Lãi suất biên và phí dịch vụ ngân hàng giảm mạnh nhất trong 8 năm

Hình minh họa - Nguồn: Internet

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, trong quý III/2021, nhu cầu sử dụng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng tổng thể của khách hàng ở mức “thấp” và “giảm” so với quý trước, trong đó, nhu cầu gửi tiền giảm mạnh. Tuy nhiên, các TCTD kỳ vọng nhu cầu sẽ phục hồi trở lại trong quý IV/2021, nếu tình hình dịch bệnh được kiểm soát tốt. Đánh giá chung cả năm 2021, các TCTD đã thu hẹp kỳ vọng về sự gia tăng nhu cầu sử dụng dịch vụ ngân hàng, trong đó nhu cầu vay vốn tiếp tục được kỳ vọng “tăng” cao hơn nhu cầu gửi tiền và thanh toán.

Trong quý III/2021, các TCTD cho biết đã thực hiện giảm mạnh giá bình quân sản phẩm, dịch vụ (lãi suất biên và phí dịch vụ) với chỉ số cân bằng giảm từ -6,9% cuối quý II/2021 xuống -22,3% (mức thấp nhất kể từ quý I/2014). Xu hướng này tiếp tục được dự kiến cho quý IV/2021 và cả năm 2021, trong đó, giảm lãi suất biên nhiều hơn giảm phí dịch vụ.

Kết quả điều tra cũng cho biết, thanh khoản của hệ thống ngân hàng trong quý III/2021 duy trì ở trạng thái tốt và dồi dào hơn quý II/2021 đối với cả VND và ngoại tệ. Dự báo trong quý IV/2021, năm 2021 và năm 2022, thanh khoản được kỳ vọng tiếp tục duy trì ở trạng thái tốt.

Với thanh khoản dồi dào, mặt bằng lãi suất huy động - cho vay được các TCTD kỳ vọng tiếp tục điều chỉnh giảm nhẹ trong quý IV/2021 và giảm đáng kể tính đến cuối năm 2021 so với cuối năm 2020.

"Tỷ lệ các TCTD kỳ vọng mặt bằng lãi suất huy động - cho vay “giảm” trong quý IV/2021 và cả năm 2021 đạt cao hơn nhiều so với tỷ lệ TCTD dự báo mặt bằng lãi suất “tăng”, chỉ số cân bằng về thay đổi mặt bằng lãi suất đã điều chỉnh giảm mạnh", NHNN cho biết.

Do ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch COVID-19 đến mọi mặt của nền kinh tế, các TCTD cho biết, mặt bằng rủi ro (MBRR) tổng thể của các nhóm khách hàng tiếp tục chiều hướng tăng rõ rệt, với: 50,5% TCTD nhận định MBRR “tăng” trong quý III/2021; 33,7% TCTD dự báo MBRR “tăng” trong quý IV/2021; và 50,5% TCTD dự báo MBRR “tăng” trong cả năm 2021. Các kết quả này cao hơn nhiều so với tỷ lệ các TCTD nhận định MBRR “tăng” ở kỳ điều tra trước, tương ứng 27,2%, 23,3% và 39,8%.

"Tỷ lệ TCTD nhận định rủi ro tổng thể của khách hàng hiện tại ở mức “cao và khá cao” tiếp tục tăng từ mức 32,1% tại kỳ điều tra trước lên 46,5% ở kỳ điều tra này, ghi nhận mức cao nhất kể từ khi NHNN tiến hành điều tra XHKD theo quý (quý I/2014)", kết quả điều tra cho biết.

Với kỳ vọng nhu cầu gửi tiền sẽ phục hồi, các TCTD kỳ vọng huy động vốn toàn hệ thống sẽ  tăng bình quân 4,6% trong quý IV/2021 và tăng 10,4% trong năm 2021, điều chỉnh giảm so với mức kỳ vọng 11,9% tại kỳ điều tra trước. Dự báo năm 2022, huy động vốn của toàn hệ thống TCTD tăng trưởng 12,6% (điều chỉnh giảm so với mức tăng trưởng dự báo 13,7% tại kỳ điều tra trước).

