Doanh nghiệp

Việt Nam sẽ áp thuế tối thiểu toàn cầu 15% với doanh nghiệp đa quốc gia từ 1/1/2024

Minh Nhật 29/11/2023 14:21

Sáng nay (ngày 29/11), với đa số đại biểu biểu quyết tán thành (93,52%), Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

thong-qua-nghi-quyet-thue-tttc.jpg
Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2024, áp dụng từ năm tài chính 2024.

Theo nghị quyết, thuế suất sẽ áp dụng là 15% với các doanh nghiệp đa quốc gia có tổng doanh thu hợp nhất từ 750 triệu Euro (khoảng 800 triệu USD) trở lên trong hai năm của 4 năm liền kề nhất. Các nhà đầu tư thuộc diện chịu thuế sẽ buộc phải nộp thuế tối thiểu toàn cầu tại Việt Nam (dự tính có khoảng 122 tập đoàn đầu tư nước ngoài sẽ thuộc diện điều chỉnh).

Trước khi Quốc hội bấm nút thông qua, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh đã trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết.

Về hình thức văn bản và tên của Dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, để bảo đảm sự chắc chắn cho văn bản đạt chuẩn khi OECD hoặc các nước có quyền lợi liên quan thực hiện rà soát đồng cấp, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đề nghị tên gọi của Nghị quyết không có chữ “thí điểm” nhưng được áp dụng như một Nghị quyết thí điểm để có cơ sở pháp lý cho việc áp dụng những quy định về chính sách mới, khác với các quy định của các luật, nghị quyết hiện hành. Đồng thời, đề nghị cho giữ tên gọi của Nghị quyết như dự thảo để thể hiện đúng tinh thần quy định của OECD và phù hợp thông lệ chung của các nước.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, để tránh khả năng Nghị quyết bị xem là “không đạt chuẩn” theo quy định của OECD đồng thời, để tạo cơ sở pháp lý cho việc thực hiện các quy định của dự thảo Nghị quyết, UBTVQH đã điều chỉnh theo hướng: “Trường hợp có quy định khác nhau về cùng một vấn đề giữa Nghị quyết này với luật, nghị quyết khác của Quốc hội thì áp dụng quy định của Nghị quyết này”. Như vậy, các nhà đầu tư thuộc diện điều chỉnh sẽ bắt buộc phải nộp thuế tối thiểu toàn cầu (TTTC) tại Việt Nam.

Đưa ra khả năng nhà đầu tư có thể khiếu kiện trong trường hợp muốn nộp khoản thuế này về nước mẹ, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho hay, đồng thời với việc ban hành Nghị quyết, UBTVQH cũng đề nghị Chính phủ chủ động chuẩn bị và có các giải pháp, phương án xử lý hiệu quả, phù hợp trong trường hợp có thể xảy ra tranh chấp, khiếu kiện để bảo đảm môi trường đầu tư.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính cho hay, tại các phiên thảo luận, nhiều đại biểu Quốc hội đã đưa ra ý kiến, đề xuất về vấn đề môi trường đầu tư. Một số đại biểu đề nghị Chính phủ đánh giá tổng thể về môi trường đầu tư khi thực hiện thuế TTTC để có các giải pháp về ưu đãi đầu tư phù hợp, giải quyết vướng mắc cho các nhà đầu tư hiện hành cũng như làm rõ về chế độ ưu đãi thuế đối với các nhà đầu tư mới sẽ vào Việt Nam. Một số đại biểu khác đề nghị làm rõ trường hợp doanh nghiệp đầu tư vào Việt Nam sau thời điểm Nghị quyết có hiệu lực thi hành, thì áp dụng ưu đãi đầu tư về thuế theo quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) hay áp dụng thuế suất theo quy định của Nghị quyết.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, UBTVQH đề nghị Chính phủ triển khai đánh giá một cách tổng thể hệ thống chính sách ưu đãi thuế hiện nay và khẩn trương xây dựng dự án sửa đổi, bổ sung Luật Thuế TNDN cùng với phương án điều chỉnh hệ thống thuế suất và ưu đãi thuế một cách phù hợp.

