Tài chính-Tiền tệ, tuần 21-25/8: Lãi suất và tỷ giá liên ngân hàng biến động

Tổng quan: Khơi thông dòng vốn tín dụng cuối năm

Tín dụng 7 tháng đầu năm 2023 tăng chậm, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có nhiều biện pháp quyết liệt để thúc đẩy tín dụng ra nền kinh tế.

Theo NHNN, tính đến cuối tháng 7/2023, vốn tín dụng cho nền kinh tế mới đạt khoảng 12,4 triệu tỷ đồng, tăng 4,56% so với đầu năm. Theo công bố trước đó, tăng trưởng tín dụng toàn nền kinh tế đến cuối tháng 4, tháng 5, tháng 6 đạt lần lượt 3,03 - 3,27 - 4,73%.

Như vậy, sau khi có sự hồi phục tích cực trong tháng 6, tín dụng lại bất ngờ chững lại, thậm chí là tăng trưởng âm trong tháng 7 và thấp hơn đáng kể so với cùng thời điểm năm 2022 (9,54%). Điều này cho thấy, khả năng hấp thụ vốn tín dụng của doanh nghiệp và người dân đang rất khó khăn.

Theo chuyên gia, tổng cầu của nền kinh tế chưa có tín hiệu phục hồi rõ rệt nên cầu tín dụng khó cải thiện. Ngoài ra, Phó thống đốc NHNN cho rằng, tín dụng tăng trưởng chậm còn do tác động từ sự trầm lắng của thị trường bất động sản và kênh dẫn vốn trung, dài hạn kém tích cực.

Ngay từ đầu năm, Chính phủ và NHNN đã có nhiều biện pháp để hỗ trợ doanh nghiệp dễ tiếp cận và vay được vốn rẻ hơn từ các TCTD. Thông tư số 02/2023/TT-NHNN được ban hành cuối tháng 4/2023 cho phép các ngân hàng tái cơ cấu các khoản vay và giãn trích lập dự phòng cho nhiều năm tài chính nếu bên vay đang gặp khó khăn về trả nợ nhưng được đánh giá là có khả năng hoàn trả gốc và/hoặc lãi theo các điều khoản trả nợ được tái cơ cấu. NHNN cũng kêu gọi các TCTD giảm lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp.

Theo phân tích của các chuyên gia, lãi suất cho vay đã giảm khoảng 1,5% - 2% kể từ đầu năm tới nay. Mức lãi vay thế chấp của nhiều NHTM cũng được giới thiệu là chỉ từ 7-8%. Tuy nhiên, lãi suất cho vay hiện tại có sự phân hóa rõ rệt.

Với các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh có chất lượng tín dụng tốt, lãi suất cho vay đúng là đã trở về mức thấp dưới 10%. Với các doanh nghiệp khó khăn, nhu cầu vốn cao nhưng chất lượng tín dụng thấp, lãi suất khi đi vay ngân hàng vẫn ở trong khoảng 12 - 17%.

Dù đứng trước áp lực về chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2023 nhưng NHNN vẫn đưa ra thông điệp cứng rắn: không hạ chuẩn TD. Theo đó, ngày 28/6/2023, NHNN ban hành Thông tư số 06/2023/TT-NHNN, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/9/2023. Thông tư đã bổ sung quy định về cho vay phù hợp với quá trình chuyển đổi số trong hoạt động ngân hàng và các quy định khác để tháo gỡ, tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho khách hàng tiếp cận vốn vay ngân hàng. Đồng thời, Thông tư bổ sung một số quy định nhằm kiểm soát rủi ro phát sinh trong hoạt động cho vay, góp phần đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống các TCTD.

Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế vẫn còn nhiều khó khăn, để ưu tiên hơn nữa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, ngày 16/8, Thủ tướng đã có Công điện hỏa tốc yêu cầu lãnh đạo NHNN và một số bộ ngành liên quan nhóm họp gấp dưới sự chủ trì Phó Thủ tướng Lê Minh Khái để rà soát lại Thông tư 06/2023/TT-NHNN. Kết luận cuộc họp, Phó Thủ Tướng Lê Minh Khái đề nghị NHNN nghiên cứu kỹ lưỡng những kiến nghị, đề xuất xác đáng của doanh nghiệp, làm rõ bản chất vấn đề để có giải pháp điều chỉnh phù hợp, đúng pháp luật, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp bất động sản trong điều kiện hiện nay.

