Doanh nghiệp phát hành phải có trách nhiệm thực hiện đầy đủ cam kết với nhà đầu tư

Phát hành trái phiếu tăng mạnh sau khi có Nghị định mới

Báo cáo của Bộ Tài chính vừa cho biết, trong quý I/2023, khối lượng TPDN đã phát hành được 24.708 tỷ đồng, trong đó khối lượng phát hành kể từ ngày 6/3/2023 khi Nghị định 08/2023/NĐ-CP có hiệu lực là 23.825 tỷ đồng, tương đương 96% khối lượng.

Lãi suất, kỳ hạn phát hành TPDN bình quân là 7,75%/năm và 2,37 năm. Về cơ cấu, 98,2% khối lượng phát hành thuộc lĩnh vực bất động sản, khách hàng chủ yếu là NĐT tổ chức chiếm 99,99%, trong đó các ngân hàng chiếm 77%.

Về tình hình thanh toán nợ trái phiếu và tái cơ cấu, trong quý I/2023, có 69 DN phát hành chậm thanh toán gốc, lãi TPDN với tổng giá trị chậm thanh toán khoảng 19,2 nghìn tỷ đồng; có 23 tổ chức phát hành có phương án đàm phán với NĐT và báo cáo cho Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) với khối lượng khoảng 9,6 nghìn tỷ đồng (chiếm 50% khối lượng chậm thanh toán).

Theo ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng (Bộ Tài chính), các quy định mới của Nghị định 08/2023/NĐ-CP ngày 05/3/2023 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung và ngưng hiệu lực thi hành một số điều tại các Nghị định quy định về chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán TPDN ra thị trường quốc tế đã góp phần tháo gỡ khó khăn cho thị trường TPDN nhưng vẫn đảm bảo quyền và lợi ích của NĐT.

Cụ thể, Nghị định quy định DN có thể đàm phán với người sở hữu trái phiếu để thanh toán gốc, lãi trái phiếu đến hạn bằng tài sản khác khi có khó khăn trong việc thanh toán đầy đủ, đúng hạn nợ gốc, lãi trái phiếu theo phương án phát hành. Theo đó, DN phát hành và NĐT có thể đàm phán để cân đối các nguồn lực của DN, thanh toán nghĩa vụ nợ đến hạn;

Nghị định cũng cho phép DN được đàm phán với NĐT để thay đổi điều kiện, điều khoản của trái phiếu theo quy định, được đàm phán để kéo dài kỳ hạn của trái phiếu tối đa không quá 02 năm đối với các trái phiếu đã phát hành trước ngày 16/9/2022;

Đồng thời, ngưng hiệu lực thi hành đối với các quy định của Nghị định 65/2022/NĐ-CP về 3 nội dung: Xác định tư cách NĐT chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân; Thời gian phân phối trái phiếu của từng đợt phát hành; Kết quả xếp hạng tín nhiệm đối với DN phát hành trái phiếu. Theo đó, các quy định này của Nghị định 65/2022/NĐ-CP sẽ được triển khai từ ngày 1/1/2024.

Lấy lại niềm tin

Thời gian vừa qua, các vụ việc vi phạm của Tân Hoàng Minh và Vạn Thịnh Phát có tác động mạnh đến tâm lý của NĐT, thị trường TPDN bị ảnh hưởng nặng nề. Khối lượng phát hành mới sụt giảm, NĐT bán lại trước hạn nhiều, khối lượng mua trái phiếu trước hạn của DN lớn. Bên cạnh đó, những tin đồn thất thiệt trên thị trường tài chính và khó khăn của thị trường bất động sản cũng tác động đến niềm tin của NĐT.

“Trước bối cảnh đó, Bộ Tài chính đã tổ chức làm việc với gần 40 DN phát hành và tổ chức cung cấp dịch vụ trên thị trường TPDN để tìm ra giải pháp củng cố niềm tin của NĐT, tháo gỡ khó khăn và tăng tính thanh khoản của thị trường. Cùng với đó, từ cuối năm 2022 đến nay, Bộ Tài chính thường xuyên yêu cầu các DN phải ưu tiên thực hiện thanh toán nợ gốc, lãi trái phiếu đến hạn cho NĐT theo đúng cam kết…”- ông Dương cho hay.

Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của NĐT, các Nghị định hiện hành của Chính phủ về phát hành TPDN riêng lẻ đã quy định đầy đủ trách nhiệm của DN phát hành trong việc thanh toán đúng hạn lãi, gốc trái phiếu khi đến hạn và thực hiện các quyền kèm theo (nếu có) cho chủ sở hữu trái phiếu theo điều kiện, điều khoản của trái phiếu; phải mua lại trái phiếu trước hạn bắt buộc nếu có vi phạm trong hoạt động phát hành trái phiếu.

Cũng theo ông Dương, trong năm 2023, khối lượng trái phiếu đáo hạn tương đối lớn. Hiện các DN đang nỗ lực cân đối dòng tiền để thu xếp thanh toán đúng hạn, giữ uy tín với thị trường; tuy nhiên, vẫn còn một số DN gặp khó khăn thanh khoản có thể chậm thanh toán gốc, lãi trái phiếu.

“Bộ Tài chính yêu cầu DN khẩn trương bố trí mọi nguồn lực để thanh toán nợ gốc, lãi trái phiếu đến hạn cho NĐT theo đúng cam kết. Trường hợp có khó khăn trong việc cân đối nguồn thực hiện chi trả, đề nghị DN phát hành chủ động đàm phán với NĐT để xem xét có các biện pháp hài hòa, hợp lý, hiệu quả để cơ cấu lại các khoản nợ trái phiếu, cơ cấu phương thức thanh toán phù hợp với tình hình thực tế và theo đúng quy định của pháp luật. Đồng thời, DN phải tự thay đổi, chủ động xếp hạng tín nhiệm và thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính, tăng cường công khai minh bạch, công bố thông tin về tình hình của DN để lấy lại niềm tin của thị trường và NĐT…”- ông Dương nhấn mạnh.

Đồng thời cho biết, cơ quan quản lý nhà nước sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động liên quan đến thị trường TPDN.

“

Bên cạnh các giải pháp chính sách tại Nghị định 08/2023/NĐ-CP, để phát triển thị trường TPDN an toàn, lành mạnh và củng cố niềm tin của NĐT, từng chủ thể tham gia trên thị trường tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật.

Trong đó, DN còn dư nợ trái phiếu có trách nhiệm đến cùng đối với nghĩa vụ nợ trái phiếu, chủ động minh bạch hóa thông tin tình hình tài chính, khả năng trả nợ của DN thông qua kết quả xếp hạng tín nhiệm, kiểm toán báo cáo tài chính, công bố đầy đủ thông tin về tình hình thanh toán gốc, lãi trái phiếu, tình hình sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu, có trách nhiệm thanh toán đầy đủ nghĩa vụ nợ trái phiếu theo phương án phát hành trái phiếu đã công bố thông tin cho NĐT để đảm bảo uy tín trên thị trường.

Về phía NĐT, cần có hiểu biết đầy đủ về quy định của pháp luật, tiếp cận đầy đủ thông tin về DN phát hành và trái phiếu, đánh giá kỹ tình hình tài chính của DN phát hành, phân biệt rõ sản phẩm TPDN không phải là tiền gửi ngân hàng, đánh giá mức độ rủi ro tương xứng với lợi nhuận khi đầu tư trái phiếu, tự quyết định và tự chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình.

Các tổ chức cung cấp dịch vụ có trách nhiệm nâng cao chất lượng dịch vụ, tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật và thực hiện nghĩa vụ báo cáo, tư vấn và cung cấp đầy đủ thông tin cho NĐT mua trái phiếu, làm rõ sự khác biệt giữa TPDN và tiền gửi tiết kiệm ngân hàng, tuyệt đối không được mời chào NĐT không đáp ứng đủ điều kiện trở thành NĐT chứng khoán chuyên nghiệp mua trái phiếu.

Ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng (Bộ Tài chính)

Thanh Thanh