Dự báo lạm phát năm 2023 của Việt Nam ở mức thấp, tỷ giá ổn định
Theo TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, tổng cầu yếu, cung tiền tăng chậm, lãi suất giảm dần, tỷ giá ổn định, giá dầu khó tăng mạnh là các nhân tố trọng yếu khiến lạm phát của Việt Nam trong năm 2023 chỉ ở mức thấp, khoảng 2,5% trong năm 2023.
Sáng ngày 4/7, tại Hà Nội, Học viện Tài chính (Viện Kinh tế - Tài chính) phối hợp với Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) tổ chức Hội thảo Khoa học với chủ đề “Diễn biến thị trường, giá cả ở Việt Nam 6 tháng đầu năm và dự báo cả năm 2023”.
Theo TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, ngay đầu năm 2023, lạm phát so với cùng kỳ dự đoán sẽ đạt đỉnh vào tháng 1/2023 và sau đó giảm dần về mức 3% vào cuối năm, còn lạm phát trung bình cả năm 2023 sẽ xoay quanh mức 3,5%.
Tuy vậy, số liệu mới được Tổng cục Thống kê công bố cho thấy, lạm phát so với cùng kỳ vào tháng 6/2023 đã giảm về mức chỉ còn 2%.
Ông Độ cho rằng, sự suy giảm này xuất phát từ tốc độ tăng trưởng kinh tế ở mức thấp với tất cả các cấu thành của tổng cầu đều tăng trưởng chậm (đầu tư, tiêu dùng) hoặc sụt giảm (xuất khẩu).
Ngoài ra, tăng trưởng cung tiền cũng thấp do tổng cầu yếu khiến nhu cầu tín dụng thấp, dẫn đến số nhân tiền tệ hay tốc độ quay vòng tiền tệ bị suy giảm mạnh.
Lạm phát năm 2023 sẽ dưới mục tiêu đề ra
Theo ông Độ, những yếu tố về cung tiền, lãi suất và tổng cầu không chỉ khiến lạm phát giảm mạnh trong 6 tháng đầu năm 2023, mà còn tiếp tục có tác động kiềm chế tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong 6 tháng cuối năm. Bên cạnh đó, các nguy cơ xảy ra các cú sốc về cung như giá dầu, tỷ giá giống năm 2022 cũng không cao, thuận lợi cho việc kiềm chế lạm phát.
Phân tích cụ thể, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính cho rằng, với nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu đang gia tăng (có thể xảy ra vào cuối năm 2023 hoặc đầu năm 2024), giá dầu nhiều khả năng sẽ tiếp tục xu hướng giảm như đã diễn ra trong vòng 1 năm qua, hoặc ít nhất sẽ không tăng mạnh.
Còn tỷ giá USD/VND trong 6 tháng đầu năm 2023 cũng khá ổn định nhờ Việt Nam xuất siêu 12,25 tỷ USD. Với việc đồng USD cũng đang trong xu hướng giảm giá, khả năng tỷ giá USD/VND sẽ được NHNN giữ ổn định trong biên độ +/- 1-2%.
“Với tốc độ này tiếp tục được duy trì trong 6 tháng cuối năm, lạm phát so với cùng kỳ vào tháng 12/2023 được dự báo sẽ ở mức 1,7% và lạm phát trung bình cả năm 2023 sẽ ở mức 2,5%", ông Độ dự báo.
Khẳng định mục tiêu kiểm soát lạm phát trong năm 2023 dưới 4,5%, PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính đã đưa ra 2 kịch bản.
Kịch bản 1: Nếu giá dầu và nguồn cung nguyên vật liệu tăng cao, lạm phát của các nền kinh tế lớn vẫn ở mức cao, kinh tế thế giới phục hồi chậm, các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng được cơ hội từ các Hiệp định thương mại tự do, kinh tế Việt Nam có thể tăng trưởng ở mức 6,3% - 7,0%, thì khả năng lạm phát cả năm sẽ trong khoảng 3,3% - 3,5%.