Ngay sau cuộc họp, NHNN đã ban hành Thông tư số 10/2023/TT-NHNN ngay ngày 23/8/2023, ngưng hiệu lực thi hành khoản 8, khoản 9 và khoản 10 Điều 8 của Thông tư số 39/2016/TT-NHNN (đã được bổ sung theo khoản 2 Điều 1 Thông tư số 06/2023/TT-NHNN) về một số nhu cầu vốn không được cho vay, có hiệu lực từ ngày 1/9/2023 cho đến ngày có hiệu lực thi hành của văn bản quy phạm pháp luật mới quy định về các vấn đề này.

Cụ thể: Khoản 8 - Để thanh toán tiền góp vốn, mua, nhận chuyển nhượng phần vốn góp của công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh; góp vốn, mua, nhận chuyển nhượng cổ phần của công ty cổ phần chưa niêm yết trên thị trường chứng khoán hoặc chưa đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch Upcom;

Khoản 9 - Để thanh toán tiền góp vốn theo hợp đồng góp vốn, hợp đồng hợp tác đầu tư hoặc hợp đồng hợp tác kinh doanh để thực hiện dự án đầu tư không đủ điều kiện đưa vào kinh doanh theo quy định của pháp luật tại thời điểm TCTD quyết định cho vay;

Khoản 10 - Để bù đắp tài chính, trừ trường hợp khoản vay đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau: (i) Khách hàng đã ứng vốn của chính khách hàng để thanh toán, chi trả chi phí thực hiện dự án hoạt động kinh doanh, mà các chi phí thực hiện dự án hoạt động kinh doanh này phát sinh dưới 12 tháng tính đến thời điểm TCTD quyết định cho vay; (ii) các chi phí đã thanh toán, chi trả bằng vốn của chính khách hàng nhằm thực hiện dự án hoạt động KD là các chi phí có sử dụng nguồn vốn vay của TCTD theo phương án sử dụng vốn đã gửi TCTD để được xem xét cho vay trung, dài hạn nhằm thực hiện dự án hoạt động kinh doanh đó.

Như vậy, động thái chính sách của Chính phủ và NHNN đã kịp thời hoãn thi hành một số điểm liên quan nhiều đến việc xiết nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp bất động sản trước khi có hiệu lực vào đầu tháng 9/2023 và hướng sửa đổi các điều khoản này. Điều này cho thấy sự chỉ đạo quyết liệt và nhất quán của Chính phủ trong việc gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và thị trường bất động sản trong điều kiện khó khăn hiện nay, đồng thời giúp đẩy mạnh dòng vốn tín dụng ngân hàng vào những tháng còn lại của năm để hỗ trợ mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế 2023.

Tóm lược thị trường tài chính-tiền tệ trong nước

Thị trường ngoại tệ: Trong tuần từ ngày 21 - 25/8, tỷ giá trung tâm được NHNN điều chỉnh tăng – giảm mạnh ở một số phiên. Tuy nhiên, chốt ngày 25/8, tỷ giá trung tâm được niêm yết ở mức 23.942 VND/USD, chỉ giảm nhẹ 4 đồng so với phiên cuối tuần trước đó.

Trong tuần, NHNN tiếp tục niêm yết tỷ giá mua giao ngay ở mức 23.400 VND/USD. Tỷ giá bán giao ngay phiên cuối tuần được niêm yết ở mức 25.089 VND/USD, thấp hơn 50 đồng so với trần tỷ giá.

Tỷ giá LNH biến động tăng trong tuần qua. Chốt phiên ngày 25/8, tỷ giá liên ngân hàng đóng cửa tại 24.025 VND/USD, tăng mạnh 219 đồng so với phiên cuối tuần trước đó.

Tỷ giá trên thị trường tự do vẫn giữ xu hướng tăng. Chốt phiên ngày 25/8, tỷ giá tự do tăng 110 đồng ở chiều mua vào và 90 đồng ở chiều bán ra so với phiên cuối tuần trước đó, giao dịch tại 24.060 VND/USD và 24.100 VND/USD.

Thị trường tiền tệ liên ngân hàng: Tuần từ ngày 21 - 25/8, lãi suất VND liên ngân hàng tiếp tục biến động nhẹ ở hầu hết các kỳ hạn, ngoại trừ giảm khá mạnh ở kỳ hạn 1 tháng. Chốt ngày 25/8, lãi suất VND liên ngân hàng giao dịch quanh mức: Qua đêm là 0,20% (không thay đổi); 1 tuần là 0,39% (-0,01 đpt); 2 tuần là 0,56% (-0,07 đpt); 1 tháng là 1,46% (-0,17 đpt).

