Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Ngành Ngân hàng có 5 thành tựu nổi bật

Phóng viên: Năm mới Giáp Thìn 2024 đang tới, nhìn lại kết quả chung của kinh tế Việt Nam năm 2023, đâu là những điểm sáng có thể tạo nền tảng tích cực cho kinh tế Việt Nam năm 2024, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Năm 2023, tình hình thế giới, khu vực biến động phức tạp, khó lường, vượt quá khả năng dự báo, đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Hậu quả từ đại dịch COVID-19 kéo dài; cạnh tranh chiến lược nước lớn, xung đột Nga - Ukraine và tại dải Gaza diễn biến phức tạp; kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm, các nền kinh tế lớn, đối tác thương mại, đầu tư chủ yếu của nước ta gặp nhiều khó khăn, rủi ro; an ninh năng lượng, an ninh lương thực gặp nhiều thách thức; thiên tai, biến đổi khí hậu gây hậu quả nghiêm trọng.

Nước ta là nền kinh tế đang trong quá trình chuyển đổi, quy mô còn khiêm tốn, độ mở lớn, sức chống chịu còn hạn chế, còn những tồn tại, hạn chế cần tập trung giải quyết… nên cũng chịu ảnh hưởng lớn từ bên ngoài, tác động không nhỏ đến tăng trưởng kinh tế.

Trong bối cảnh đó, nền kinh tế nước ta đã vững bước vượt qua khó khăn, thách thức, tiếp tục đạt được nhiều kết quả quan trọng, khá toàn diện trên các lĩnh vực, đó là:

Nhờ sự lãnh đạo của Đảng, sự đồng hành, phối hợp của Quốc hội, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo, điều hành sát sao, kịp thời, hiệu quả, đồng bộ, có trọng tâm trọng điểm các bộ, ngành, địa phương triển khai các giải pháp, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, hỗ trợ sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp, nền kinh tế, tập trung thúc đẩy tăng trưởng trên cả 3 động lực: đầu tư, tiêu dùng và xuất khẩu.

Ổn định kinh tế vĩ mô cơ bản được giữ vững, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm. Năm 2023, tổ chức xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings đã giữ xếp hạng tín nhiệm của Việt Nam ở mức BB trong tháng 6, nâng lên mức BB+ trong tháng 12, triển vọng “Ổn định”, trong khi hạ tín nhiệm của một số nền kinh tế lớn.

Tăng trưởng kinh tế cả năm 2023 ước đạt 5,05%, mặc dù thấp hơn mục tiêu đề ra, nhưng là mức tăng trưởng thuộc nhóm cao trên thế giới và khu vực (Malaysia dự báo tăng 4%, Philippines tăng 4% Thái Lan tăng 2,7%, Indonesia tăng 3,5-4%, Trung Quốc tăng 5%...); tăng trưởng kinh tế, sản xuất công nghiệp, xuất khẩu… được cải thiện tích cực qua từng quý, từng tháng.

Các yếu tố nền tảng về thể chế, môi trường đầu tư kinh doanh, hạ tầng, chất lượng nguồn nhân lực, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo… được cải thiện tương đối rõ nét. Hoàn thành 475 km đường cao tốc, nâng tổng số km đường cao tốc của cả nước lên khoảng 1.900 km. Hệ sinh thái khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, mạng lưới đổi mới sáng tạo quốc gia tiếp tục phát triển mạnh mẽ; khánh thành Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia tại Hòa Lạc; các ngành, lĩnh vực công nghiệp mới, công nghiệp chíp, bán dẫn được thúc đẩy.

Các lĩnh vực văn hóa, xã hội được chú trọng; công tác an sinh xã hội được triển khai kịp thời, hiệu quả; đời sống người dân tiếp tục được cải thiện; quốc phòng, an ninh được bảo đảm.

Hoạt động đối ngoại, ngoại giao cấp cao, ngoại giao kinh tế là điểm sáng nổi bật, đạt được những thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử. Đặc biệt là, đã tiếp đón thành công chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Joe Biden; Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình; nâng tầm quan hệ với Mỹ lên Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển; nâng cao quan hệ với Nhật Bản lên Đối tác chiến lược toàn diện. Qua đó, mở ra cơ hội mới, thời cơ và thuận lợi mới trong hợp tác phát triển trên nhiều lĩnh vực kinh tế, các ngành công nghiệp mới như chíp, bán dẫn, văn hóa, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, đào tạo nhân lực chất lượng cao…

Đây là những yếu tố quan trọng, tạo đà thuận lợi cho để chúng ta tăng tốc, bứt phá trong năm 2024, hướng tới thực hiện đạt kết quả cao nhất các mục tiêu tăng trưởng và phát triển 5 năm 2021-2025 và Chiến lược 10 năm.

