Điều hành của Ngân hàng Nhà nước góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô

Chiều ngày 12/9, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái chủ trì Hội nghị về giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng và đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế.

Hội nghị có sự tham dự của đại diện lãnh đạo: Bộ Kế hoạch và Đầu tư; Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN); Bộ Tài chính; Bộ Xây dựng; Bộ Giao thông vận tải; Văn phòng Chính phủ; Bộ Y tế; Bộ Ngoại giao; Bộ Công thương; Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn; Bộ Tư pháp; Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội… cùng các chuyên gia kinh tế, nhà khoa học trong nước.

Về phía các tổ chức quốc tế có đại diện: Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam; Văn phòng Đại diện Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) tại Việt Nam; Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam (UNDP); Tổ chức Y tế Thế giới (WHO); Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam; Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA); Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA); Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ (AMCHAM); Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu (EUROCHAM).

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khai mạc Hội nghị

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhắc lại buổi thảo luận về ổn định kinh tế vĩ mô vào ngày 30/7, tại Hội nghị, các đại biểu đã thống nhất sau khoảng 1 tháng sẽ xem xét tình hình, ngồi lại, cập nhật, đánh giá và tiếp tục đưa ra cac đề xuất chính sách, giải pháp liên quan để thích ứng tình hình mới. Trong hơn 1 tháng qua, tình hình lại tiếp tục có nhiều thay đổi.

Hiện Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang xây dựng nghị quyết của Chính phủ về giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế trong bối cảnh hiện nay. Đây là chủ đề không mới nhưng luôn mang tính thời sự, nhất là trong bối cảnh hiện nay.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, sự ủng hộ, giám sát của Quốc hội, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ của người dân và doanh nghiệp, sự hỗ trợ của bạn bè đối tác quốc tế, Việt Nam vẫn giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thị trường vốn, thị trường tiền tệ cơ bản ổn định, thúc đẩy tăng trưởng. Các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm; tăng trưởng kinh tế tiếp tục phục hồi ở cả 3 khu vực…

Các tổ chức quốc tế đánh giá tích cực về tình hình và triển vọng phát triển của Việt Nam. Mới nhất, hãng đánh giá tín dụng Moody's vừa nâng xếp hạng của Việt Nam từ Ba3 lên Ba2, với triển vọng ổn định). Nikkei đánh giá chỉ số phục hồi COVID-19 của Việt Nam xếp thứ 2 thế giới, tăng 12 bậc. WB, IMF nâng dự báo tăng trưởng của Việt Nam.

Tuy nhiên, tình hình kinh tế còn rất khó khăn và xác định khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ và thuận lợi. Thủ tướng cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, việc điều hành vừa phải bám sát thực tiễn, trên nền tảng các vấn đề kỹ thuật mang tính kinh tế, vừa phải ổn định chính trị - xã hội, với nghệ thuật điều hành linh hoạt, phù hợp, hiệu quả.

Điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng ngân hàng đóng góp tích cực trong kết quả tăng trưởng kinh tế

Tại Hội nghị, đa phần các phát biểu, trong đó các tổ chức quốc tế như: IMF, WB, ADB… đều đánh giá cao điều hành của NHNN trong kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô.

Phát biểu tại hội nghị, ông Francois Phainchaud, Trưởng đại diện Văn phòng Đại diện Quỹ tiền tệ quốc tế tại Việt Nam (IMF) đánh giá, kinh tế vĩ mô Việt Nam đang phục hồi rất tốt. Các chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội được triển khai mạnh mẽ, hiệu quả.

Đánh giá về điều hành chính sách tiền tệ của NHNN, ông Francois Phainchaud cho rằng, Việt Nam duy trì chính sách tỷ giá ổn định, cho phép VND mất giá thấp hơn nhiều nước thông qua việc bán dự trữ ngoại hối, đồng thời để lãi suất trong ngắn hạn tăng, nhờ đó kiềm chế được lạm phát. Do đó, nếu tăng trần tín dụng sẽ làm giảm hiệu lực các chính sách nêu trên trong kiềm chế lạm phát. “Đặc biệt, NHNN đã có những nỗ lực để kéo giảm lạm phát, giữ ổn định vĩ mô và đang làm rất tốt. Các điều kiện tài chính cũng được điều hành chặt chẽ”, ông Francois Phainchaud nhấn mạnh.

