Ảnh hưởng của tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương đối với tính bao trùm tài chính

Tóm tắt: Tính bao trùm tài chính đang là ưu tiên hàng đầu trong phát triển kinh tế hiện đại. Tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) xuất hiện như một công cụ tiềm năng để cách mạng hóa tính bao trùm tài chính. Bài viết khảo sát các tác động của CBDC đối với tính bao trùm tài chính. CBDC có thể giúp cải thiện tiếp cận dịch vụ tài chính cho những người không có tài khoản ngân hàng, tăng hiệu quả giao dịch và thúc đẩy giáo dục tài chính. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý các vấn đề về an ninh mạng, quyền riêng tư và bất bình đẳng có thể nảy sinh. Để tối đa hóa lợi ích của CBDC, cần có sự phối hợp giữa các bên liên quan như chính phủ, ngân hàng trung ương, doanh nghiệp công nghệ và tổ chức phi chính phủ. CBDC mang đến cơ hội lớn cho bao trùm tài chính nếu được triển khai một cách thận trọng.

Từ khóa: ngân hàng trung ương, tiền kỹ thuật số, CBDC

THE IMPACT OF CENTRAL BANK DIGITAL CURRENCIES (CBDCS) ON FINANCIAL INCLUSION

Abstract: In modern economic development, financial inclusion is a top priority. Central bank digital currency (CBDC) has emerged as a potentially game-changing tool for financial inclusion. The purpose of this paper is to investigate the effects of CBDC on financial inclusion. CBDC can help enhance unbanked people’s access to financial services, increase transactional efficiency, and encourage financial literacy. However, issues such as cybersecurity, privacy, and inequality should be addressed. Coordination between parties such as government, central banks, technology companies, and non-governmental organizations is required to maximize the benefits of CBDC. CBDC offers significant prospects for financial inclusion if properly implemented.

Keywords: central bank, digital currency, central bank digital currency (CBDC)

1. GIỚI THIỆU

Tính bao trùm tài chính đang đứng hàng đầu trong phát triển kinh tế hiện đại, phản ánh sự công nhận rằng tiếp cận các dịch vụ tài chính là quyền cơ bản của con người và là động lực của tiến bộ xã hội (Ngân hàng Thế giới, 2018). Tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) xuất hiện như một phát minh đầy hứa hẹn, có khả năng cách mạng hóa các tổ chức tài chính và ảnh hưởng mạnh mẽ đến tính bao trùm tài chính khi thế giới đón nhận kỷ nguyên số (Auer et al., 2020). Mục đích của bài viết này là khảo sát các tác động chuyển đổi của CBDC đối với tính bao trùm tài chính, cũng như làm sáng tỏ các cơ hội và thách thức phía trước.

Tính bao trùm tài chính đã nhận được sự quan tâm ngày càng tăng từ các nhà hoạch định chính sách, học giả và các tổ chức quốc tế trong những năm gần đây (Demirgüç-Kunt et al., 2018). Tầm quan trọng của bao trùm tài chính không chỉ nằm ở việc cung cấp cho các cá nhân tự do tài chính, mà còn ở việc thúc đẩy ổn định và thịnh vượng kinh tế (Sahay et al., 2015). Ngân hàng Thế giới định nghĩa bao trùm tài chính là “tiếp cận các sản phẩm và dịch vụ tài chính hữu ích và có khả năng chi trả, đáp ứng nhu cầu của các cá nhân và doanh nghiệp, đồng thời cho phép họ tham gia tích cực vào nền kinh tế” (Ngân hàng Thế giới, 2008). Do đó, tính bao trùm tài chính thúc đẩy khả năng phục hồi kinh tế bằng cách cho phép mọi người tiết kiệm, đầu tư và bảo vệ bản thân khỏi các cú sốc kinh tế (Sarma & Pais, 2011).

Tuy nhiên, bất chấp những tiến bộ lớn, một bộ phận dân số thế giới vẫn nằm ngoài hệ thống tài chính chính thức (Demirgüç-Kunt et al., 2018). Những người không có tài khoản ngân hàng và sử dụng dịch vụ ngân hàng hạn chế phải đối mặt với nhiều rào cản, bao gồm tiếp cận hạn chế cơ sở hạ tầng tài chính, vấn đề nhận dạng và chi phí giao dịch cao (Allen et al., 2016). Những rào cản này hạn chế khả năng tạo ra thu nhập, khởi nghiệp và lập kế hoạch cho tương lai của họ (Aportela, 1999). Tình trạng loại trừ tài chính, trong nhiều trường hợp, làm trầm trọng thêm bất bình đẳng thu nhập và duy trì chu kỳ nghèo đói (Banerjee & Newman, 1993).

