Trung Quốc kêu gọi cải cách tài chính toàn cầu

Các nhà phân tích cho biết, với vòng tay rộng mở với các quốc gia Nam bán cầu, Trung Quốc ngày càng lớn tiếng hơn trong việc kêu gọi có vai trò lớn hơn trong cấu trúc tài chính đa phương khi họ chỉ ra việc Trung Quốc có tiếng nói lớn hơn trong Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế diễn ra rất chậm chạp.

Đánh giá này được củng cố bởi bài phát biểu mạnh mẽ của Chủ tịch Tập Cận Bình hôm thứ Tư tại hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Kazan, Nga, nơi ông lên tiếng về việc cải cách hệ thống quản trị toàn cầu đang bị đình trệ trong khi cố gắng tập hợp nỗ lực của các thị trường mới nổi quan trọng để “thúc đẩy hệ thống tài chính quốc tế phản ánh những thay đổi trong bối cảnh kinh tế toàn cầu tốt hơn”.

Bài phát biểu cũng gửi một thông điệp mạnh mẽ tới Ngân hàng Thế giới và IMF, hai cơ quan tổ chức các cuộc họp thường niên trong tuần này, quy tụ hàng trăm quan chức từ khắp nơi trên thế giới tới Washington để thảo luận về tình trạng nền kinh tế toàn cầu, nợ công và rủi ro tài chính. Các cuộc họp mặt cũng nhằm mục đích phản ánh về cải cách thể chế khi hệ thống Bretton Woods bước sang tuổi 80.

Trung Quốc, chiếm khoảng 17% tổng sản phẩm quốc nội thế giới và đóng góp hàng năm vào khoảng 30% tăng trưởng toàn cầu, thường được coi là không có đầy đủ đại diện trong hai tổ chức quan trọng này - ví dụ như quyền biểu quyết của nước này trong IMF hiện là 6,08%, so với 6,14% của Nhật Bản và 16,49% của Mỹ.

“Có khả năng quyền biểu quyết của Trung Quốc sẽ được nâng lên. Nhưng chúng ta không nên quá coi trọng vấn đề này”, Chen Fengying, nhà nghiên cứu cấp cao của Viện Quan hệ Quốc tế Đương đại Trung Quốc giải thích rằng có một số tổ chức mà Trung Quốc đơn giản sẽ không được giao vai trò lãnh đạo trong những tổ chức này.

Giới chính sách và các nhà nghiên cứu của Bắc Kinh thường chỉ ra những căng thẳng với Mỹ gây ra nhiều lo lắng, từ việc vũ khí hóa đồng đô la cho đến đe dọa trừng phạt tài chính.

Theo thông lệ, Chủ tịch của Ngân hàng Thế giới là người Mỹ, trong khi Giám đốc điều hành IMF là người châu Âu. Một số người Trung Quốc hiện nay giữ các chức vụ cao như Phó Chủ tịch hay Phó Giám đốc điều hành.

“Môi trường toàn cầu đã trải qua những thay đổi to lớn,” bà Chen nói, đề cập đến những nỗ lực làm giảm sự phụ thuộc của Washington và cả những căng thẳng địa chính trị. “Vì vậy, tại sao không đón nhận các nước Nam bán cầu để phát triển trong tương lai?”

Bà đặc biệt chỉ ra các quốc gia Nam bán cầu thuộc Châu Phi, Nam Á, Trung Đông và Trung Á.

Tại một sự kiện do Đại học Nhân dân tổ chức vào cuối tuần trước, các học giả Trung Quốc tiếp tục thúc đẩy phi đô la hóa cũng như thanh toán xuyên biên giới giữa các nước BRICS, tổ chức bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi và một số nền kinh tế mới nổi khác.

Yu Yongding, cựu cố vấn ngân hàng trung ương, cho biết tại sự kiện rằng một trong những cải cách nên hướng tới việc giảm nhu cầu xây dựng dự trữ đô la Mỹ của nhiều quốc gia.

Lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc từ lâu đã cam kết tham gia cải cách quản trị tài chính quốc tế.

Tài liệu tại Hội nghị toàn thể lần thứ ba được công bố vào tháng 7 cho biết: “Chúng ta sẽ bảo vệ hệ thống thương mại đa phương lấy WTO làm trung tâm, tích cực tham gia vào cải cách quản lý kinh tế toàn cầu và cung cấp nhiều hàng hóa công toàn cầu hơn”.

Trong bài phát biểu hôm thứ Tư, ông Tập Cận Bình đề cập rằng một loạt mạng lưới hợp tác sẽ được thiết lập trong khuôn khổ BRICS và ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc trao quyền cho Ngân hàng Phát triển Mới (NDB) có trụ sở tại Thượng Hải, trong đó Trung Quốc nắm giữ 18,98% cổ phần – bằng số cổ phần mà Nga, Ấn Độ, Brazil và Nam Phi nắm giữ.

Trung Quốc cũng là cổ đông cá nhân lớn nhất của Ngân hàng Đầu tư Cơ sở Hạ tầng Châu Á (AIIB) có trụ sở tại Bắc Kinh, với quyền biểu quyết là 26,6%.

Ngân hàng AIIB 9 năm tuổi đã mở rộng số thành viên lên 110, trở thành ngân hàng phát triển đa phương lớn thứ hai thế giới sau Nhóm Ngân hàng Thế giới về số lượng thành viên.

Bert Hofman, cựu giám đốc quốc gia của Ngân hàng Thế giới tại Trung Quốc và hiện là phó giáo sư tại Viện Đông Á của Đại học Quốc gia Singapore, cho biết: “AIIB đóng vai trò quan trọng trong việc chứng minh rằng Trung Quốc có thể lãnh đạo một tổ chức quốc tế theo tiêu chuẩn quốc tế”.

“Do đó, mối lo ngại về việc Trung Quốc nắm giữ cổ phần lớn hơn trong các định chế tài chính quốc tế truyền thống các tổ chức tài chính quốc tế là sai lầm.”

Wang Huiyao, chủ tịch sáng lập của Trung tâm nghiên cứu Trung Quốc và Toàn cầu hóa có trụ sở tại Bắc Kinh, đã cảnh báo rằng quản trị toàn cầu hiện đang tụt hậu so với thông lệ toàn cầu và ông kêu gọi phải làm cho nó trở nên mang tính đại diện, toàn diện và công bằng hơn.

“Trung Quốc không muốn xây dựng một trật tự thế giới mới từ đầu,” ông viết, mà thay vào đó, “nhấn mạnh cải cách cơ chế giải quyết tranh chấp theo các quy định hiện hành, đặc biệt là trong khuôn khổ Liên Hợp quốc và WTO”.

H.Y