Đẩy mạnh việc giám sát về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo

Hình ảnh phiên họp

Chiều ngày 14/3, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 9, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Thượng tướng Trần Quang Phương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét báo cáo kết quả bước đầu của Đoàn giám sát chuyên đề “Việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo từ ngày 1/7/2016 đến ngày 1/7/2021” và quyết định việc lựa chọn đơn vị, địa phương để tiến hành giám sát thực tế.

Trình bày tóm tắt báo cáo kết quả giám sát bước đầu, Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình cho biết, căn cứ Nghị quyết số 289/NQ-UBTVQH15 ngày 6/9/2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về thành lập Đoàn giám sát, Đoàn giám sát đã khẩn trương ban hành Kế hoạch chi tiết, phân công cụ thể, chi tiết trách nhiệm của từng thành viên Đoàn giám sát và cơ quan tham gia; triển khai, thực hiện các nội dung, yêu cầu của hoạt động giám sát; tham mưu, phục vụ một số hoạt động giám sát trong thời gian tới của Đoàn.

Tính đến ngày 11/3/2022, Đoàn giám sát đã nhận được đầy đủ báo cáo của các cơ quan thuộc đối tượng giám sát, 55/63 báo cáo của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố và 1 báo cáo kết quả giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội Sóc Trăng. Đoàn giám sát nhận thấy, việc báo cáo của các cơ quan thuộc đối tượng giám sát còn chậm, chưa đảm bảo tiến độ theo yêu cầu. Chất lượng báo cáo các bộ, ngành Trung ương và địa phương còn nhiều hạn chế, nhiều báo cáo đánh giá chung chung, không cụ thể, không rõ địa chỉ. Mặc dù Đoàn giám sát đã có đề cương chi tiết, rõ nội dung yêu cầu tại phụ lục, bảng biểu, tuy nhiên một số UBND tỉnh báo cáo chưa đúng, chưa đủ nội dung theo đề cương, biểu mẫu. Số ngày tiếp công dân định kỳ của người đứng đầu còn nêu chung chung, chưa nêu cụ thể số ngày tiếp định kỳ; chưa đánh giá đầy đủ trách nhiệm, hiệu quả tiếp công dân định kỳ của người đứng đầu, việc ủy quyền cho cấp phó tiếp.

Đoàn giám sát đã nhận được báo cáo bổ sung của 42 UBND tỉnh, thành phố và 27 báo cáo chính thức của Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân của các địa phương. Qua nghiên cứu báo cáo, tài liệu các cơ quan gửi đến, Đoàn giám sát nhận thấy việc ban hành văn bản pháp luật quy định, hướng dẫn về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo có một số tồn tại hạn chế.

Theo đó, việc ban hành văn bản hướng dẫn của các các cơ quan còn chậm, chưa kịp thời. Việc ban hành nghị định hướng dẫn thi hành Luật Tố cáo của Chính phủ, của Tòa án nhân dân tối cao chưa kịp thời, đồng bộ với thời điểm có hiệu lực của Luật; Thứ hai: vẫn còn một số nội dung chưa phù hợp với thực tiễn và chưa đảm bảo tính thống nhất hoặc chưa có hướng dẫn cụ thể như quy định về người đứng đầu cơ quan bộ ngành, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có trách nhiệm trực tiếp thực hiện việc tiếp công dân ít nhất 1 ngày trong 1 tháng; việc quy định thời hiệu khiếu nại và thời hiệu khởi kiện trong Luật khiếu nại và Luật tố tụng hành chính chưa đảm bảo thống nhất; về thời điểm có hiệu lực thi hành của quyết định giải quyết khiếu nại, quyết định giải quyết tranh chấp đất đai với thời hiệu khởi kiện được quy định trong Luật Tố tụng hành chính.

Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình cho biết, đây là một trong những nội dung, nhiệm vụ quan trọng và là mục tiêu chính của chuyên đề giám sát, trong quá trình giám sát tại các Bộ, ngành và địa phương, Đoàn giám sát sẽ tiếp tục đi sâu hơn nữa để làm rõ trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị, trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác thể chế hóa văn bản quy phạm pháp luật cũng như tìm hiểu những khó khăn, vướng mắc trong việc tổ chức thực hiện để đề xuất, kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các quy định của pháp luật.

Về tình hình tiếp công dân và khiếu nại, tố cáo, Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình nêu rõ, so với giai đoạn 2011-2016: số lượt người đến cơ quan hành chính nhà nước các cấp để khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh tăng 67,6%; số lượt đoàn đông người tăng 9,2% nhưng số vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan nhà nước giảm 16,1%. Trong đó, khiếu nại giảm 4,8% số đơn và 25,7% số vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hành chính nhà nước; tố cáo tăng 99,3% số đơn và 27,4% số vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hành chính nhà nước. Tình trạng khiếu kiện vượt cấp, gửi đơn không đúng cơ quan có thẩm quyền còn diễn ra khá phổ biến, nhất là cấp Trung ương.

Việc thực hiện trách nhiệm tiếp công dân định kỳ của người đứng đầu cơ quan hành chính các cấp đã có những chuyển biến tích cực, tuy nhiên, qua bước đầu giám sát cho thấy công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo ở một số địa phương, nhất là cấp huyện còn nhiều thiếu sót, hạn chế. Việc thụ lý, giải quyết các vụ án hành chính gặp nhiều khó khăn vướng mắc liên quan đến việc thực hiện vai trò của người bị kiện là người đứng đầu cơ quan hành chính, người đứng đầu các Sở, ngành làm ảnh hưởng đến chất lượng xét xử của tòa, đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện.

Về dự kiến triển khai nhiệm vụ trong thời gian tới, Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình cho biết, Đoàn dự kiến tập trung giám sát trọng tâm, trọng điểm khi thực hiện giám sát tại một số bộ ngành, địa phương về công tác quản lý nhà nước về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; việc thực hiện rà soát các vụ việc khiếu nại đông người, phức tạp, kéo dài trong lĩnh vực hành chính của Thanh tra Chính phủ. Giám sát việc xem xét đơn đề nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm; xem xét, giải quyết đối với vụ việc phức tạp, tồn đọng thuộc trách nhiệm của cơ quan tư pháp. Về khiếu nại, tố cáo đối với việc triển khai, thực hiện các dự án công viên nghĩa trang, khu xử lý rác thải, khu chăn nuôi tập trung, cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường; Khiếu nại, tố cáo, kiến nghị liên quan đến việc chuyển đổi chợ dân sinh thành các trung tâm thương mại. Một số vướng mắc trong việc thực hiện chức năng kiểm sát đối với vụ án hành chính, dân sự và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực tư pháp của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao....

Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ghi nhận kết quả bước đầu của Đoàn giám sát; đồng thời lưu ý Đoàn giám sát nghiên cứu, rà soát đầy đủ các quy định của pháp luật liên quan đến tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo bám sát nội hàm quy định của pháp luật, định hướng nội dung giám sát, đánh giá thực trạng.

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý vấn đề cơ sở dữ liệu để theo dõi việc giải quyết các đơn thư, ý kiến, kiến nghị; giám sát không đi vào giải quyết các vụ việc cụ thể mà giám sát nắm tình hình giải quyết.

Mục tiêu của giám sát lần này là tạo được bước chuyển biến rõ rệt, căn cơ của việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo, thực sự chuyển biến tích cực, đồng thời đề ra thời hạn giải quyết căn cơ những vụ việc tồn đọng phức tạp kéo dài, hạn chế tối đa hoặc không để phát sinh vụ việc phức tạp mới. Chủ tịch Quốc hội tin tưởng sau giám sát sẽ góp phần cải thiện tình hình.

Thanh Hải