Đồng tình với nhận định nền kinh tế Việt Nam phục hồi nhanh chóng và rất ấn tượng, ông Andrea Copppla, kinh tế trưởng WB tại Việt Nam đánh giá, tăng trưởng của nền kinh tế trong quý II&III/2022I rất tốt. Tuy nhiên, nếu nhìn vào tương lai, vẫn có những thách thức cơ bản ảnh hưởng đến sự ổn định của kinh tế vĩ mô, như: tăng trưởng kinh tế thế giới chậm lại sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam và có thể ảnh hưởng đến sự phục hồi nền kinh tế trong nội địa; áp lực lạm phát cao, đặc biệt là từ khi cuộc xung đột giữa Nga và Ukraina sẽ khiến những rủi ro liên quan đến tăng giá cả các mặt hàng; dẫn đến chi phí sản xuất, chi phí lao động cũng bị ảnh hưởng…

Dù phải đối mặt với những tác động tiêu cực từ kinh tế thế giới cũng như các vấn đề nội tại trong nền kinh tế (đại dịch COVID-19, khủng hoảng y tế, nợ công…), ông Andrew Jeffries, Giám đốc ADB tại Việt Nam đánh giá: “Việt Nam đã có sự tự cường rất cao để đảm bảo được cân đối cho nền kinh tế. Sự thành công của Việt Nam mở ra triển vọng tốt đẹp đối với môi trường đầu tư và kinh doanh”.

Cũng theo ông Andrew Jeffries, những nền tảng của nền kinh tế cũng đang được phục hồi nhanh, đặc biệt với sự tác động của chính sách tài khóa và tiền tệ cũng đã phát huy rất hiệu quả, tác động đến tiêu dùng rất tích cực.

Theo đánh giá của các chuyên gia trong nước, thời gian qua, điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng ngân hàng đã đóng góp tích cực trong kết quả tăng trưởng kinh tế trong 8 tháng đầu năm.

TS. Trần Hoàng Ngân, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia đánh giá, việc điều hành chính sách tiền tệ trong thời điểm hiện nay là cực kỳ khó khăn và thách thức không chỉ ở Việt Nam mà NHTW trên thế giới đều đau đầu làm sao giải quyết hài hòa giữa kiểm soát lạm phát nhưng lại chống được suy thoái kinh tế. Mỗi một quốc gia đều lựa chọn công cụ điều hành dựa trên điều kiện thực tế của quốc gia mình cho phù hợp.

“Điều hành chính sách tiền tệ hướng tới 3 mục tiêu. Thứ nhất là ổn định kinh tế vĩ mô, lạm phát hiện đang được kiểm soát tốt. Thứ hai là thúc đẩy phát triển kinh tế, giải quyết công ăn việc làm thì kinh tế đang tăng trưởng tốt. Thứ ba là ổn định an ninh tài khoá, hệ thống ngân hàng quốc gia ổn định, hệ thống của chúng ta đang ổn định. Từ kết quả trên cho thấy, 8 tháng qua điều hành chính sách tiền tệ đang đi đúng hướng. Tôi đánh giá cao điều hành chính tiền tệ của NHNN”, TS. Trần Hoàng Ngân nhấn mạnh.

Riêng đối với vấn đề room tín dụng, TS. Trần Hoàng Ngân cho rằng, trước áp lực lạm phát toàn cầu khiến các NHTW thắt chặt chính sách tiền tệ, chỉ một số nước nới lỏng do suy thoái. Còn tại Việt Nam chưa có dấu hiệu là thắt chặt và NHNN đang điều hành thận trọng theo diễn biến thị trường. Điều đó thể hiện rõ qua việc NHNN tiếp tục kiên định điều hành chính sách tín dụng theo định hướng từ đầu năm tăng trưởng tín dụng ở mức 14%.

