Lãi suất thấp, tỷ giá ổn định, tín dụng dần phục hồi, sẵn sàng các giải pháp cho thị trường vàng

Ngày 19/4, Ngân hàng Nhà nước tổ chức họp báo thông tin kết quả hoạt động ngân hàng quý I/2024. Phát biểu khai mạc buổi họp báo, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cho biết, trong quý I/2024, NHNN tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ (CSTT) chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát, hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế, thích ứng kịp thời với diễn biến thị trường trong và ngoài nước, duy trì ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối.

Tín dụng nền kinh tế tăng 1,34% so với cuối năm 2023

Về điều hành lãi suất, Phó Thống đốc cho biết, NHNN tiếp tục giữ nguyên các mức lãi suất điều hành sau 4 lần điều chỉnh giảm trong năm 2023 trong bối cảnh lãi suất thế giới vẫn neo cao, tạo điều kiện cho TCTD tiếp cận nguồn vốn từ NHNN với chi phí thấp; tiếp tục khuyến khích TCTD tiết giảm chi phí để giảm mặt bằng lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ nền kinh tế.

Lãi suất tiền gửi và cho vay mới của các NHTM giảm so với cuối năm 2023. Theo báo cáo lãi suất của các NHTM, đến ngày 31/3/2024, lãi suất tiền gửi bình quân của các giao dịch phát sinh mới ở mức 3,02%/năm, giảm 0,5% so với cuối năm 2023 và lãi suất cho vay bình quân của các giao dịch phát sinh mới ở mức 6,5%/năm, giảm 0,6%/năm so với cuối năm 2023.

Về điều hành tín dụng, để tạo điều kiện thuận lợi cho các TCTD cung ứng nguồn vốn tín dụng cho nền kinh tế, ngày 31/12/2023, NHNN đã giao hết toàn bộ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2024 cho các TCTD và thông báo công khai nguyên tắc xác định để TCTD chủ động thực hiện tăng trưởng tín dụng.

Mặc dù NHNN đã tích cực triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, tuy nhiên tăng trưởng tín dụng thời điểm đầu năm 2024 khá thấp so với các năm gần đây, trong đó có nguyên nhân do nhu cầu vốn tín dụng thường tăng cao vào dịp cuối năm và thời điểm trước Tết nguyên đán; cầu và sức hấp thụ vốn của nền kinh tế ở mức thấp do nhiều doanh nghiệp thu hẹp hoặc ngừng hoạt động… Do đó, ngày 7/2/2024, NHNN ban hành công văn số 1088/NHNN-CSTT chỉ đạo các TCTD đẩy mạnh các giải pháp đã được Thống đốc NHNN đề ra tại Chỉ thị 01/CT-NHNN ngày 15/1/2024 nhằm góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Tiếp đó, ngày 20/02/2024, NHNN đã tổ chức Hội nghị trực tuyến về đẩy mạnh tín dụng ngân hàng nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2024. Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ngày 14/3/2024, NHNN đã chủ trì phối hợp với Văn phòng Chính phủ và các Bộ, cơ quan có liên quan tổ chức Hội nghị “Triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024, tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô” do Thủ tướng chủ trì nhằm đề xuất, đưa ra các giải pháp để tháo gỡ khó khăn, tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng cho doanh nghiệp và người dân…

Trong những tháng đầu năm, các NHTM tiếp tục triển khai quyết liệt các chương trình tín dụng chính sách; gói tín dụng 125.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội; gói 30.000 tỷ đồng cho vay lâm sản, thủy sản; tích cực triển khai các chương trình tín dụng ưu đãi cho lĩnh vực xăng dầu, thu mua lúa gạo khu vực đồng bằng sông Cửu Long…

Nhờ đó, tín dụng trong tháng 3/2024 đã tăng tích cực trở lại sau khi giảm trong 2 tháng đầu năm do yếu tố mùa vụ. Đến ngày 29/3, tín dụng nền kinh tế tăng 1,34% so với cuối năm 2023.

Về tỷ giá, Phó Thống đốc cho biết, trong những tháng đầu năm 2024, NHNN điều hành tỷ giá linh hoạt, góp phần hấp thụ các cú sốc, kết hợp với phát hành tín phiếu VND nhằm giảm bớt dư thừa thanh khoản VND, qua đó giảm bớt áp lực trong ngắn hạn đối với tỷ giá. Về cơ bản, thanh khoản thị trường thông suốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp được đáp ứng đầy đủ; tỷ giá diễn biến phù hợp với điều kiện thị trường và xu hướng của các đồng tiền quốc tế so với USD. Tính đến nay, tỷ giá tăng 4,9%, đây cũng là mức tăng thấp so với các đồng tiền trong khu vực và trên thế giới. Phó Thống đốc cho biết, NHNN sẵn sàng thực hiện ngay các biện pháp can thiệp nếu tỷ giá có những diễn biến bất lợi.

Trong những tháng đầu năm, thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) tiếp tục đạt được những kết quả tích cực. Nhiều nghiệp vụ cơ bản đã được số hóa hoàn toàn 100% (tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi có kỳ hạn, mở và sử dụng tài khoản thanh toán, mở thẻ ngân hàng, ví điện tử, chuyển tiền,...), nhiều ngân hàng Việt Nam có tỷ lệ trên 90% giao dịch thực hiện trên kênh số.