Lãi suất USD liên ngân hàng tăng – giảm nhẹ ở tất cả các kỳ hạn. Phiên cuối tuần (ngày 25/8), lãi suất USD liên ngân hàng đóng cửa ở mức: Qua đêm là 5,04% (-0,04 đpt); 1 tuần là 5,15% (-0,03 đpt); 2 tuần là 5,23% (-0,03 đpt) và 1 tháng là 5,35% (+0,01 đpt).

Thị trường mở: Tuần qua, NHNN chào thầu ở kỳ hạn 7 ngày với khối lượng là 15.000 tỷ đồng trên kênh Cầm cố, lãi suất ở mức 4,0%. Không có khối lượng trúng thầu. Như vậy, không có khối lượng lưu hành trên kênh cầm cố.

Trong tuần, NHNN tiếp tục không chào thầu tín phiếu NHNN.

Thị trường trái phiếu: Ngày 23/8, Kho bạc Nhà nước chào thầu 5.000 tỷ đồng TPCP. Tổng khối lượng trúng thầu là 4.500 tỷ đồng, tương đương 90%. Trong đó, kỳ hạn 5 năm trúng thầu toàn bộ 500 tỷ đồng chào thầu, kỳ hạn 10 năm và 15 năm trúng thầu toàn bộ 2.000 tỷ đồng chào thầu mỗi kỳ hạn, kỳ hạn 20 năm chào thầu 500 tỷ đồng và không có khối lượng trúng thầu.

Lãi suất trúng thầu các kỳ hạn lần lượt tại: 5 năm là 1,72%/năm (-0,02 đpt), 10 năm là 2,36%/năm (không đổi), 15 năm là 2,59%/năm (không đổi).

Trong tuần này, ngày 30/8, Kho bạc Nhà nước chào thầu 3.000 tỷ đồng TPCP, trong đó: Kỳ hạn 5 năm chào thầu 500 tỷ đồng, 10 năm và 15 năm chào thầu 1.000 tỷ đồng mỗi kỳ hạn và 30 năm chào 500 tỷ đồng.

Giá trị giao dịch Outright và Repos trên thị trường thứ cấp tuần qua đạt trung bình 4.669 tỷ đồng/phiên, giảm mạnh so với mức 7.986 tỷ đồng/phiên của tuần trước đó.

Lợi suất TPCP trong tuần qua có sự phân hóa nhẹ. Chốt phiên ngày 25/8, lợi suất TPCP giao dịch quanh: 1 năm là 1,68%/năm (-0,01 đpt); 2 năm là 1,69%/năm (không đổi); 3 năm là 1,72%/năm (không đổi); 5 năm là 1,78%/năm (không đổi); 7 năm là 2,2%/năm (+0,03 đpt); 10 năm 2,54%/năm (+0,06 đpt); 15 năm là 2,75%/năm (+0,06 đpt); 30 năm là 3,06%/năm (không đổi).

Thị trường chứng khoán: Tuần từ ngày 21/8 - 25/8, thị trường chứng khoán chưa thể hồi phục tích cực sau phiên giảm mạnh đầu tuần qua. Chốt phiên cuối tuần ngày 25/8, VN-Index đứng ở mức 1.183,37 điểm, tăng 5,38 điểm (+0,46%) so với cuối tuần trước đó; HNX-Index thêm 6,94 điểm (+2,94%) đạt 242,90 điểm; UPCom-Index tăng 1,74 điểm (+1,95%) đạt mức 91,01 điểm.

Thanh khoản thị trường ở mức thấp với giá trị giao dịch trung bình trên 21.700 tỷ đồng/phiên so với mức 24.600 tỷ đồng/phiên của tuần trước đó. Khối ngoại tiếp tục bán ròng mạnh khoảng 1.390 tỷ đồng trên cả 3 sàn trong tuần qua.

Tin quốc tế

Chủ tịch Ngân hàng Dự trữ liên bang Mỹ (FED) Jerome Powell có bài phát biểu về lạm phát và lãi suất, bên cạnh đó nước Mỹ cũng ghi nhận các thông tin kinh tế quan trọng.

Trong bài phát biểu tại Jackson Hole ngày 25/8, ông Powell cho biết, FED sẵn sàng nâng lãi suất nều cần, đồng thời dự định duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt cho tới khi tự tin lạm phát đang trên xu hướng giảm ổn định về mức mục tiêu 2,0%.