“Kiềm chế lạm phát chúng ta đạt được như ngày hôm nay có sự đóng góp rất thầm lặng của chính sách tỷ giá của NHNN, cùng với ổn định tỷ giá góp phần ngăn ngừa sự lan rộng của lạm phát trên thế giới tới Việt Nam. Ở Việt Nam, tín dụng là kênh chủ yếu cung ứng vốn cho nền kinh tế. Trước mắt, duy trì room tín dụng là rất quan trọng. Việc NHNN vừa thông báo bổ sung tăng trưởng tín dụng là rất thích hợp”, TS. Trương Văn Phước, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia bày tỏ quan điểm.

Cũng theo TS. Trương Văn Phước, thời gian tới, chính sách tiền tệ cần phải định hướng dòng chảy tín dụng qua các hệ số rủi ro. Việc xác định room tín dụng cho các ngân hàng cần dựa vào cơ cấu tín dụng và các hệ số rủi ro. Đây là cách hỗ trợ cho chính sách tài khóa một cách gián tiếp, vì nếu như dòng vốn đi vào nền kinh tế nếu làm cho lạm phát thấp xuống, làm cho nguồn thu tăng lên.

Toàn cảnh hội nghị

Phối hợp hài hòa trong điều hành chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ

Cũng tại Hội nghị, các chuyên gia đã đưa ra nhiều khuyến nghị quan trọng về các chính sách kinh tế - xã hội đối với Việt Nam trong thời gian tới.

Ông Francois Phainchaud khuyến nghị, điều hành chính sách tiền tệ thời gian tới cần phải cẩn trọng, duy trì chính sách tiền tệ phải thắt chặt, trao đổi kỹ lưỡng, hành động nhất quán. Hiện tại, NHNN đang cố gắng ổn định tỷ giá để giúp sản xuất trong nước, điều này phù hợp với chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, nếu nâng trần tín dụng sẽ ảnh hưởng tới tỷ giá.

Ông Francois Phainchaud cũng nhấn mạnh đến sự phối hợp nhịp nhàng của chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ trong quá trình phục hồi nền kinh tế. “Chính sách tài khóa cần được phối hợp nhịp nhàng với chính sách tiền tệ. Đặc biệt, chính sách tài khóa hỗ trợ cho phục hồi kinh tế cần được triển khai với vai trò mạnh mẽ hơn, nhắm tới mục tiêu cụ thể hơn, trên diện rộng hơn để không đi ngược lại chính sách tiền tệ”, ông Francois Phainchaud nhấn mạnh.

Cùng chung quan điểm, ông Andrea Copppla cho rằng, các nhà điều hành kinh tế của Việt Nam cần điều hành cân đối giữa chính sách để phục hồi nền kinh tế và có thể kiểm soát lạm phát đang ngày càng gia tăng và có những yếu tố bất ổn trong nền kinh tế. Cần có một chính sách tài khóa hợp lý để có thể xử lý và phát huy hiệu quả hơn nữa những khoản đầu tư công.

“Những quyết định của chính sách tài chính, chính sách tiền tệ có thể tác động tới hành vi của thị trường. Do vậy, cần có những thay đổi rất căn bản để phát huy hiệu quả chính sách tiền tệ và cần phải nâng cao sự thanh khoản của nền kinh tế. Bảo đảm vững chắc sự tự cường của nền tài chính quốc gia và của ngành Ngân hàng”, ông Andrea Copppla khuyến nghị.

Theo TS. Trần Du Lịch, thành viên Tổ tư vấn của Thủ tướng, vấn đề cấp thiết nhất hiện nay của nền kinh tế là hấp thụ vốn, chứ không phải áp lực nới room tín dụng. Nếu hấp thụ được vốn thì bơm vốn mới có hiệu quả. Còn không hấp thụ được vốn mà bơm vốn là họa chứ không phải là phúc. Theo TS. Trần Du Lịch: “Đây mới là vấn đề cần phải tháo gỡ hiện nay”.