2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT

2. 1. Tổng quan về bao trùm tài chính

Để hiểu được tác động của CBDC đối với tính bao trùm tài chính, trước tiên cần phải hiểu các thành phần cơ bản của khái niệm này cũng như tác động xã hội rộng lớn hơn của CBDC (Sarma, 2008). Tính bao trùm tài chính là một phương pháp đa chiều vượt xa việc chỉ có quyền tiếp cận các dịch vụ tài chính cơ bản (Chakravarty & Pal, 2013), liên quan đến việc đảm bảo rằng những dịch vụ này có giá cả phải chăng, an toàn và đáp ứng nhu cầu cụ thể của các nhóm dân cư khác nhau (Demirguc-Kunt et al., 2018).

Quyền truy cập vào một tài khoản giao dịch, thường được cung cấp bởi các ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính chính thức khác, là một thành phần quan trọng của tính bao trùm tài chính (Al-len et al., 2016). Các cá nhân có thể sử dụng tài khoản này để giữ tiền, thực hiện thanh toán và nhận khoản tiền gửi, tạo nền tảng cho nhiều hoạt động tài chính (Cámara & Tuesta, 2014). Hơn nữa, việc tiếp cận dịch vụ tài chính và bảo hiểm cho phép mọi người tham gia giáo dục, chăm sóc sức khỏe và các sáng kiến kinh doanh, mở rộng lựa chọn và cải thiện chất lượng cuộc sống tổng thể (Demirguc-Kunt et al., 2018).

Việc loại trừ tài chính có tác động sâu rộng vượt ra ngoài hoàn cảnh cá nhân, ảnh hưởng đến các nền kinh tế quốc gia và sự phát triển xã hội (Kim et al., 2018). Mức độ bao trùm tài chính cao gắn liền với bất bình đẳng thu nhập thấp hơn, tỷ lệ khởi nghiệp tốt hơn và khả năng phục hồi kinh tế mạnh mẽ hơn (Sahay et al., 2015). Do đó, tính bao trùm tài chính đã trở thành một mục tiêu chính sách quan trọng đối với các chính phủ và ngân hàng trung ương trên toàn thế giới (Ngân hàng Thế giới, 2018).

Sự lan truyền nhanh chóng của công nghệ kỹ thuật số trong những năm gần đây đã tạo ra các lựa chọn mới để giải quyết các vấn đề về tính bao trùm tài chính (Arner et al., 2015). CBDC đã xuất hiện như một lựa chọn tiềm năng (Adrian & Mancini-Griffoli, 2021), kết hợp những lợi thế của tiền kỹ thuật số với sự hỗ trợ và giám sát của các ngân hàng trung ương.

2.2. Tổng quan về Tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC)

Các hệ thống tài chính truyền thống đã bị thách thức bởi sự mở rộng của công nghệ kỹ thuật số (Arner et al., 2020), điều này đã dẫn đến sự xuất hiện của các loại tiền tệ và cơ chế thanh toán mới (Adrian & Mancini-Griffoli, 2021). Tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) đang đứng ở tuyến đầu của cuộc chuyển đổi kỹ thuật số này (Auer et al., 2020), với tiềm năng thay đổi bối cảnh ngân hàng hiện đại, không giống như các loại tiền điện tử hoạt động độc lập với thẩm quyền của ngân hàng trung ương (Bindseil, 2020). CBDC là hình thái biểu hiện bằng kỹ thuật số của đồng tiền pháp định của một quốc gia được phát hành và quản lý bởi ngân hàng trung ương của nước đó (BIS, 2020), không giống như các loại tiền điện tử hoạt động độc lập với thẩm quyền của ngân hàng trung ương.

CBDC xuất hiện dưới nhiều hình thức, với hai mô hình chính đang nhận được sự quan tâm: CBDC bán buôn và CBDC bán lẻ (Meaning et al., 2018). CBDC bán buôn dành cho các tổ chức tài chính sử dụng để tạo điều kiện cho các khoản thanh toán liên ngân hàng, đồng thời tăng hiệu quả và minh bạch trong quá trình thanh toán (Chapman et al., 2017). CBDC bán lẻ, mặt khác, nhắm vào công chúng, cho phép người dân và doanh nghiệp lưu trữ tiền kỹ thuật số trong các tài khoản của mình (Bordo & Levin, 2017).