Với diễn biến đại dịch COVID-19 được kiểm soát tại nhiều tỉnh, thành phố, các TCTD dự báo dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng được các TCTD sẽ tăng 4% trong quý IV/2021 và tăng 12,3% trong năm 2021. Tuy nhiên, tỷ lệ này tiếp tục điều chỉnh giảm so với mức kỳ vọng 13,1% tại kỳ điều tra trước.

Đại dịch khiến nợ xấu của các TCTD có chiều hướng tăng. Khác với kết quả điều tra tháng 6/2021, nợ xấu của hệ thống ngân hàng trong quý III/2021 được các TCTD nhận định có chiều hướng “tăng nhẹ” so với quý II/2021. Tuy nhiên, các TCTD kỳ vọng tỷ lệ nợ xấu sẽ “giảm nhẹ” trong quý IV/2021 và trở về mức ổn định tính đến cuối năm 2021 sau khi dịch bệnh COVID-19 được khống chế, nền kinh tế dần phục hồi.

Khác với xu hướng phổ biến trong các quý cuối năm 2020 và nửa đầu năm 2021 là “cải thiện nhẹ”, riêng trong quý III/2021, tình hình kinh doanh của hệ thống ngân hàng được các TCTD đánh giá là có chiều hướng “suy giảm” so với quý trước. Dự kiến trong thời gian tới, có 54% TCTD kỳ vọng tình hình kinh doanh cải thiện hơn trong quý IV/2021 và cả năm 2021, thấp hơn so với kỳ vọng tại kỳ điều tra trước (67,6-73,3%).

Kết quả điều tra cũng cho biết, lần đầu tiên kể từ khi NHNN thực hiện điều tra Xu hướng kinh doanh theo quý (quý I/2014), lợi nhuận trước thuế cùng các kết quả hoạt động kinh doanh (thu nhập ròng từ lãi, thu nhập ròng từ phí và dịch vụ, thu nhập từ hoạt động tự doanh) của hệ thống các TCTD trong quý điều tra có chiều hướng “suy giảm” so với quý trước.

Trong quý IV/2021, 40,6% TCTD kỳ vọng kết quả hoạt động kinh doanh tăng trưởng so với quý III/2021, 41,6% TCTD kỳ vọng “không đổi” và 17,8% TCTD lo ngại kết quả hoạt động kinh doanh suy giảm. Dự kiến tổng thể năm 2021, 83,7% TCTD kỳ vọng lợi nhuận trước thuế của đơn vị tăng trưởng dương, 3% kỳ vọng không đổi và 13,3% TCTD lo ngại lợi nhuận “giảm” (cao hơn so với tỷ lệ 9,7% ghi nhận tại cuộc điều tra tháng 6/2021).

Trước ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch COVID-19, đặc biệt là trong quý II và III/2021, các TCTD đánh giá các nhân tố khách quan ít có tác động tích cực giúp cải thiện tình hình kinh doanh của hệ thống ngân hàng hơn các quý trước. Trái ngược với kết quả điều tra tháng 6/2021, tại kỳ điều tra này, các TCTD nhận định diễn biến của các nhân tố “Điều kiện kinh doanh và tài chính của khách hàng” và “Cầu của nền kinh tế đối với sản phẩm, dịch vụ của đơn vị” đã ảnh hưởng tiêu cực tới tình hình kinh doanh của các TCTD trong quý III/2021 và cả năm 2021. Ngược lại, nhân tố “Chính sách tín dụng, lãi suất và tỷ giá của NHNN” được các TCTD đánh giá là tiếp tục có ảnh hưởng tích cực đến tình hình kinh doanh của TCTD trong quý III/2021 và cả năm 2021.

Ngô Hải