An toàn bảo mật – chìa khóa tương lai thanh toán số

Trong vài năm gần đây, chuyển đổi số diễn ra nhanh chóng trên toàn cầu. Cùng với đó, thanh toán không dùng tiền mặt là xu hướng tất yếu trong quá trình phát triển kinh tế thương mại toàn cầu. Việt Nam đã và đang bắt nhịp theo xu hướng này với những kết quả đáng ghi nhận. 

Chia sẻ tại Tọa đàm trực tuyến "Đảm bảo an ninh, an toàn cho thanh toán điện tử trong kỷ nguyên số" mới đây do Tạp chí Thị trường Tài chính Tiền tệ tổ chức, ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam khẳng định, ngành Ngân hàng là một trong những ngành tiên phong, đi đầu trong quá trình chuyển đổi số với mục tiêu lấy người dân làm trung tâm. Nếu như trước đây, ngân hàng phải chuẩn bị một lượng tiền mặt rất lớn để phục vụ người dân, thì nay không còn phải lo lắng về chuyện đó, bởi ngân hàng đã trở thành “ví” của người dân.

Đánh giá về quá trình chuyển đổi số ngành Ngân hàng tại Việt Nam, bà Winnie Wong, Giám đốc Quốc gia của Mastercard tại Việt Nam, Campuchia và Lào, nhìn nhận, các ngân hàng, tổ chức tài chính tại Việt Nam đã rất chủ động trong việc đảm bảo bắt kịp các xu hướng và công nghệ. Ít nhất 95% ngân hàng tại Việt Nam đang tích cực thực hiện chuyển đổi số. Các ngân hàng không ngừng nỗ lực tìm kiếm các giải pháp để bảo vệ các giao dịch, phục vụ khách hàng tốt hơn, và đem đến hiệu quả cho không chỉ riêng một ngân hàng mà toàn ngành Ngân hàng nói chung.

Giai đoạn 2020 – 2025 càng minh chứng cho sự chuyển động lớn về giao dịch thanh toán điện tử. Nếu như trước năm 2016, khoảng 500 – 1.000.000 giao dịch/ngày là một con số mơ ước của các TCTD, nhưng đến nay, lượng giao dịch bình quân 1 ngày lên tới 8 triệu giao dịch, tương đương số lượng giao dịch bằng tiền mặt khoảng 900.000 tỷ đồng (khoảng 40 tỷ USD).

Tính đến tháng 6/2023, lượng tiền giao dịch thanh toán chuyển khoản bình quân tăng 52,35% so với năm 2022. Lượng thanh toán thông qua POS, mã QR, internet và Mobile Banking tăng cả về giá trị lẫn số lượng. Trong khi đó, lượng rút tiền mặt qua ATM giảm khoảng 6,3%.

Ngoài ra, khoảng 40 ngân hàng đã mở tài khoản thanh toán cho khách hàng với khoảng 11 triệu tài khoản thông qua phương thức eKYC; khoảng 20 ngân hàng mở tài khoản thanh toán thẻ đối với khách hàng thông qua eKYC với số lượng 10,8 triệu. Đây là một trong những kết quả tích cực trong lĩnh vực thanh toán thẻ.

Song hành cùng với sự phát triển, tình hình an toàn thanh toán, đặc biệt rủi ro gian lận trong thanh toán điện tử cũng tăng mạnh và có nhiều diễn biến phức tạp, khó dự báo. Việc bảo mật cho người sử dụng của các ngân hàng khi tham gia vào thanh toán trực tuyến là điều hết sức quan trọng, là chìa khoá cho sự phát triển của thanh toán. 

Ông Văn Anh Tuấn, Giám đốc cao cấp An ninh Thông tin, Ngân hàng Techcombank cho biết, các TCTD đều mong rằng các dịch vụ đều sử dụng trực tuyến và thanh toán không dùng tiền mặt trong tương lai. Để đảm bảo được điều này, biện pháp sử dụng dữ liệu quốc gia để chứng thực chủ tài khoản thực hiện giao dịch là tiến triển mới. Bởi lẽ hiện nay, vấn đề lo ngại chính của các giao dịch trực tuyến là lừa đảo. Khi lừa đảo xảy ra mà không ngăn chặn và đưa ra giải pháp kịp thời, thì độ tin cậy trong các giao dịch và niềm tin của người dân vào thực hiện giao dịch không dùng tiền mặt sẽ suy giảm.

Do đó, Techcombank mong rằng, với sự đồng hành từ cơ quan quản lý nhà nước đưa ra những chính sách thuận lợi, các ngân hàng sẽ áp dụng công nghệ cao để phòng, chống lừa đảo để chủ động hơn trong việc cảnh báo khách hàng về các hình thức lừa đảo mới. Đồng thời. Techcombank hy vọng rằng, khi các TCTD áp dụng công nghệ cũng như đảm bảo được các giao dịch trực tuyến hoàn toàn thông suốt, đáng tin cậy thì các giao dịch tương lai trong ứng dụng chuyển đổi số sẽ phát triển một cách toàn diện.

Theo thông tin từ ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, NHNN sẽ sửa Quyết định 630/QĐ-NHNN về kế hoạch áp dụng các giải pháp về an toàn bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng, đây là quyết định rất căn cơ, sẽ quyết định hạn mức nào yêu cầu xác thực bằng yếu tố sinh trắc học để xác định chính chủ, tức người mở tài khoản và người thực hiện giao dịch đó phải là một.

"Điều này có thể sẽ gây khó khăn cho một số tổ chức tín dụng nhưng vì lợi ích chung, lợi ích của cả cộng đồng và cả xã hội, bảo vệ an toàn tiền gửi của người dân thì việc này bắt buộc phải làm", ông Phạm Anh Tuấn nói.

Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong việc xử lý vấn đề an ninh, bảo mật trong thanh toán điện tử, bà Winnie Wong cho biết, trong năm ngoái, Mastercard đã xử lý 126 tỷ giao dịch. Từ đó, đánh giá được rất nhiều xu hướng gian lận khác nhau đang diễn ra tại các nước, rút ra các bài học và giải pháp để ứng dụng tại các quốc gia.

Trong mối quan hệ hợp tác liên tục với các ngân hàng ở Việt Nam, đại diện Mastercard chỉ ra các xu hướng sắp tới và cung cấp giải pháp riêng để đảm bảo an toàn bảo mật đối với các xu hướng này, đặc biệt là trong bối cảnh số hóa.

Hiện nay Mastercard đang cung cấp rất nhiều giải pháp từ AI (trí tuệ nhân tạo). Ví dụ, ứng dụng AI vào cổng thanh toán để phát hiện và đánh giá nguy cơ lừa đảo ngay từ giai đoạn đầu của hoạt động thanh toán.

“Mỗi chúng ta sử dụng và tương tác với thiết bị điện thoại theo cách khác nhau. Chúng tôi ứng dụng AI để theo dấu và xác thực người dùng thiết bị, từ đó phát hiện sớm những rủi ro lừa đảo tiềm tàng”, bà Winnie Wong cho biết.

Quỳnh Lê