Vị Chủ tịch FED nhận định sự hạ nhiệt dần của lạm phát lõi trong tháng 6 và tháng 7 là đáng hoan nghênh, song đó mới chỉ là khởi đầu cho quá trình xây dựng niềm tin rằng lạm phát đang hướng tới mục tiêu.

Sau bài phát biểu của ông Powell, hầu hết thị trường tin rằng, FED có thể không tăng lãi suất trong cuộc họp ngày 20/9, chờ đợi thêm dữ liệu của nền kinh tế trong quý 3.

Công cụ dự báo của CME cho thấy, có 80% khả năng FED giữ lãi suất đi ngang ở cuộc họp tới, và 20% khả năng tăng lãi suất thêm 25 điểm cơ bản. Kịch bản chiếm ưu thế chỉ ra FED có thể nâng lãi suất ở cuộc họp ngày 1/11 và bắt đầu cắt giảm trở lại ở ngày 31/1/2024.

Liên quan đến thông tin kinh tế, S&P Global khảo sát PMI lĩnh vực sản xuất và lĩnh vực dịch vụ tại Mỹ lần lượt ở mức 47,0 và 51,0 điểm trong tháng 8/2023, cùng giảm so với 49,0 và 52,3 điểm của tháng 7/2023, đồng thời thấp hơn mức 48,9 và 52,1 điểm theo dự báo.

Tiếp theo, doanh số bán nhà cũ tại nước này đạt 4,07 triệu căn trong tháng 7/2023, thấp hơn so với mức 4,16 triệu căn của tháng 6/2023 và đồng thời thấp hơn mức 4,15 triệu căn theo dự báo.

Ngược lại, doanh số bán nhà mới tại nước Mỹ đạt 714.000 căn trong tháng 7/2023, cao hơn mức 684.000 căn của tháng trước đó và đồng thời vượt qua mức 705.000 căn theo kỳ vọng.

Chỉ số niềm tin tiêu dùng tại Mỹ do Đại học Michigan khảo sát chính thức ở mức 69,5 điểm trong tháng 8/2023, điều chỉnh xuống thấp hơn so với mức 71,2 điểm theo kết quả sơ bộ.

Cuối cùng, tại thị trường lao động, số đơn xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu tại Mỹ tuần kết thúc ngày 19/8 ở mức 230.000 đơn, giảm từ mức 240.000 đơn của tuần trước đó và thấp hơn mức 239.000 đơn theo dự báo.

Khu vực Eurozone tuần qua cũng ghi nhận một số thông tin kinh tế đáng chú ý. Theo khảo sát của S&P Global, PMI lĩnh vực sản xuất tại Eurozone ở mức 43,7 điểm trong tháng 8/2023, tăng nhẹ từ 42,7 điểm của tháng 7/2023 và cũng cao hơn mức 42,8 điểm theo dự báo.

Trái lại, PMI lĩnh vực dịch vụ của khu vực này ở mức 48,3 điểm trong tháng này, giảm từ 50,9 điểm của tháng trước và thấp hơn khá nhiều so với mức 50,6 điểm theo dự báo.

Tiếp theo, chỉ số niềm tin tiêu dùng tại Eurozone giảm nhẹ xuống mức -16 điểm trong tháng 8/2023, trái với dự báo đi ngang ở mức -15 điểm.

Nói riêng về nước Đức, PMI lĩnh vực sản xuất của nước này chỉ còn 47,3 điểm, giảm rất mạnh từ 52,3 điểm của tháng 7/2023. PMI Lĩnh vực dịch vụ tại Đức ở mức 39,1 điểm trong tháng 8/2023, tăng nhẹ từ mức 38,8 điểm của tháng trước.

Cuối cùng, Ifo khảo sát cho biết niềm tin kinh doanh tại Đức ghi nhận mức 85,7 điểm trong tháng 8/2023, giảm xuống từ 87,4 điểm của tháng 7/2023, xuống sâu hơn mức 86,8 điểm theo dự báo.

Tỷ giá ngày 25/8:

-     USD = 0.927 EUR (0.23% d/d); EUR = 1.078 USD (-0.23% d/d)

-     USD = 0.795 GBP (0.22% d/d); GBP = 1.257 USD (-0.22% d/d)

-     GBP = 1.166 EUR (0.01% d/d); EUR = 0.858 GBP (-0.01% d/d)

Nguồn: MSB Research

T.H