CBDC có tiềm năng to lớn (Kiff et al., 2020), nhưng cũng đặt ra những thách thức và nguy cơ đáng kể. Các ngân hàng trung ương phải duy trì tính bền vững và an ninh của CBDC chống lại các rủi ro mạng và truy cập trái phép (Davoodalhosseini, 2018), đồng thời phải tìm ra sự cân bằng đúng đắn giữa quyền riêng tư và minh bạch tài chính - một khía cạnh khó khăn nhưng cần thiết trong việc xây dựng các khung CBDC (Fernández-Villaverde et al., 2020). Hiểu rõ tác động của CBDC đối với tính bao trùm tài chính là điều quan trọng khi các chính phủ và ngân hàng trung ương tiếp tục điều hướng môi trường mới này (BIS, 2020).

3. TÁC ĐỘNG CỦA CBDC ĐẾN TÍNH BAO TRÙM TÀI CHÍNH

3.1. Cải thiện quyền tiếp cận dịch vụ tài chính cho người không có tài khoản ngân hàng

CBDC có tiềm năng nâng cao tính bao trùm tài chính bằng cách vượt qua các rào cản hiện có đối với việc tiếp cận các dịch vụ tài chính chính thức (Auer et al., 2020). CBDC cho phép phần lớn người dân không có tài khoản ngân hàng và sử dụng dịch vụ ngân hàng hạn chế tham gia vào hệ sinh thái tài chính bằng cách cung cấp một dạng tiền tệ kỹ thuật số được phát hành trực tiếp bởi ngân hàng trung ương (BIS, 2018). Hơn nữa, CBDC có thể được truy cập bằng điện thoại di động đơn giản, mở rộng phạm vi đến các cộng đồng xa xôi và kém may mắn (Kiff et al., 2020).

CBDC là phao cứu sinh cho tính bao trùm tài chính đối với hàng triệu người không tiếp cận được các dịch vụ ngân hàng truyền thống (Demirguc-Kunt et al., 2018). CBDC cho phép người dùng giữ và giao dịch tiền kỹ thuật số mà không cần có tài khoản ngân hàng thông thường thông qua một ví kỹ thuật số đơn giản (Adrian & Mancini-Griffoli, 2021). Khả năng tiếp cận này mang lại cho mọi người nhiều quyền kiểm soát hơn đối với tài chính của họ, cho phép họ chấp nhận thanh toán, mua sắm và quản lý tiết kiệm mà không cần trung gian.

3.2. Tăng hiệu quả và giảm chi phí giao dịch

Các giao dịch ngân hàng truyền thống thường phải chịu chi phí rất cao, đặc biệt là đối với các khoản chuyển tiền quốc tế và chuyển tiền giá trị nhỏ (Carstens, 2018). CBDC có tiềm năng cải thiện hiệu quả tài chính bằng cách đơn giản hóa các giao dịch này và giảm chi phí giao dịch (Brunnermeier et al., 2019). Các giao dịch CBDC có thể được thực hiện theo thời gian thực bằng cách sử dụng công nghệ blockchain hoặc hệ thống sổ cái phân tán, tránh các tổ chức trung gian và giảm thiểu các khoản phí liên quan (BIS, 2018).

3.3. Hàm ý của CBDC đối với giáo dục và hiểu biết tài chính

CBDC đòi hỏi sự nhấn mạnh đồng thời vào các chương trình giáo dục và hiểu biết tài chính (Lagarde, 2018). Hiểu các khái niệm cơ bản về ví kỹ thuật số, tiêu chuẩn bảo mật và quản lý tài chính đạo đức trở nên ngày càng quan trọng khi mọi người chuyển từ tiền mặt sang tiền kỹ thuật số (Brainard, 2020). Chính phủ có thể trao quyền cho người tiêu dùng đưa ra quyết định có hiểu biết và bảo vệ bản thân khỏi bất kỳ nguy hiểm nào liên quan đến tiêu dùng CBDC bằng cách hỗ trợ giáo dục tài chính (Lagarde, 2018).

