Thị trường chứng khoán qua các giai đoạn giảm điểm mạnh và khả năng phục hồi

Theo thống kê từ năm 2012 tới nay, thị trường chứng khoán (TTCK) đã đạt được sự tăng trưởng mạnh về chỉ số VNIndex, thanh khoản giao dịch, dòng vốn thu hút từ nhà đầu tư (NĐT) nước ngoài, số lượng tài khoản mới. Tuy nhiên, TTCK trong 10 năm qua cũng đã và đang trải qua nhiều đợt giảm điểm, trong đó có thể nêu các đợt giảm mạnh như sau:

Theo số liệu thống kê thực tế qua các đợt giảm sâu của TTCK trong 10 năm qua cho thấy, sau đợt sụt giảm mạnh thì thị trường lại phục hồi và tiếp tục tăng trưởng cao hơn và có thể thấy rằng thị trường càng tăng trưởng cao thì càng có những rung lắc, điều chỉnh càng mạnh và ngược lại.

Việc thị trường điều chỉnh gần đây thấp hơn đợt giảm năm 2018 và đợt năm 2020. Tuy nhiên, sự thua lỗ và độ dốc giảm điểm thì cho thấy là cao hơn và có rất nhiều mã đã giảm đến 50% giá trị chỉ trong thời gian ngắn. Như vậy, trong 10 năm qua các đợt điều chỉnh mạnh của thị trường thì sau đó thị trường đều đi lên. Triển vọng kinh tế nước ta về dài hạn tốt, tích cực với lợi thế dân số trẻ trong độ tuổi vàng đang có rất nhiều lợi thế cạnh tranh và tầng lớp trung lưu ngày càng nhiều. Mặt tích cực khác, Chính phủ đã chỉ đạo các biện pháp ổn định TTCK, trái phiếu doanh nghiệp nhằm bảo đảm TTCK hoạt động an toàn, hiệu quả lành mạnh, minh bạch đã có tác động ổn định tâm lý nhà đầu tư. Ngoài ra, các yếu tố vĩ mô: thông tin về lộ trình tăng lãi suất của FED đã dần ổn định tâm lý nhà đầu tư và các biện pháp nỗ lực kiềm chế lạm phát đã được phát huy.

Thống kê chỉ số VNIndex trong 5 năm gần đây. Nguồn: FireAnt

 Bài học kinh nghiệm qua những đợt điều chỉnh

Thứ nhất, khi tham gia vào thị trường, nhà đầu tư không nên có quan niệm sinh lãi nhanh và kiếm tiền theo cách thức lướt nhanh ngắn hạn, mà xác định rằng TTCK là một trong những kênh đầu tư như các kênh đầu tư khác và nên đánh giá lợi nhuận kỳ vọng bình quân mỗi năm mang lại từ 20% đến 30% là phù hợp

Thứ hai, nguồn tiền nhà đầu tư dành cho đầu tư cổ phiếu phải là nguồn tiền nhàn rỗi có thể tham gia đầu tư ở mức trung và dài hạn, theo phân tích kỹ thuật về dài hạn, đỉnh sau của VNIndex sẽ cao hơn đỉnh trước và đáy sau cũng cao hơn đáy trước

Thứ ba, nhà đầu tư hạn chế hoặc không nên sử dụng margin nhất là trong thời kỳ thị trường đang trong xu hướng giảm điểm vì khi đã dùng margin thì sẽ không thể đầu tư dài hạn được bởi chi phí lãi vay cao và khi giá cổ phiếu đi xuống sẽ bị công ty chứng khoán force sell (bán giải chấp cổ phiếu).

Thứ tư, chỉ có phương pháp đầu tư dài hạn vào các doanh nghiệp có lợi nhuận tăng trưởng mới giúp các nhà đầu tư “hái được quả ngọt”. Nhà đầu tư nên giải ngân bằng cách mua tích sản và nắm giữ cổ phiếu trong dài hạn.

Kết luận

Việc tham gia thị trường và tìm kiếm lợi nhuận trong đầu tư chứng khoán là một quá trình lâu dài và trải qua nhiều biến động. Để việc đầu tư có hiệu quả bền vững, nhà đầu tư cần kiên định và tránh bị cảm xúc, yếu tố tâm lý chi phối vì điều đó sẽ ảnh hưởng đến việc ra quyết định đầu tư, đặc biệt là khi thị trường đang trong giai đoạn khó khăn như hiện nay. Qua đó, trong khó khăn sẽ mở ra cơ hội cho những ai biết tận dụng tốt những lúc thị trường điều chỉnh để giải ngân những cổ phiếu cơ bản với giá đã chiết khấu tốt nhằm mang lại hiệu quả lâu dài.

ThS. Nguyễn Minh Trí