Geleximco và bức tranh hệ sinh thái đa ngành
Sở hữu một hệ sinh thái doanh nghiệp đa ngành đồ sộ với tổng tài sản hơn 80.000 tỷ đồng, nhưng lợi nhuận của Tập đoàn Geleximco hai năm gần đây khá khiêm tốn.
Geleximco gắn liền với tên tuổi của ông Vũ Văn Tiền ở vai trò người sáng lập, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc. Tập đoàn có tiền thân là Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Tổng hợp Hà Nội, được thành lập năm 1993, với vốn điều lệ ban đầu 3 tỷ đồng.
Đến nay, sau hơn 30 năm hoạt động, Geleximco từ một doanh nghiệp tư nhân đầu tiên được Chính phủ cho phép kinh doanh xuất nhập khẩu đã trở thành một trong những tập đoàn kinh tế tư nhân hàng đầu tại Việt Nam.
HỆ SINH THÁI VỚI 4 TRỤ CỘT
Geleximco hiện hoạt động trong nhiều lĩnh vực: sản xuất công nghiệp, bất động sản, tài chính ngân hàng, thương mại dịch vụ.
Trong lĩnh vực công nghiệp, Geleximco đang vận hành nhà máy sản xuất bột giấy An Hòa và nhà máy giấy An Hòa với tổng vốn đầu tư 450 triệu USD; nhà máy nhiệt điện Thăng Long với tổng vốn đầu tư 900 triệu USD, công suất 620 MW; nhà máy sản xuất xi măng Thăng Long với vốn đầu tư 270 triệu USD với công suất 2,3 triệu tấn/năm; nhà máy sản xuất phụ tùng ô tô, xe máy Honda Việt Nam tại Hưng Yên với tổng vốn đầu tư 90 triệu USD.
Trong mảng bất động sản, thương hiệu Geleximco gắn liền với những dự án nhà ở thương mại như khu đô thị Thành phố giao lưu trên đường Phạm Văn Đồng, khu đô thị Gelexia Riverside, khu đô thị Lê Trọng Tấn (Hà Nội), khu đô thị Cái Dăm (Quảng Ninh), Khu du lịch quốc tế Đồi Rồng (Hải Phòng)…
Trong lĩnh vực thương mại - dịch vụ, Geleximco sở hữu sân golf Geleximco Hòa Bình - Hilltop Valley Golf Club, khách sạn Thái Bình Dream, khách sạn Hạ Long Dream…
Còn trong mảng tài chính ngân hàng, dấu ấn của Geleximco gắn liền với Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank) và Công CP Chứng khoán An Bình (ABS).
Tại ABBank, ông Vũ Văn Tiền từng đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch HĐQT từ năm 2005-2018, nhưng sau khi Luật Các Tổ chức tín dụng sửa đổi năm 2017 không cho phép Chủ tịch, Tổng Giám đốc ngân hàng được làm lãnh đạo ở các doanh nghiệp khác, ông Tiền đã rời ghế Chủ tịch ABBank.
Theo báo cáo quản trị 6 tháng đầu năm 2024 của ABBank, ông Vũ Văn Tiền là Phó Chủ tịch, đang nắm gần 3,8 triệu cổ phiếu ABB, tương đương 0,366% vốn, trong khi Chủ tịch HĐQT Đào Mạnh Kháng sở hữu hơn 8 triệu cổ phiếu ABB, tương đương 0,8% vốn.
Ngoài các trụ cột trên, gần đây Geleximco cũng đang mở rộng hoạt động kinh doanh sang mảng kinh doanh ô tô khi liên doanh với Công ty TNHH Omoda & Jaecoo (thuộc Tập đoàn Chery, Trung Quốc) để đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất các mẫu xe mang thương hiệu Omoda & Jaecoo. Nhà máy này được đặt tại khu công nghiệp Hưng Phú, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình với tổng mức đầu tư dự kiến 800 triệu USD, chia làm 3 giai đoạn, trong đó, giai đoạn 1 dự kiến sẽ hoàn thành vào quý I/2026.
Tháng 10 vừa qua, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Bình đã trao giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và đăng ký doanh nghiệp cho liên doanh giữa Tập đoàn Geleximco và Omoda & Jaecoo.
Những động thái mới này đã “dọn đường” cho việc hiện thực hóa mục tiêu phân phối các dòng xe Omoda & Jaecoo tại Việt Nam cũng như tham vọng lấn sân sang mảng ô tô của Geleximco trong bối cảnh lợi nhuận của các mảng kinh doanh hiện tại đang chững lại, thậm chí thua lỗ.