Phóng viên: Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có những đóng góp như thế nào vào sự thành công của kinh tế Việt Nam trong năm qua, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Từ suốt năm 2023 đến nay, tình hình kinh tế, chính trị, tài chính thế giới tiếp tục biến động mạnh, phức tạp, bất ổn, khó lường, vượt quá khả năng dự báo và tác động trước mắt mà cả lâu dài, ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế Việt Nam. Nhưng chúng ta đã đạt được những thành tựu nổi bật, mang tính lịch sử trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Những kết quả đó có một phần đóng góp không nhỏ của Bộ Kế hoạch và Đầu tư với vai trò là cơ quan tổng hợp, tham mưu chiến lược cho Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu cho Đảng, Chính phủ nhiều vấn đề lớn của đất nước, như xây dựng và hoàn thiện thể chế, pháp luật, cải thiện môi trường kinh doanh; xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; cơ cấu lại nền kinh tế, nâng cao năng suất lao động gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, các ngành, lĩnh vực, xu thế phát triển mới…. Đặc biệt, đã tham mưu các giải pháp điều hành kinh tế vĩ mô, các cân đối lớn; huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho đầu tư phát triển. Qua đó, đã đóng góp tích cực vào thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, nâng cao năng lực nội tại, tính tự chủ, cải thiện rõ nét các yếu tố nền tảng về thể chế, hạ tầng, chất lượng nguồn nhân lực… cho tăng trưởng nhanh và bền vững của đất nước trong trung và dài hạn.

Trong năm qua, có 5 kết quả nổi bật của ngành đáng được nói đến, đó là: đôn đốc tiến độ, tham mưu các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác quy hoạch. Đến nay, 108/111 quy hoạch đã hoàn thành việc lập, thẩm định và phê duyệt; tạo bước đột phá về thể chế liên kết vùng, thành lập các Hội đồng điều phối vùng. Các hội nghị điều phối vùng gắn với công tác quy hoạch và xúc tiến đầu tư trong vùng được tổ chức; tham mưu tổ chức 26 đoàn công tác của thành viên Chính phủ, 5 Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đôn đốc giải ngân đầu tư công. Tỷ lệ giải ngân năm 2023 đạt khoảng 95%, cao nhất từ đầu nhiệm kỳ đến nay; tham mưu các chính sách, giải pháp đồng bộ, kịp thời nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa vượt qua khó khăn, thích ứng với các xu hướng mới toàn cầu để phục hồi và phát triển; thúc đẩy mạnh mẽ đổi mới sáng tạo và mô hình phát triển dựa trên kinh tế số, tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, các ngành kinh tế mới như sản xuất chíp bán dẫn, nông nghiệp công nghệ cao…

Phóng viên: Năm qua, chúng ta đã đạt được những thành tựu nổi bật, mang tính lịch sử trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Trong đó, Bộ trưởng có đánh giá như thế nào về những đóng góp của ngành Ngân hàng?.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Trong năm 2023, ngành Ngân hàng đã có nhiều đóng góp vào tăng trưởng kinh tế chung, hỗ trợ kiểm soát lạm phát và đảm bảo an ninh, an toàn hoạt động của hệ thống các tổ chức tín dụng. Nói về đóng góp của ngành Ngân hàng, phải kể đến 5 thành tựu chính, đó là:

Thứ nhất: Điều hành chính sách tiền tệ chắc chắn, chủ động, linh hoạt, hiệu quả, phối hợp đồng bộ, chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế hợp lý. Để hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế, Ngân hàng Nhà nước đã điều chỉnh giảm lãi suất liên tục 4 lần, do đó, mặt bằng lãi suất đã có xu hướng giảm. Tỷ giá được điều hành linh hoạt, phù hợp với tình hình thị trường trong và ngoài nước, can thiệp linh hoạt nhằm ổn định thị trường ngoại tệ.

