Trách nhiệm thực thi và hiệu quả chính sách lãi suất, tỷ giá trong điều kiện hiện nay

Có thể nói, việc điều chỉnh các mức lãi suất điều hành và tăng biên độ giao dịch tỷ giá giao ngay của ngân hàng trung ương (NHTW) trong thời gian quan là cần thiết, khách quan và phù hợp với diễn biến của tình hình kinh tế xã hội, đặt trong bối cảnh lạm phát và suy giảm kinh tế đang diễn ra tại một số quốc gia và khu vực trên thế giới. Đồng thời việc điều chỉnh này nhằm đáp ứng yêu cầu và thực hiện tốt nhiệm vụ Chính phủ giao cho ngành Ngân hàng: giữ ổn định kinh tế vĩ mô, kìm giữ lạm phát và hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế.

Đây là nhiệm vụ đa mục tiêu, đòi hỏi sử dụng linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ hợp lý trong mối quan hệ lãi suất – tỷ giá và lạm phát, nhằm ổn định kinh tế vĩ mô và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả các chính sách này, ngoài vai trò của các công cụ được sử dụng mang lại, thì công tác tổ chức triển khai thực hiện; chấp hành thực hiện, với nội hàm về trách nhiệm thực thi của mỗi đơn vị, tổ chức và cá nhân người đứng đầu trong hệ thống ngân hàng có ý nghĩa quan trọng.

Ý nghĩa quan trọng đó là đảm bảo cho chính sách lãi suất và tỷ giá của NHTW đi vào thực tiễn cuộc sống có hiệu quả và hơn hết cho phép xử lý nhanh những khó khăn ngắn hạn làm cơ sở để tiếp tục ổn định trong trung và dài hạn, đảm bảo thực hiện tốt mục tiêu tăng trưởng và phát triển bền vững của thị trường tiền tệ, hoạt động ngân hàng và nền kinh tế.

Để phát huy ý nghĩa và vai trò tích cực này, trách nhiệm thực thi gắn liền với một số nội dung và yêu cầu cụ thể sau:

Thứ nhất, trước hết tuân thủ nghiêm các quy định của NHTW về lãi suất, về tỷ giá. Đây là 2 yếu tố mang bản chất giá, vì vậy ngoài việc thực hiện các quy định của NHTW, các tổ chức tín dụng cần công khai minh bạch các mức lãi suất áp dụng, cũng như niêm yết tỷ giá mua bán. Thực hiện nghiêm túc yêu cầu này, sẽ góp phần đảm bảo phát huy được vai trò của lãi suất, tỷ giá. Đồng thời không gây ảnh hưởng đến lãi suất bình quân chung trên thị trường.

Thứ hai, khai thác và sử dụng vốn hợp lý và hiệu quả. Đảm bảo cơ cấu nguồn vốn và sử dụng vốn phù hợp giữa ngắn hạn và trung dài hạn; giữa VND và ngoại tệ; giữa cho vay lĩnh vực sản xuất kinh doanh, tiêu dùng, chứng khoán và bất động sản; đảm bảo các tỷ lệ an toàn trong hoạt động ngân hàng, nhất là các tỷ lệ về an toàn vốn tối thiểu; sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn và cơ cấu hợp lý tài sản có sinh lời, để tăng trưởng ổn định, an toàn và hiệu quả. Điều này có ý nghĩa rất quan trọng và tác động tích cực đến lãi suất, bởi lẽ cung cầu vốn được đảm bảo, sẽ không áp lực nhiều đến tăng lãi suất, cũng như chạy đua lãi suất để thu hút vốn, gây xáo trộn thị trường không cần thiết. Đây nhiệm vụ thường xuyên, yêu cầu quan trọng đối với mỗi tổ chức tín dụng trong suốt quá trình hoạt động, quá trình huy động vốn và cho vay vốn.

Thứ ba, thu hút và củng cố mối quan hệ với khách hàng bằng các giải pháp gắn liền với chất lượng dịch vụ, chất lượng phục vụ để mang lại những lợi ích và tiện ích tối đa cho khách hàng, mới phát huy được vai trò của cạnh tranh, trở thành động lực cho tăng trưởng và phát triển bền vững.

Trong khi đó, thu hút khách hàng tiền gửi bằng lãi suất, không chỉ không ổn định và tác động không tích cực đối với chính tổ chức tín dụng do chi phí cao và rủi ro thị trường mà còn gây ảnh hưởng chung đến thị trường tiền tệ, do hiện tượng cạnh tranh thiếu lành mạnh, tạo sự xáo trộn không cần thiết và tâm lý không tốt trên thị trường. Thực hiện tốt giải pháp và yêu cầu này đòi hỏi trách nhiệm thực thi chính sách, trách nhiệm phát triển bền vững từ mỗi TCTD và toàn hệ thống ngân hàng.

Thứ tư, trách nhiệm thực thi, với nội hàm làm tốt công tác tổ chức triển khai thực hiện chính sách; công tác kiểm tra giám sát, công tác thông tin truyền thông; công tác theo dõi, nắm bắt và xử lý kịp thời khó khăn vướng mắc cho doanh nghiệp, cho khách hàng. Theo đó ở mỗi vị trị, nhiệm vụ và chức năng của tổ chức (Chi nhánh NHNN các tỉnh thành phố; TCTD…..) cần thực hiện trách nhiệm các nhiệm vụ này, không chỉ đảm bảo kỷ cương, kỷ luật thị trường, đảm bảo chính sách đi vào thực tế cuộc sống có hiệu quả, phát huy được vai trò của công cụ lãi suất, tỷ giá mà NHTW đang sử dụng, điều hành và định hướng nhằm thực hiện nhiệm vụ chung của toàn ngành mà còn góp phần quan trọng trong việc bảo đảm hiệu quả của chính sách, đảm bảo sự ổn định thị trường tiền tệ trong tình hình mới, thích ứng linh hoạt với diễn biến tình hình và đáp ứng yêu cầu phục hồi tăng trưởng kinh tế và trên hết tiếp tục củng cố và tạo lập niềm tin thị trường đối với doanh nghiệp, người dân và nhà đầu tư.

Nguyễn Đức Lệnh