Mặc dù tiềm năng lợi ích của CBDC đối với tính bao trùm tài chính rất hấp dẫn, điều quan trọng là phải nhận ra và giải quyết bất kỳ khó khăn nào. Để đảm bảo CBDC thực sự góp phần vào một tương lai tài chính bao trùm hơn, các vấn đề về quyền riêng tư, nguy cơ an ninh mạng và khoảng cách kỹ thuật số phải được điều hướng đúng đắn (Davoodalhosseini, 2018). CBDC có thể là một công cụ quan trọng trong việc tăng cường tính bao trùm tài chính thông qua thiết kế thông minh và hợp tác giữa các chính phủ, ngân hàng trung ương và các công ty công nghệ (BIS, 2018), hướng tới một nền kinh tế toàn cầu bình đẳng và thịnh vượng hơn.

4. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VÀ RỦI RO CỦA CBDC ĐỐI VỚI TÍNH BAO TRÙM TÀI CHÍNH

Trong khi CBDC có tiềm năng nâng cao đáng kể tính bao trùm tài chính (Auer et al., 2020), loại tiềm năng này cũng đặt ra một số vấn đề và nguy cơ cần được giải quyết tích cực.

Cơ sở hạ tầng công nghệ: Thành công của việc triển khai CBDC phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật số vững chắc và có khả năng mở rộng (Brunnermeier et al., 2019). Để tránh làm trầm trọng thêm bất bình đẳng hiện có, điều quan trọng là tất cả mọi người, kể cả ở những vùng xa xôi và chưa được phục vụ tốt, đều có quyền truy cập internet ổn định và có các thiết bị phù hợp (Lagarde, 2018).

Người dùng chấp nhận: Để khuyến khích sử dụng rộng rãi CBDC trong số những người không có tài khoản ngân hàng và sử dụng dịch vụ ngân hàng hạn chế, các mối quan tâm về sự quen thuộc, tin tưởng và bảo mật phải được giải quyết (Davoodalhosseini, 2018). Việc giáo dục người dùng về lợi ích và chức năng của CBDC, cũng như thiết lập niềm tin vào năng lực của ngân hàng trung ương trong việc bảo vệ tài sản kỹ thuật số của họ là điều quan trọng (Lagarde, 2018).

Khung quy định: Xây dựng một khung quy định toàn diện cân bằng giữa khuyến khích tính bao trùm tài chính và bảo vệ chống lại các nguy cơ tiềm ẩn là một nhiệm vụ khó khăn (Engert et al., 2020). Chính phủ và ngân hàng trung ương phải hợp tác để xây dựng các hướng dẫn sử dụng CBDC, các biện pháp bảo vệ người dùng.

Quyền riêng tư: Việc áp dụng CBDC đặt ra lo ngại về quyền riêng tư của dữ liệu người dùng (Fernández-Villaverde et al., 2020). Cân bằng nhu cầu về tính minh bạch giao dịch với nhu cầu bảo vệ quyền riêng tư cá nhân đòi hỏi phải có những kỹ thuật sáng tạo để đảm bảo thông tin cá nhân vẫn được bảo mật trong khi tuân thủ quy định.

An ninh mạng: Đảm bảo an ninh mạng cho CBDC là điều sống còn do chúng hoạt động hoàn toàn trong môi trường kỹ thuật số (Fung & Halaburda, 2016). Để bảo vệ chống lại các nỗ lực tấn công mạng, rò rỉ dữ liệu và gian lận tài chính tiềm ẩn, ngân hàng trung ương phải có các biện pháp bảo mật mạng tinh vi.

Nhận dạng kỹ thuật số: Việc xác minh danh tính của người dùng CBDC là điều quan trọng để tránh hoạt động bất hợp pháp và duy trì một hệ sinh thái tài chính minh bạch (Kahn et al., 2020). Triển khai các hệ thống nhận dạng kỹ thuật số an toàn và bao trùm là điều quan trọng để đảm bảo CBDC được sử dụng có trách nhiệm.

Nguy cơ CBDC làm trầm trọng thêm bất bình đẳng thu nhập: Trong khi CBDC mang lại cơ hội cho tính bao trùm tài chính, có lo ngại rằng nếu không được xử lý cẩn thận, chúng sẽ làm trầm trọng thêm bất bình đẳng kinh tế (Davoodalhosseini, 2018). Những người có trình độ số và khả năng tiếp cận công nghệ kém có thể bị bỏ lại phía sau nếu tiền kỹ thuật số trở nên phổ biến hơn. Để tránh rủi ro này, chính phủ và ngân hàng trung ương nên hợp tác với các tổ chức tài chính và phi chính phủ để đảm bảo rằng những người bị thiệt thòi có được sự hỗ trợ cần thiết để tham gia vào hệ sinh thái tài chính kỹ thuật số (Lagarde, 2018).