Thứ hai: Điều hành tăng trưởng tín dụng đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng cho nền kinh tế, góp phần kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Đồng thời, triển khai nhiều giải pháp góp phần tháo gỡ khó khăn, nâng cao khả năng tiếp cận vốn tín dụng cho khách hàng như: Ban hành chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ (Thông tư 02/2023/TT-NHNN), tháo gỡ khó khăn cho thị trường trái phiếu (Thông tư số 03/2023/TT-NHNN), triển khai nhiều gói tín dụng với lãi suất ưu đãi.

Thứ ba: Ngân hàng Nhà nước đã phát huy tốt vai trò điều hành, giữ vững sự ổn định, an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng, tiếp tục quyết liệt cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng; Tăng cường hoạt động thanh tra, giám sát, đảm bảo an toàn hệ thống.

Thứ tư: Tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về tiền tệ và hoạt động ngân hàng, kịp thời xác định, tháo gỡ vướng mắc, bất cập về cơ chế, chính sách để hỗ trợ phát triển một số thị trường quan trọng.

Thứ năm: Thúc đẩy chuyển đổi số, đẩy mạnh hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt; đảm bảo an ninh, an toàn trong hoạt động thanh toán và các hệ thống thông tin ứng dụng nghiệp vụ ngân hàng; phòng chống tội phạm công nghệ cao trong lĩnh vực ngân hàng.

Phóng viên: Bộ trưởng có dự cảm như thế nào về kinh tế Việt Nam năm 2024? Để vượt qua các khó khăn, thách thức, cần những giải pháp, chính sách cụ thể gì, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Nền kinh tế của chúng ta có quy mô còn khá khiêm tốn, khả năng thích ứng, chống chịu trước những cú sốc đến từ bên ngoài còn hạn chế nhưng lại có độ mở lớn, dễ bị ảnh hưởng từ các biến động, dù là nhỏ của thế giới. Do đó, việc nâng cao năng lực chống chịu, tính tự cường của nền kinh tế, tạo tiền đề xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng và hiệu quả có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với nước ta trong tình hình mới. Đây là một định hướng, chủ trương nhất quán, xuyên suốt, được xác định rõ trong các nghị quyết, chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội mà Đảng, Nhà nước đề ra.

Để đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội đặt ra trong năm 2024, chúng ta cần quyết liệt, tập trung đẩy mạnh và triển khai nhanh hơn các nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm của năm 2024 trên tinh thần “Kỷ cương trách nhiệm, chủ động kịp thời, tăng tốc sáng tạo, hiệu quả bền vững”. Cần kiên định, nhất quán với quan điểm, mục tiêu, định hướng chỉ đạo điều hành của Đảng, Nhà nước, đó là: giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; điều hành đồng bộ, linh hoạt, hiệu quả, phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa với chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô, phù hợp với tình hình thực tiễn.

Tiếp tục chú trọng, nâng cao công tác hoàn thiện thể chế, thực thi pháp luật, tạo điều kiện khơi thông, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển. Tạo chuyển biến rõ nét trong thực hiện các đột phá chiến lược về thể chế, nguồn nhân lực và hệ thống kết cấu hạ tầng. Tập trung cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Bảo đảm hài hòa giữa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường. Củng cố quốc phòng, an ninh, giữ vững ổn định, trật tự, an toàn xã hội để phát triển đất nước.

Về phía ngành Ngân hàng, cần bám sát các Kết luận, Nghị quyết của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ, cụ thể hóa để triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể năm 2024. Đồng thời, theo dõi sát diễn biến, tình hình kinh tế trong nước và quốc tế để có phản ứng chính sách kịp thời.

Đối với các doanh nghiệp, cần nêu cao tinh thần đổi mới, tự lực, tự cường, phát huy hơn nữa tính chủ động thích ứng, tận dụng từng cơ hội nhỏ nhất, đồng thời có các phương án thích ứng với những biến động trong tương lai; đón đầu các xu hướng mới, nhất là kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng khoa học công nghệ nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của doanh nghiệp…

Cùng với đó, tăng cường liên kết, hợp tác với các doanh nghiệp, đặc biệt các doanh nghiệp sẵn sàng chuyển giao các kỹ thuật tiến tiến, tri thức mới, công nghệ hiện đại trên thế giới; quan tâm, chú trọng hơn đến việc đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và chế độ giữ chân người lao động, đặc biệt lao động có tay nghề, trình độ cao; tái cấu trúc lao động để thích ứng và đón đầu các xu hướng mới của thị trường…

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Tri Nhân (thực hiện)