Tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn đối với ngân hàng giảm xuống 30% từ ngày 1/10/2023

Theo đúng lộ trình được quy định trong Thông tư 08/2020/TT-NHNN, đến ngày 1/10/2023, các ngân hàng sẽ phải giảm tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn xuống mức 30% thay vì 34% như hiện tại.

Trong khi đó, theo Ngân hàng Nhà nước, có tới 88% nguồn vốn huy động của các ngân hàng là tiền gửi dưới 12 tháng, song 52% dư nợ tín dụng của hệ thống lại là trung và dài hạn.

Số liệu thống kê cho thấy, tính đến tháng 7/2023, các ngân hàng đều đáp ứng tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung dài hạn là 34% (áp dụng từ ngày 1/10/2022 đến ngày 30/9/2023). Theo đó, tỷ lệ này duy trì ở mức 32,66% với nhóm các ngân hàng thương mại cổ phần, cao hơn so với nhóm ngân hàng thương mại có vốn nhà nước (24,97%). Xét chung toàn hệ thống, tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn là 26,14%.

Tính đến ngày 29/8/2023, tín dụng nền kinh tế đạt khoảng 12,56 triệu tỷ đồng, tăng 5,33% so với cuối năm 2022 (cùng kỳ năm 2022 tăng 9,87%), huy động vốn đến 31/8 tăng 5,36%. Tốc độ tăng trưởng vốn huy động cũng không tăng hơn so với cho vay. Điều này cho thấy, tăng trưởng tín dụng chậm, đến nay thanh khoản dư thừa nhưng các ngân hàng vẫn chỉ tỏ ra cầm chừng với vốn huy động tiền gửi dân cư vì phần lớn đây là vốn ngắn hạn.

Đánh giá về tác động của Thông tư 08 trong ngắn hạn và dài hạn, CTCK KBSV cho rằng, trong ngắn hạn, việc hạ tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn sẽ làm chậm quá trình giảm lãi suất cho vay các kỳ hạn dài của các ngân hàng trong bối cảnh nền kinh tế đang cần được hỗ trợ để tăng trưởng kinh tế. Đồng thời, thông tư mới cũng sẽ phần nào gây áp lực lên nhu cầu huy động kỳ hạn dài của các ngân hàng, làm tăng chi phí vốn (COF) của các ngân hàng, gây áp lực làm thu hẹp biên lãi ròng (NIM).

Còn trong dài hạn, với chủ trương lành mạnh hóa hoạt động tín dụng và bảo đảm thanh khoản cho hệ thống ngân hàng, việc áp dụng quy định mới được kỳ vọng sẽ giúp các ngân hàng kiểm soát tốt hơn rủi ro thanh khoản, ổn định hoạt động trước những thay đổi trong và ngoài nước, đồng thời thúc đẩy phát triển nền kinh tế bền vững.

“Hầu hết các ngân hàng đều đáp ứng quy định mới của thông tư 08/2020/TT-NHNN”, các chuyên gia của KBSV nhận định và cho rằng, việc giảm tỷ lệ tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn giảm xuống mức 30% từ ngày 1/10/2023 tới đây là một phần động lực cho các ngân hàng mua lại trái phiếu trước hạn và tập trung phát hành kì hạn dài trong thời gian tới, bên cạnh động lực đến từ mặt bằng lãi suất đã giảm tương đối so với thời điểm trước.

Thống kê tại một số ngân hàng năm 2022 cho thấy, hầu hết các ngân hàng đều có tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn dưới mức 30%, ngoại trừ Oceanbank với 32%. Kế đó ở một vài ngân hàng lớn, tỷ lệ này lần lượt là: Techcombank (29%), Agribank (25%), VietinBank (26%) và BIDV (22%).

Các ngân hàng khác như: Vietcombank, HDBank (8%), thuộc nhóm ít các ngân hàng có tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn dưới 10% và gần như không chịu ảnh hưởng từ lộ trình mới này.

Trên thực tế, định hướng giảm rủi ro thanh khoản qua tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn đã được đưa ra từ những năm trước. Việc siết chặt các chỉ số an toàn để đảm bảo hoạt động ngân hàng bền vững vẫn là mục tiêu mà cơ quan quản lý đang hướng đến.

Các chuyên gia cho rằng đã đến lúc thực hiện lộ trình giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn để đảm bảo rủi ro cho hệ thống ngân hàng sau. “Bây giờ là lúc thực hiện lộ trình, giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn để đảm bảo rủi ro cho ngân hàng sau khi dịch bệnh đã được kiểm soát”, TS. Trần Du Lịch, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia nhận định.

Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh đánh giá lộ trình này là một trong những động thái đảm bảo tính an toàn về vốn cũng như các điều kiện cho vay phù hợp với thông lệ quốc tế cho các ngân hàng thương mại. Bởi, khi sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn sẽ có rủi ro rất lớn. Do đó, việc áp dụng quy định này là việc làm cần thiết đối với các tổ chứ tín dụng để đảm bảo an toàn, công khai minh bạch cũng như phù hợp với chuẩn mực thông lệ quốc tế.

Đoàn Hằng