5. SỰ THAM GIA VÀ HỢP TÁC CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN

Sự tham gia và hợp tác chủ động của nhiều bên liên quan là cần thiết cho việc triển khai và áp dụng thành công CBDC nhằm tăng cường tính bao trùm tài chính. Phần này đi sâu vào các bên liên quan chính và vai trò của họ trong việc thúc đẩy sự ra đời và sử dụng CBDC nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế công bằng.

5.1. Vai trò của Ngân hàng trung ương trong việc thúc đẩy tính bao trùm tài chính thông qua CBDC

Ngân hàng trung ương đóng vai trò then chốt trong việc ủng hộ tính bao trùm tài chính thông qua CBDC (Auer và Böhme, 2020). Là cơ quan phát hành, ngân hàng trung ương phải cân bằng tinh tế giữa đổi mới và ổn định. Các mục tiêu cần có bao gồm:

Nghiên cứu sâu rộng: Để phân tích tác động tiềm năng của CBDC đối với tính bao trùm tài chính, các ngân hàng trung ương nên tiến hành nghiên cứu sâu rộng và triển khai các chương trình thí điểm (Barontini và Holden, 2019). Việc hiểu được hành vi của người dùng và xác định các trường hợp sử dụng có thể giúp thông tin cho việc xây dựng các khung CBDC bao trùm (Meaning và cộng sự, 2018).

Tạo ra CBDC tập trung vào người dùng: Ưu tiên nhu cầu của người dùng, ngân hàng trung ương nên tạo ra các CBDC dễ sử dụng và đáp ứng các rào cản đặc biệt mà đông đảo người dùng không có tài khoản ngân hàng và sử dụng dịch vụ ngân hàng hạn chế trải nghiệm (Adrian và Mancini-Griffoli, 2019).

Duy trì ổn định tài chính: Duy trì lòng tin của công chúng và thúc đẩy việc áp dụng rộng rãi đòi hỏi CBDC phải ổn định và có khả năng phục hồi. Để bảo vệ chống lại các mối đe dọa tiềm ẩn, các ngân hàng trung ương phải thực hiện các thủ tục quy định nghiêm ngặt và các tiêu chuẩn an ninh mạng (Kumhof và Noone, 2018).

5.2. Hợp tác giữa Chính phủ, các tổ chức tài chính và công ty công nghệ

Thúc đẩy tính bao trùm tài chính thông qua CBDC đòi hỏi sự hợp tác của chính phủ, các tổ chức tài chính và doanh nghiệp công nghệ (Brainard, 2020). Các bên liên quan có thể kết hợp các nguồn lực của họ để vượt qua các trở ngại trong triển khai và đảm bảo một cách tiếp cận toàn diện đối với tính bao trùm tài chính.

Chính phủ nên cung cấp một môi trường quy định cho phép thúc đẩy việc áp dụng CBDC và các chương trình nâng cao nhận thức tài chính (World Economic Forum, 2020). Các nhà hoạch định chính sách cũng có thể hợp tác với các tổ chức tài chính và doanh nghiệp công nghệ để tạo ra các hệ sinh thái thanh toán kỹ thuật số bao trùm (Kiff và cộng sự, 2020).

Hợp tác với các tổ chức tài chính có thể giúp tích hợp CBDC vào các dịch vụ ngân hàng hiện có, cung cấp cho người dùng trải nghiệm liền mạch trong khi mở rộng phạm vi CBDC thông qua các mạng lưới ngân hàng đã thiết lập (Armelius và cộng sự, 2020).

Các công ty công nghệ có thể cung cấp chuyên môn về cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, trải nghiệm người dùng và an ninh mạng để xây dựng các nền tảng CBDC an toàn và thân thiện với người dùng đáp ứng nhu cầu của các đối tượng dân cư khác nhau (Davoodalhosseini và Rivadeneyra, 2020).

5.3. Vai trò của các tổ chức phi chính phủ và doanh nghiệp Fintech trong các sáng kiến CBDC

Các tổ chức phi chính phủ (NGO) và công ty Fintech đóng vai trò quan trọng trong việc vận động người không có tài khoản ngân hàng và sử dụng dịch vụ ngân hàng hạn chế, đảm bảo quan điểm của họ được lắng nghe trong quá trình xây dựng và triển khai CBDC (Davoodalhosseini, 2020). Kiến thức thực tế của họ có thể cung cấp những hiểu biết quan trọng về những vấn đề cụ thể mà người dân bị thiệt thòi phải đối mặt (Agur và cộng sự, 2020).

