Ngân hàng nên làm gì khi Fintech đang công phá thị trường thanh toán xuyên biên giới?

Theo dự báo từ Ngân hàng Trung ương Anh, thị trường thanh toán xuyên biên giới dự kiến ​​sẽ tăng hơn 100 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới, lên hơn 250 nghìn tỷ USD vào năm 2027. Trong khi đó, hệ thống ngân hàng lõi của các ngân hàng và các quy định quốc tế đang làm chậm việc chuyển tiền toàn cầu, với hầu hết các giao dịch chuyển tiền qua các ngân hàng đại lý mất vài ngày, khó theo dõi và có thể tốn kém gấp 10 lần so với chuyển khoản trong nước.

Các công ty Fintech như Wise, Ripple và Revolut đã thâm nhập vào thị trường này với các ứng dụng và ví thanh toán đa tiền tệ giúp thanh toán xuyên biên giới nhanh hơn, rẻ hơn và thuận tiện hơn.

Theo một cuộc khảo sát của Citigroup tháng 5/2023 với hơn 100 tổ chức tài chính, hơn 40% ngân hàng đã mất ít nhất 5% thị phần vào tay Fintech và 89% dự đoán họ có thể mất thêm ít nhất 5% nữa trong vòng 5 đến 10 năm tới.

Sự chậm trễ của ngân hàng đôi khi gây ra hậu quả tốn kém. Có thể chứng minh nhận định này qua ví dụ về sự nổi lên của các công ty cho vay mua nhà trực tuyến như Rocket Mortgage, hiện là công ty cho vay thế chấp lớn nhất Mỹ.

Sau 9 năm kể từ khi 3 ngân hàng lớn nhất của Mỹ xử lý gần một nửa số giao dịch cho vay mua nhà vào năm 2010, những kẻ đột phá kỹ thuật số đã khiến các ngân hàng này mất khoảng 30% thị phần.

Trong thanh toán xuyên biên giới, người tiêu dùng đang hướng tới các nhà cung cấp kỹ thuật số trong một thị trường mà công nghệ cổ xưa từ lâu đã trở thành tiêu chuẩn.

Theo một cuộc khảo sát vào tháng 3/2023 của Visa, các ứng dụng dành cho thiết bị di động đã trở nên phổ biến hơn các hệ thống truyền thống đối với những người tiêu dùng thường xuyên gửi và nhận tiền ở 10 khu vực chuyển tiền chính.

Nhiều ứng dụng thanh toán di động đang hy vọng tiến xa hơn ngoài thanh toán. Revolut, khởi đầu là một công ty thanh toán di động, đã thực hiện hàng chục dịch vụ tài chính nhằm nỗ lực trở thành một 'siêu ứng dụng'. Trong khi đó, Ripple, khởi đầu là một phương tiện thanh toán tiền điện tử, đã khám phá các liên kết giữa các dịch vụ thanh toán kỹ thuật số bằng nhiều loại tiền tệ.

Ngân hàng nên làm gì: Mua, tự xây dựng giải pháp hay rút lui?

Hiện tại, một số ngân hàng đang lo lắng các đối thủ cạnh tranh kỹ thuật số có thể bắt đầu xử lý phần lớn ví của người tiêu dùng. Vào tháng 1 vừa qua, HSBC đã ra mắt Zing, một ứng dụng chuyển tiền cạnh tranh được xây dựng cho những người dùng chưa đăng ký với ngân hàng. Chiến lược của ứng dụng là bán cho người tiêu dùng một điểm tiếp xúc tài chính trước khi khiến họ đến với các đối thủ – một dấu hiệu cho thấy ngân hàng đang ứng phó với mối đe dọa Fintech bằng cách bắt chước chiến lược của họ.

Saccarola của Citi cho biết: “Tôi nghĩ rằng nhiều ngân hàng đã chậm chạp trong việc nhận ra rằng đây là một mối đe dọa thực sự”.

Ông cho biết một số ngân hàng ở châu Á đã mất tới 75% thị phần thanh toán xuyên biên giới của họ vào tay các công ty Fintech trên khắp thế giới. “Giờ không phải là lúc để thư giãn.”