Nhiều đại biểu băn khoăn về vấn đề bảo đảm môi trường đầu tư và đề nghị Chính phủ khẩn trương có các giải pháp chính sách ưu đãi phù hợp khác để tiếp tục duy trì môi trường đầu tư khi thực hiện thuế TTTC. Một số đại biểu đề nghị có thể dùng khoản thu này để triển khai các hoạt động hỗ trợ khác ngoài thuế và cần sử dụng nguồn thu này một cách hợp lý, đúng mục đích là để thu hút, cải thiện môi trường đầu tư, như kinh nghiệm của Thái Lan và cần tính cho cả các doanh nghiệp trong nước.

Một số ý kiến đề nghị đưa vào Nghị quyết chung của kỳ họp nội dung thể hiện sự quan tâm của Quốc hội đối với quyền lợi của các nhà đầu tư bị ảnh hưởng khi thực hiện thuế TTTC; theo đó, cần ban hành những chính sách hỗ trợ đầu tư mới, thay thế và bù đắp cho các ưu đãi thuế sẽ không còn tác dụng khi thực hiện thuế TTTC để các nhà đầu tư có thể yên tâm về môi trường đầu tư tại Việt Nam. Có ý kiến đề nghị chưa thông qua Nghị quyết này nếu chưa thông qua Nghị quyết về hỗ trợ đầu tư.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh khẳng định, ý kiến của các ĐBQH là rất xác đáng khi cho rằng, đồng thời với việc thực hiện thuế TTTC, cần thiết phải có những chính sách hỗ trợ đầu tư mới, thay thế cho các ưu đãi thuế sẽ không còn hiệu quả trên thực tế để các nhà đầu tư có thể yên tâm về môi trường đầu tư tại Việt Nam và thu hút được các nhà đầu tư lớn, chiến lược, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước. Điều này cũng phù hợp với tinh thần của Nghị quyết số 50-NQ/TW ngày 20/8/2019 về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030 và Nghị quyết số 41-NQ/TW ngày 10/10/2023 về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ mới của Ban Chấp hành Trung ương.

Để có thể xử lý một cách phù hợp đối với vấn đề duy trì môi trường đầu tư khi thực hiện thuế TTTC, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho biết, UBTVQH đã phối hợp với Chính phủ và các cơ quan liên quan để tìm kiếm và xác định phương án xử lý phù hợp. Ngày 15/11/2023, Chính phủ đã có Báo cáo số 45/BC-CP báo cáo về tình hình xây dựng dự thảo Nghị quyết thí điểm về chính sách hỗ trợ đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao, trong đó có kiến nghị việc thành lập một quỹ để thực hiện các biện pháp hỗ trợ đầu tư.

Căn cứ ý kiến của các vị ĐBQH, sau khi trao đổi, thống nhất với Chính phủ và căn cứ Báo cáo số 45/BC-CP của Chính phủ, UBTVQH kiến nghị Quốc hội không ban hành một Nghị quyết riêng về chính sách hỗ trợ đầu tư mà đưa vào Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 6 với nội dung: “Đồng ý chủ trương, giao Chính phủ trong năm 2024 xây dựng dự thảo Nghị định về việc thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ hỗ trợ đầu tư từ nguồn thu thuế tối thiểu toàn cầu và các nguồn hợp pháp khác để ổn định môi trường đầu tư, khuyến khích thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các tập đoàn đa quốc gia và hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước đối với một số lĩnh vực cần khuyến khích đầu tư, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi ban hành. Đồng thời, rà soát tổng thể để hoàn thiện đồng bộ hệ thống chính sách, pháp luật về khuyến khích đầu tư đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong tình hình mới”.

Minh Nhật