Chương trình thí điểm và đổi mới: Các doanh nghiệp Fintech có thể hợp tác với ngân hàng trung ương và chính phủ để thử nghiệm các giải pháp CBDC trong các kịch bản thực tế thông qua các chương trình thí điểm (Kumhof và Noone, 2018). Tính linh hoạt và sáng tạo của họ có thể thúc đẩy việc tạo ra các ứng dụng và dịch vụ CBDC bao trùm (Davoodalhosseini, 2020).

Giáo dục tài chính: Các tổ chức phi chính phủ (NGO) và các công ty khởi nghiệp Fintech có thể kết hợp cung cấp các chương trình giáo dục và hiểu biết tài chính nhằm mục đích giáo dục người dùng điều hướng CBDC một cách có trách nhiệm và tận dụng các cơ hội mà chúng mang lại (Adrian và Mancini-Griffoli, 2019).

Chính phủ có thể sử dụng kiến thức và nguồn lực rộng rãi cần thiết để phát triển một hệ sinh thái CBDC sôi động và bao trùm thực sự, mang lại lợi ích cho tất cả mọi người trong xã hội bằng cách khuyến khích sự hợp tác giữa các bên liên quan này (Brainard, 2020).8.

6. KẾT LUẬN

Việc giới thiệu CBDC đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong nỗ lực hướng tới tính bao trùm tài chính lớn hơn. Như đã thảo luận trong suốt bài viết này, CBDC có tiềm năng cách mạng hóa quyền tiếp cận các dịch vụ tài chính cho hàng tỷ người không có tài khoản ngân hàng và sử dụng dịch vụ ngân hàng hạn chế trên thế giới.

CBDC có thể vượt qua các rào cản lâu dài đối với tính bao trùm tài chính bằng cách tận dụng những lợi ích của công nghệ kỹ thuật số và sự giám sát của ngân hàng trung ương. Như được chứng minh trong các nghiên cứu điển hình và chương trình thí điểm, CBDC có thể cho phép các cá nhân tham gia tích cực hơn vào nền kinh tế, do đó thúc đẩy ổn định và thịnh vượng kinh tế.

Tuy nhiên, con đường dẫn tới các hệ sinh thái tài chính bao trùm đầy thách thức. Các vấn đề về quyền riêng tư, nguy cơ an ninh mạng và khoảng cách kỹ thuật số đòi hỏi phải có kế hoạch thông minh và nỗ lực chung từ Chính phủ, Ngân hàng trung ương, các tổ chức tài chính, doanh nghiệp công nghệ, tổ chức phi chính phủ và giới học thuật.

Khi thế giới tiến tới một tương lai kỹ thuật số hơn, tiềm năng của CBDC để thúc đẩy tính bao trùm tài chính ngày càng tăng. Trong phần này, bài viết xem xét khả năng phát triển có thể có của CBDC và đề xuất các khuyến nghị chiến lược để tối đa hóa tác động tích cực của chúng đối với tính bao trùm tài chính.

Sự phát triển của CBDC và tính bao trùm tài chính

Khả năng tương tác và thanh toán xuyên biên giới: Sự phát triển của CBDC có thể tạo điều kiện cho các giao dịch xuyên biên giới và thúc đẩy tính bao trùm tài chính toàn cầu (Auer et al., 2020). Khả năng tương tác giữa các hệ thống CBDC và sự hợp tác giữa các ngân hàng trung ương có thể giảm chi phí gửi tiền và tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại quốc tế, mang lại lợi ích cho cả cá nhân và doanh nghiệp (BIS, 2020).

CBDC có tiềm năng trở thành tiền có thể lập trình khi công nghệ hợp đồng thông minh tiến bộ (BIS, 2020). Khả năng lập trình này có thể cho phép hỗ trợ tài chính được nhắm mục tiêu, chuyển tiền có điều kiện và các chương trình phúc lợi xã hội hiệu quả để giải quyết các vấn đề cụ thể về tính bao trùm tài chính đối mặt với người nghèo (Davoodalhosseini, 2018).

Tích hợp với các giao thức tài chính phi tập trung (DeFi): Việc tích hợp với các giao thức tài chính phi tập trung có thể mở rộng khả năng của CBDC và cho phép những người chưa được phục vụ đầy đủ tiếp cận nhiều dịch vụ tài chính như vay, tiết kiệm và đầu tư mà không cần sử dụng các trung gian truyền thống (Auer et al., 2021).