Các ngân hàng từ lâu đã nhường chỗ cho các tổ chức cạnh tranh khác trên các thị trường như ngoại hối (FX) và chuyển tiền xuyên biên giới. Gareth Lodge, nhà phân tích cấp cao về thanh toán tại Celent, cho biết có những lý do chính đáng cho sự miễn cưỡng của họ.

Ngay cả khi các công ty Fintech đã chiếm lĩnh phần doanh thu chuyển tiền giữa khách hàng với khách hàng (C2C) và giữa khách hàng với doanh nghiệp (C2B) có tỷ suất lợi nhuận cao, các ngân hàng vẫn tiếp tục thống trị các khoản thanh toán xuyên biên giới giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp (B2B), vốn chiếm tỷ trọng lớn nhất trong thanh toán toàn cầu.

Mạng thanh toán tức thời có thể thay đổi những dòng tiền đó. Nhưng những người chơi lớn nhất có thể vẫn không thay đổi, Lodge nói.

Lodge nói: “Tôi có thể tưởng tượng rằng hầu hết mọi người sẽ tin tưởng Citi hoặc HSBC sẽ gửi 100 triệu USD. “Liệu tôi có thể tin tưởng vào một công ty Fintech không được kiểm soát không? Chắc là không."

“Các ngân hàng lớn như HSBC hay Citi - những ngân hàng toàn cầu thực sự - có cơ hội. Tôi nghĩ những ngân hàng đó có thể sẽ cạnh tranh,” Peterson nói. “Tuy nhiên, nhìn chung, các ngân hàng sẽ giữ vững lập trường cốt lõi của mình.”

Các ngân hàng Mỹ sẽ gặp khó khăn hơn hầu hết các ngân hàng khi tham gia cuộc đua hướng tới thanh toán quốc tế theo thời gian thực. Trong khi các giao dịch kỹ thuật số là tiêu chuẩn ở châu Á, châu Âu và các châu lục khác thì séc giấy vẫn phổ biến ở Mỹ.

Sự ra mắt của các mạng thanh toán theo thời gian thực như RTP của The Clearing House và FedNow của FED đã giúp tạo ra một sân chơi bình đẳng.

Tuy nhiên, nhiều ngân hàng vẫn tiếp tục hoạt động với hệ thống xử lý được xây dựng hàng chục năm trước và chuyển tiền thông qua thanh toán theo lô qua đêm, khiến họ khó kết nối với các tiêu chuẩn thông tin thanh toán toàn cầu như ISO 20022.

Saccarola của Citi cho biết, khi các ứng dụng chuyển tiền trên thiết bị di động trở nên cạnh tranh hơn, các ngân hàng xử lý các luồng thanh toán toàn cầu vẫn có thể được hưởng lợi từ việc tăng cường quan hệ đối tác với các nhà cung cấp tài chính vốn đã cho phép thanh toán toàn cầu nhanh hơn.

Một số ngân hàng đã chọn hợp tác với các đối thủ cạnh tranh Fintech, chẳng hạn như ngân hàng Barclays gần đây đã hợp tác với TransferMate. Các giao diện lập trình ứng dụng (API), đã bắt đầu phát triển cùng với sự lan rộng của mô hình ngân hàng mở, cung cấp liên kết. Những ngân hàng khác đã làm việc với các tổ chức tài chính khác như Citi, tổ chức đã bắt đầu sử dụng API để kết nối ngân hàng với các nhà cung cấp và hỗ trợ thanh toán khác nhau, hay JPMorgan đã bắt đầu tận dụng mạng blockchain để chuyển tài sản kỹ thuật số xuyên biên giới.

Lodge cho biết, ngay cả khi các ngân hàng quyết định rút lui khỏi không gian xuyên biên giới, họ vẫn có cơ hội cung cấp các đặc quyền, như bảo hiểm du lịch, cho người tiêu dùng ở nước ngoài.

Peterson cho biết, những ngân hàng lớn và nhỏ phải luôn cảnh giác với cách các công ty Fintech đang thay đổi kỳ vọng của người tiêu dùng để có được các giao dịch kỹ thuật số nhanh hơn, thuận tiện hơn - ngay cả khi họ không phải là người dẫn đầu.

Peterson nói: “Chính các công ty khởi nghiệp sẽ là người tạo ra thay đổi. Các ngân hàng sẽ làm theo.”

Nguyễn Anh Tuấn