LỢI NHUẬN CỦA CÁC DOANH NGHIỆP TRONG HỆ SINH THÁI
Với Geleximco, trong năm 2023, tập đoàn này báo lãi sau thuế gần 74 tỷ đồng, tăng trưởng 12% so với thực hiện năm 2022, nhưng vẫn kém xa mức lợi nhuận sau thuế kỷ lục 488 tỷ đồng đạt được năm 2021.
Dù vậy, kết quả này của Geleximco vẫn khá hơn hầu hết các doanh nghiệp thành viên. Trong đó, Công CP Đầu tư và Du lịch Vạn Hương (Vạn Hương Investoco) - chủ đầu tư dự án Khu du lịch quốc tế Đồi Rồng đã có 3 năm 2021-2023 thua lỗ liên tiếp với mức lỗ sau thuế là 15,5 tỷ đồng, 5,4 tỷ đồng và 62 tỷ đồng. Sang nửa đầu năm 2024, doanh nghiệp này vẫn tiếp tục lỗ sau thuế 34,4 tỷ đồng.
Tương tự, Công ty CP Nhiệt điện Thăng Long cũng tiếp tục lỗ sau thuế gần 458 tỷ đồng trong nửa đầu năm 2024 sau khi lỗ sau thuế 528 tỷ đồng vào năm 2023. Trước đó, năm 2022 doanh nghiệp này vẫn lãi gần 122 tỷ đồng và năm 2021 lãi 517 tỷ đồng.
Công ty CP Glexhomes dù không còn sở hữu trực tiếp bởi Tập đoàn Geleximco, nhưng hoạt động kinh doanh vẫn liên hệ mật thiết với Geleximco cũng ghi nhận kết quả kinh doanh sa sút. Từ mức lãi sau thuế hơn 158 tỷ đồng vào năm 2021 sang năm 2022 chỉ còn vỏn vẹn 795 triệu đồng và đến năm 2023 thì chuyển âm 32,6 tỷ đồng.
Ngược lại, Công ty CP Đầu tư Xây dựng và Kinh doanh bất động sản HTL Việt Nam là doanh nghiệp hiếm hoi có kết quả kinh doanh cải thiện trong những năm gần đây. Từ mức lỗ gần 7,7 tỷ đồng năm 2021, công ty chuyển sang lãi 2,9 tỷ đồng năm 2022 và tiếp tục lãi 45,3 tỷ đồng vào năm 2023. Nửa đầu năm 2024, công ty có thêm 30,6 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế.
Tình hình tài chính của một số doanh nghiệp thuộc hệ sinh thái Geleximco cũng cho thấy tình trạng nợ phải trả lớn gấp nhiều lần vốn chủ sở hữu.
Trong đó, Vạn Hương Investoco tại ngày 30/6/2024 có nợ phải trả lên tới hơn 24.300 tỷ đồng, gấp 8,32 lần vốn chủ sở hữu (2.921 tỷ đồng). Đáng chú ý, đến cuối tháng 6, công ty này vẫn có 4.060 tỷ đồng nợ trái phiếu và từ tháng 7 đến nay đã phát hành thêm 3 lô trái phiếu với tổng giá trị phát hành hơn 4.890 tỷ đồng.
Glexhomes cũng có nợ phải trả là 19.635 tỷ đồng, gấp 11,11 lần vốn chủ sở hữu tại ngày 31/12/2023, tăng hơn 10.400 tỷ đồng so với đầu năm; trong đó nợ vay là 1.445 tỷ đồng và khoản phải trả dài hạn khác gần 12.969 tỷ đồng.
Tương tự, Nhiệt điện Thăng Long có nợ phải trả gần 9.955 tỷ đồng, gấp 2,79 lần vốn chủ sở hữu tại ngày 30/6/2024. Trong khi, Đầu tư Xây dựng và Kinh doanh bất động sản HTL Việt Nam có 1.594 tỷ đồng nợ phải trả, gấp 1,33 lần vốn chủ sở hữu.
Bản thân Tập đoàn Geleximco đến cuối năm 2023 cũng đang gánh khoản nợ phải trả 18.688 tỷ đồng, gấp 1,52 lần vốn chủ sở hữu, tăng 13,5% so với năm trước và chiếm trên 62% tổng tài sản (30.100 tỷ đồng). Tại thời điểm cuối năm 2023, dư nợ trái phiếu của Geleximco là gần 1.230 tỷ đồng, giảm 57% so với năm 2022.
Dữ liệu trên chuyên trang trái phiếu của HNX cho thấy, Geleximco đã phát hành gần 60 lô trái phiếu, chủ yếu trong năm 2020 với tổng giá trị phát hành hơn 7.700 tỷ đồng. Đến nay, toàn bộ các lô trái phiếu của Geleximco đã được tất toán, lô trái phiếu cuối cùng của tập đoàn này vừa đáo hạn vào ngày 10/11.