Khuyến nghị chính sách cho Chính phủ và Ngân hàng trung ương

Ưu tiên giáo dục tài chính: Chính phủ và Ngân hàng trung ương nên ưu tiên các chương trình giáo dục tài chính cho phép mọi người sử dụng CBDC một cách hiệu quả và đưa ra quyết định tài chính đúng đắn (Adrian & Mancini-Griffoli, 2021).

Nghiên cứu và thí điểm hợp tác: Thúc đẩy sự hợp tác giữa giới học thuật, Chính phủ và khu vực doanh nghiệp trong các sáng kiến nghiên cứu và thí điểm có thể mang lại những hiểu biết sâu sắc về tác động của CBDC đối với tính bao trùm tài chính và ảnh hưởng đến việc ban hành luật dựa trên bằng chứng (Kumhof & Noone, 2018).

Thiết kế hướng tới sự bao trùm: Đảm bảo CBDC được xây dựng với tư duy bao trùm sẽ giúp tạo ra một môi trường tài chính công bằng hơn. Khả năng tiếp cận, đa ngôn ngữ và nhu cầu của các nhóm dân cư dễ bị tổn thương đều cần được xem xét trong thiết kế (Sveriges Riksbank, 2018).

Đối tác công - tư: Chính phủ nên khuyến khích các đối tác công - tư để tận dụng chuyên môn của các công ty công nghệ, tổ chức tài chính và tổ chức phi chính phủ trong việc thúc đẩy việc áp dụng CBDC và cung cấp các dịch vụ tài chính bổ trợ (Davoodalhosseini, 2020).

Để hiện thực hóa tiềm năng bao trùm tài chính đầy đủ của CBDC, các bên liên quan phải ưu tiên tính cởi mở, đổi mới và nhu cầu của những khu vực bị bỏ quên. Những nỗ lực giáo dục và nâng cao nhận thức phải phá vỡ những hiểu lầm về tiền tệ kỹ thuật số, tạo dựng niềm tin và thu hẹp khoảng cách giữa người dùng tiềm năng và việc chấp nhận CBDC.

Điều thiết yếu là phải thiết lập sự cân bằng giữa đổi mới công nghệ và bình đẳng xã hội trong việc theo đuổi tính bao trùm tài chính thông qua CBDC. Chính phủ và Ngân hàng trung ương có thể quản lý hiệu quả tính phức tạp của việc triển khai CBDC bằng cách kết hợp khuyến nghị chính sách với bài học kinh nghiệm từ các nghiên cứu điển hình quốc tế.

Khi bước vào con đường này, cần nghĩ đến một tương lai mà CBDC đóng vai trò tác nhân thay đổi tích cực, thúc đẩy một khu vực tài chính toàn cầu bao trùm hơn. Chúng ta có thể giải phóng tiềm năng thực sự của CBDC để xây dựng một thế giới mà tính bao trùm tài chính không bị giới hạn bằng hành động tập thể, tận tâm và cam kết trao quyền cho các cá nhân

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

- Adrian, T., & Mancini-Griffoli, T. (2021). The rise of digital money. Annual Review of Financial Economics, 13, 57-77.

- Allen, F., Demirguc-Kunt, A., Klapper, L., & Peria, M. S. M. (2016). The foundations of financial inclusion: Understanding ownership and use of formal accounts. Journal of financial Intermediation, 27, 1-30.

- Aportela, F. (1999). Effects of Financial Access on Savings by Low-Income People. Banco de México.

- Arner, D. W., Barberis, J., & Buckley, R. P. (2015). The evolution of FinTech: A new post-crisis paradigm?. Georgetown Journal of International Law, 47, 1271.

- Auer, R., Cornelli, G., & Frost, J. (2020). Rise of the central bank digital currencies: drivers, approaches and technologies (No. 15363). CEPR Discussion Papers.

- Banerjee, A. V., & Newman, A. F. (1993). Occupational choice and the process of development. Journal of political economy, 101(2), 274-298.

- Bindseil, U. (2020). Tiered CBDC and the financial system. Working Paper Series Available at SSRN 3513422.

- BIS. (2020). Central bank digital currencies: foundational principles and core features. BIS publications. https://www.bis.org/publ/othp3...

- BIS. (2021). Central bank digital currencies for cross-border payments. BIS publications. https://www.bis.org/publ/othp3...