Kịch bản 2: Nếu giá dầu thô, nguyên vật liệu dao động ở mức như hiện nay, cơ hội chống lạm phát của các quốc gia tốt hơn, kinh tế thế giới phục hồi tốt hơn dự báo từ đầu năm, các gói hỗ trợ hồi phục và tăng trưởng kinh tế phát huy tốt tác dụng, doanh nghiệp Việt Nam tận dụng tốt các cơ hội, nắm bắt và thích ứng với các Hiệp định thương mại tự do đã ký kết và những thay đổi lớn trong nền kinh tế thế giới, tiếp tục đẩy mạnh xuất nhập khẩu, khu vực du lịch, dịch vụ tăng trưởng mạnh mẽ, giải ngân đầu tư công đạt mức cao, tăng trưởng GDP năm 2023 có thể đạt mức 6,7% - 7,3% thì khả năng lạm phát cả năm có thể sẽ ở mức là 3,5% - 3,8%.
Không nên chủ quan
Tuy vậy, ông Thịnh cho rằng, dù áp lực lạm phát tại Việt Nam không quá lớn trong 6 tháng còn lại của năm 2023, song không nên chủ quan.
Bởi, trong bối cảnh kinh tế thế giới đang từng bước phục hồi và vẫn có những diễn biến phức tạp, nên vẫn có nhiều nhân tố ảnh hưởng tới lạm phát của Việt Nam trong những tháng cuối năm như lạm phát toàn cầu vẫn còn ở mức tương đối cao; hoạt động du lịch, dịch vụ và hoạt động xuất nhập khẩu tăng trưởng trở lại sẽ đẩy cầu tiêu dùng tăng,…
Vì vậy, để có thể giữ tốc độ tăng chỉ số CPI ở mức dưới 4,5% như chỉ tiêu của Quốc hội và tìm cách ổn định thị trường tài chính tiền tệ, tiếp tục hạ thấp tỷ lệ lạm phát, ông Thịnh cho rằng, cần tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, tạo nền tảng cho phục hồi và phát triển bền vững của nền kinh tế.
“Tăng trưởng GDP quý II/2023 đã tăng 4,14% so với cùng kỳ năm trước, là tốc độ tăng thấp trong nhiều năm. Rất cần thúc đẩy mức tăng trưởng hoạt động xuất nhập khẩu, đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế. Tăng trưởng kinh tế sẽ là nhân tố hỗ trợ đắc lực cho việc giữ ổn định nền kinh tế, giúp ổn định tâm lý, tránh tình trạng “lạm phát do tâm lý””, ông Thịnh nhìn nhận.
Ngoài ra, theo vị chuyên gia này, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cần tiếp tục theo dõi sát tình hình biến động của nền kinh tế thế giới và thị trường tài chính – tiền tệ, chủ động, thực hiện điều hành linh hoạt lãi suất, công cụ thị trường mở, tích cực quản lý và điều chỉnh tỷ giá hối đoái linh hoạt, phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế, từng bước ổn định và nâng cao giá trị đồng Việt Nam, góp phần kìm giữ lạm phát cơ bản để làm cơ sở cho việc kìm giữ chỉ số CPI bình quân.
Đặc biệt, Tổng cục Quản lý thị trường Bộ Công Thương và Cục quản lý giá Bộ Tài chính cần tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động giá cả, thị trường, tránh tình trạng “té nước theo mưa” của một số chủ thể, nhất là với các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu, hàng hóa, thiết bị, vật tư y tế phòng chống dịch bệnh, đảm bảo ổn định mặt bằng giá cả.
"Thời điểm sau ngày 1/7/2023 khi việc tăng lương cơ sở được thực hiện hay giá dịch vụ giáo dục tăng theo lộ trình cơ chế tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập, có thể làm tăng các chi phí dịch vụ công cũng góp phần làm tăng sức ép lạm phát”, ông Thịnh nêu rõ.
Ngoài ra, theo ông Thịnh, Chính phủ, Bộ Tài chính, NHNN cần có sự theo dõi chặt chẽ về sự biến động trên cả thị trường bất động sản và thị trường chứng khoán và thị trường trái phiếu doanh nghiệp, có các biện pháp xử lý kịp thời nhằm tránh các tình huống đột xuất có thể ảnh hưởng xấu đến thị trường tài chính tiền tệ và lạm phát.