Khuôn khổ pháp lý về tiền tệ và hoạt động ngân hàng tiếp tục được hoàn thiện. Để triển khai thi hành Luật Các TCTD năm 2024 kịp thời, đồng bộ, thống nhất và hiệu quả, ngày 28/2/2024, NHNN đã trình Thủ tướng Chính phủ xem xét duyệt, ký ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật; đồng thời tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật trong các lĩnh vực hoạt động ngân hàng có liên quan để sửa đổi, bổ sung, thay thế, ban hành mới đảm bảo thống nhất, phù hợp với Luật Các TCTD năm 2024…

Tăng cung vàng miếng cho thị trường, sửa Nghị định 24

Đối với thị trường vàng, từ đầu năm 2024 đến nay, giá vàng quốc tế biến động theo xu hướng tăng là chủ đạo, trong đó có nguyên nhân: các nhà đầu tư kỳ vọng Ngân hàng Dự trữ liên bang Mỹ (FED) sẽ sớm cắt giảm lãi suất trong năm 2024 khiến chỉ số đồng đô la Mỹ giảm điểm, nhu cầu về vàng tăng; ngân hàng trung ương một số nước tăng mua vàng; tâm lý lo ngại tình hình xung đột Nga-Ukraine, căng thẳng tại Trung Đông… Trong nước, giá vàng miếng SJC bình quân biến động tăng theo giá vàng quốc tế.

Về các giải pháp quản lý thị trường vàng, NHNN đang triển khai các biện pháp hỗ trợ thị trường vàng, bán vàng miếng để tăng cung cho thị trường thông qua hình thức đấu thầu. Đồng thời, NHNN cũng đang xem xét sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng (Nghị định 24).

Làm rõ hơn các câu hỏi liên quan đến quản lý thị trường vàng của các phóng viên nêu tại buổi họp báo, ông Đào Xuân Tuấn, Vụ trưởng Vụ Quản lý ngoại hối, NHNN cho biết, triển khai các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, NHNN đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về hoạt động đấu thầu vàng miếng SJC. "Ngay chiều nay, NHNN sẽ thông báo chủ trương đấu thầu vàng tới 15 đơn vị đủ điều kiện để có sự chuẩn bị đấu thầu ngay trong ngày thứ Hai tuần tới”, ông Đào Xuân Tuấn cho biết.

Đối với chính sách quản lý thị trường vàng, ông Tuấn cho biết, NHNN đã có tờ trình báo cáo Thủ tướng Chính phủ về Tổng kết Nghị định 24. Tại tờ trình, NHNN và các bộ, ngành đề xuất Thủ tướng Chính phủ sửa đổi Nghị định 24 để phù hợp với thực tế.

Với câu hỏi về việc NHNN có tính tới cho nhập khẩu vàng nguyên liệu hay không, ông Đào Xuân Tuấn cho biết, các doanh nghiệp sản xuất có đơn hàng xuất khẩu vẫn được nhập khẩu vàng nguyên liệu và điều này cũng được quy định rõ tại Nghị định 24. Còn đối với thị trường vàng trang sức, mỹ nghệ trong nước, Vụ Quản lý ngoại hối sẽ tổng hợp các ý kiến, đánh giá lại và báo cáo với lãnh đạo NHNN xem xét.

“Vai trò quản lý thị trường vàng không chỉ riêng NHNN, mà là trách nhiệm chung của các bộ, ngành trong đó có Bộ Công Thương, Bộ Tài chính…. Do đó, để thị trường phát triển lành mạnh, ổn định cần có các giải pháp phối hợp đồng bộ của các bộ, ngành có liên quan”, ông Đào Xuân Tuấn bày tỏ.

Định hướng điều hành thời gian tới

Trước diễn biến từ thị trường, cùng với những biến động khó lường từ thị trường thế giới, thời gian tới, NHNN tiếp tục bám sát diễn biến thị trường, tình hình kinh tế trong và ngoài nước để điều hành linh hoạt, đồng bộ các công cụ và giải pháp CSTT nhằm kiểm soát lạm phát, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối, cụ thể:

(i) Điều hành lãi suất phù hợp với diễn biến thị trường, kinh tế vĩ mô, lạm phát và mục tiêu CSTT;

(ii) Điều hành tỷ giá linh hoạt nhằm ổn định thị trường ngoại tệ góp phần ổn định kinh tế vĩ mô;

(iii) Chủ động điều hành tăng trưởng tín dụng nhằm góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và đảm bảo an toàn hệ thống; Tiếp tục rà soát, hoàn thiện một số văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động cấp tín dụng phù hợp với Luật Các TCTD năm 2024. Rà soát, đánh giá và đề xuất Chính phủ để xem xét kéo dài thời gian thực hiện Thông tư 02/2022/TT-NHNN về cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ;

(iv) Tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành liên quan triển khai thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp tại Đề án phát triển TTKDTM giai đoạn 2021-2025, Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng và Chiến lược phát triển các hệ thống thanh toán Việt Nam đến năm 2030; Tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả các nội dung tại Kế hoạch phối hợp số 01/KHPH-BCA-NHNNVN (giữa Bộ Công an và NHNN) triển khai thực hiện các nhiệm vụ tại Đề án 06 nhằm thúc đẩy, tạo thuận lợi cho các ngân hàng, tổ chức trung gian thanh toán cung ứng các sản phẩm, dịch vụ thanh toán an toàn, bảo mật, tiện ích, đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của khách hàng;

(v) Tiếp tục triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao liên quan đến Đề án cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021-2025 theo Quyết định số 689/QĐ-TTg; Theo dõi, giám sát tình hình nợ xấu của hệ thống các TCTD…

Ngô Hải