- Bordo, M. D., & Levin, A. T. (2017). Central bank digital currency and the future of monetary policy (No. w23711). National Bureau of Economic Research.

- Brainard, L. (2020). An update on digital currencies. Speech at the Federal Reserve Board and Federal Reserve Bank of San Francisco’s Innovation Office Hours, San Francisco, California.

- Brunnermeier, M. K., James, H., & Landau, J. P. (2019). The digitalization of money (No. w26300). National Bureau of Economic Research.

- Cámara, N., & Tuesta, D. (2014). Measuring financial inclusion: A muldimensional index. BBVA Research Paper, (14/26).

- Carstens, A. (2018). Money in the digital age: what role for central banks?. Lecture at the House of Finance, Goethe University, Frankfurt, Germany.

- Chakravarty, S. R., & Pal, R. (2013). Financial inclusion in India: An axiomatic approach. Journal of Policy modeling, 35(5), 813-837.

- Chapman, J., Garratt, R., Hendry, S., McCormack, A., & McMahon, W. (2017). Project Jasper: Are distributed wholesale payment systems feasible yet. Financial System, 59, 59.

- Davoodalhosseini, S. M. (2022). Central bank digital currency and monetary policy. Journal of Economic Dynamics and Control, 142, 104150.

- Demirgüç-Kunt, A., & Klapper, L. F. (2012). Measuring financial inclusion: The global findex database. World bank policy research working paper, (6025).

- Demirgüç-Kunt, A., Klapper, L. F., & Singer, D. (2013). Financial inclusion and legal discrimination against women: evidence from developing countries. World Bank Policy Research Working Paper, (6416).

- Demirguc-Kunt, A., Klapper, L., Singer, D., & Ansar, S. (2018). The Global Findex Database 2017: Measuring financial inclusion and the fintech revolution. World Bank Publications.

- Engert, W., & Fung, B. S. C. (2017). Central bank digital currency: Motivations and implications (No. 2017-16). Bank of Canada Staff Discussion Paper.

- Fernández-Villaverde, J., Sanches, D., Schilling, L., & Uhlig, H. (2021). Central bank digital currency: Central banking for all?. Review of Economic Dynamics, 41, 225-242.

- Fung, B., & Halaburda, H. (2016). Central bank digital currencies: A framework for assessing why and how. Bank of Canada Staff Discussion Paper, 2016(22).

- Kahn, C. M., Rivadeneyra, F., & Wong, T. N. (2019). Should the central bank issue e-money?. FRB St. Louis Working Paper, (2019-3).

- Kiff, J., Alwazir, J., Davidovic, S., Farias, A., Khan, A., Khiaonarong, T., ... & Zhou, P. (2020). A survey of research on retail central bank digital currency. IMF Working Papers, 1-33.

- Kim, D. W., Yu, J. S., & Hassan, M. K. (2018). Financial inclusion and economic growth in OIC countries. Research in International Business and Finance, 43, 1-14.

- Kumhof, M., & Noone, C. (2018). Central bank digital currencies-design principles and balance sheet implications (No. 2018-25). Bank of England working papers.

- Lagarde, C. (2018). Winds of change: The case for new digital currency. Speech at the Singapore Fintech Festival, Singapore.

- Meaning, J., Dyson, B., Barker, J., & Clayton, E. (2018). Broadening narrow money: monetary policy with a central bank digital currency. International Journal of Central Banking, 17(2), 1-42.

- Sahay, R., Čihák, M., N’Diaye, P., & Barajas, A. (2015). Rethinking financial deepening: Stability and growth in emerging markets. Revista de Economía Institucional, 17(33), 73-107.

- Sarma, M. (2008). Index of financial inclusion (No. 215). Indian Council for Research on International Economic Relations (ICRIER). http://hdl. handle. net/10419/176233.

- Sarma, M., & Pais, J. (2011). Financial inclusion and development. Journal of international development, 23(5), 613-628.

- World Bank. (2008). Finance for all? Policies and pitfalls in expanding access. The World Bank.

- World Bank. (2018). The Global Findex Database 2017. https://globalfindex.worldbank...

- World Economic Forum. (2020). Central Bank Digital Currency Policy‑Maker Toolkit. Prepared in collaboration with central banks. https://www.weforum.org/whitepapers/central-bank-digital-currency-policy-maker-toolkit/

Bài đăng trên Tạp chí Thị trường Tài chính Tiền tệ số 15 năm 2023

TS. Nguyễn Minh Sáng