy định. Nội dung sinh hoạt chuyên đề cần phải gắn chặt với nhiệm vụ chính trị và thường xuyên được đổi mới tạo sự hấp dẫn lôi cuốn đảng viên tham gia. Các chi bộ đưa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; tự phê bình và phê bình theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, khóa XII trở thành nội dung thường xuyên. Chi ủy, chi bộ cần quán triệt sâu sắc những quy định của Trung ương về sinh hoạt chi bộ; cấp ủy các cấp cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện chế độ, nguyên tắc, tính chất trong sinh hoạt chi bộ nói chung, sinh hoạt chuyên đề của chi bộ nói riêng một cách nghiêm túc. Phấn đấu các chi bộ đều trở thành chi bộ bốn tốt như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ dẫn trong bài nói tại hội nghị tổng kết ba năm xây dựng chi bộ và đảng bộ cơ sở bốn tốt: “Đảng viên gương mẫu trong mọi công việc, liên hệ chặt chẽ với quần chúng, nội bộ thật sự đoàn kết; chấp hành tốt đường lối, chính sách của Đảng, lãnh đạo tốt sản xuất và chiến đấu; một lòng một dạ phục vụ nhân dân, thiết thực chăm lo đến đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; đối với Đảng thì củng cố tốt và phát triển tốt”[4].

TS. Phạm Thành Nam