Để giải quyết vấn đề này, TS. Trần Du Lịch cho rằng, đòi hỏi phải có sự phối hợp tốt giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ, chứ không chỉ riêng chính sách tiền tệ. “Điều cần làm bây giờ là phải phát triển cân đối thị trường chứng khoán, trái phiếu và cả thị trường tiền tệ, chứ không phải đẩy gánh nặng vốn trong trung và dài hạn cho chính sách tiền tệ”, TS. Trần Du Lịch nhấn mạnh.

Cũng chung quan điểm, TS. Trần Đình Thiên đánh giá, tổng thể nền kinh tế vĩ mô tốt, tăng trưởng tốt - rõ ràng là bài học rất quan trọng trong việc chống lạm phát, xác định rõ nguyên nhân chính là chi phí đẩy thì tập trung sử dụng công cụ tài khóa. Điều này còn tốt hơn nữa nếu phần đầu tư công "bơm máu" ra được cho nền kinh tế. Bởi, đầu tư công "bơm máu" chậm, kém sẽ gây nên khát vốn, chuyển gánh nặng lên phía ngân hàng, thị trường tài chính.

TS. Trần Đình Thiên nhấn mạnh: “phối hợp chính sách tài khóa, tiền tệ là khâu quyết định bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô không gây ra những căng thẳng cho nền kinh tế. Đây là bài học cực kỳ quan trọng. Chính phủ nên có một đánh giá tương quan, cần phải tiếp tục "bơm máu" cho nền kinh tế”.

Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, việc điều hành trong bối cảnh hiện nay không chỉ đơn thuần là kỹ thuật về mặt kinh tế mà phải có nghệ thuật điều hành, nhãn quan chính trị, hiểu biết tâm lý xã hội, bình tĩnh trước các ý kiến khác nhau.

Thủ tướng nêu rõ một số bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn thời gian qua. Theo đó, phải luôn hết sức bình tĩnh, bám sát tình hình thực tiễn để có chính sách phù hợp, kịp thời, hiệu quả; bảo đảm sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ, nhịp nhàng, hiệu quả giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa.

“Đưa tiền ra nhiều hay ít là vấn đề cần quan tâm nhưng quan trọng hơn là đưa tiền ra có trúng, có đúng vào các động lực cho nền kinh tế gồm đầu tư, xuất khẩu và tiêu dùng không? Tinh thần là không siết chặt một cách bất hợp lý, mà quan trọng là linh hoạt, hợp lý, hiệu quả”, Thủ tướng phát biểu.

Thủ tướng nhấn mạnh 5 nguyên tắc: Phải giữ vững sự ổn định trong sự bất định; giữ vững thế chủ động trong sự bị động; giữ được kiên định và nhất quán trong bối cảnh chuyển đổi và xáo trộn; thiết lập công cụ quản lý rủi ro trong suy thoái và khủng hoảng là thuộc tính đương nhiên của kinh tế thị trường; xây dựng phòng tuyến hợp tác và cạnh tranh kinh tế quốc tế trong hội nhập sâu rộng.

Về các quan điểm định hướng, Thủ tướng yêu cầu tuyệt đối không được chủ quan, nắm chắc diễn biến tình hình quốc tế, trong nước, tăng cường năng lực phân tích, dự báo và kỷ luật, kỷ cương trong chỉ đạo điều hành kinh tế vĩ mô. Tiếp tục điều hành chủ động, linh hoạt, hiệu quả và phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa và các chính sách khác để kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

“Việt Nam xác định ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội là một mục tiêu ưu tiên vừa mang tính cấp bách, vừa mang tầm chiến lược và cũng là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong thời gian còn lại năm 2022 và những năm tiếp theo…”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.

Ngô Hải