Khách hàng chuyển giao tài sản bảo đảm, ngân hàng vất vả đòi nợ

Đó là trường hợp Ngân hàng V. khởi kiện đề nghị Tòa án buộc Công ty Biển Bắc phải trả số nợ hơn 190 tỷ đồng. Theo đó, từ năm 2008, Ngân hàng ký hợp đồng tín dụng cấp hạn mức 141 tỷ đồng cho Công ty Vận tải biển và thương mại Nghĩa Thái Sơn (Công ty NTS) để đầu tư mới 2 tàu vận tải biển trọng tải 5.300 tấn. Tài sản bảo đảm là tài sản hình thành trong tương lai của dự án gồm 2 tàu vận tải biển trọng tải 5.300 tấn là tàu Thái Sơn 18 và Thái Sơn 28.

Tính đến ngày 15/12/2016, ngân hàng đã giải ngân số tiền 60 tỷ đồng.

Quá trình thực hiện dự án tàu Thái Sơn 28, Công ty NTS gặp khó khăn về năng lực và tài chính. Do đó, Công ty NTS và Công ty cổ phần đóng tàu Biển Bắc thỏa thuận bàn giao tàu Thái Sơn 28. Ba bên gồm ngân hàng, Công ty NTS, Công ty Biển Bắc và ngân hàng thống nhất việc chuyển giao quyền và nghĩa vụ từ Công ty NTS sang Công ty Biển Bắc. Công ty Biển Bắc nhận nguyên trạng tài sản là tàu Thái Sơn 28 đang đóng dở và kế thừa khoản vay tín dụng của Công ty NTS tại Ngân hàng.

Sau đó, ngân hàng và Công ty Biển Bắc ký hợp đồng kế thừa quyền, nghĩa vụ tín dụng của Công ty NTS. Theo đó, tổng số vốn vay tối đa để đầu tư tàu Thái Sơn 28 là 72,1 tỷ đồng; trong đó số vốn đã giải ngân là 60 tỷ đồng, số tiền chưa giải ngân là 12,1 tỷ đồng. Tính đến ngày 15/12/2016, dư nợ còn lại là 120,8 tỷ đồng bao gồm cả nợ gốc và lãi. Tuy nhiên, sau khi ký hợp đồng kế thừa quyền và nghĩa vụ tín dụng, Công ty Biển Bắc đã không trả nợ cho ngân hàng.

Do đó, ngân hàng khởi kiện, đề nghị Tòa án buộc Công ty Biển Bắc phải trả số tiền tạm tính đến ngày 17/3/2021 là 197,4 tỷ đồng bao gồm nợ gốc và lãi.

Quá trình giải quyết tại Tòa án, Công ty Biển Bắc cho biết, do kinh tế suy thoái, Công ty NTS không có khả năng đầu tư hoàn thiện và tàu Thái Sơn 28 dừng thi công từ năm 2010 cho đến thời điểm chuyển giao cho Công ty Biển Bắc vào năm 2016. Do Công ty Biển Bắc không có khả năng thanh toán, nên muốn chuyển giao tàu Thái Sơn 28 để gán nợ.

Thực tế, Công ty Biển Bắc mới nhận bàn giao tài sản là tàu Thái Sơn 28, nhưng tàu Thái Sơn 28 chưa được Ngân hàng giải chấp nên Công ty NTS không thể chuyển quyền sở hữu tàu Thái Sơn 28. Tàu Thái Sơn 28 chưa thực hiện việc xóa tên, chưa xóa đăng ký thế chấp tại cơ quan đăng ký tàu biển và tại Ngân hàng, chưa chuyển giao thiết kế, có nghĩa tàu Thái Sơn 28 vẫn thuộc quyền sở hữu của Công ty NTS và đang là tài sản thế chấp của Công ty NTS đối với Ngân hàng. Công ty Biển Bắc chưa nhận tiền vay nên không có trách nhiệm trả số tiền vay gốc, lãi theo yêu cầu của Ngân hàng.

Công ty Biển Bắc mới nhận tài sản mang tên Công ty NTS, chưa nhận nợ gốc, lãi với Ngân hàng. Công ty Biển Bắc đồng ý nhận nguyên trạng tài sản nhưng không đồng ý nhận nguyên giá trị tài sản, nhận nguyên nợ của Công ty NTS tại Ngân hàng, để nhận giá trị tài sản thì yêu cầu tài sản chuyển giao phải được định giá lại.

Vụ việc đã được giải quyết ở Tòa án cấp sơ thẩm nhưng cả hai bên đều kháng cáo. Tại cấp phúc thẩm, Tòa án cho rằng hợp đồng kế thừa quyền, nghĩa vụ tín dụng được ký kết bởi Ngân hàng và Công ty Biển Bắc, không có sự tham gia của Công ty NTS. Tàu Thái Sơn 28 được bàn giao hiện trạng nhưng lại không được chuyển giao quyền sở hữu. Thủ tục chuyển giao tàu Thái Sơn 28 giữa Công ty Biển Bắc và Công ty NTS chưa đảm bảo về mặt pháp lý: chưa thực hiện đăng ký thay đổi chủ sở hữu, thay đổi đăng ký giao dịch bảo đảm. Tòa án xác định Hợp đồng chuyển giao quyền và nghĩa vụ số 01 vô hiệu nên không có căn cứ xác định Công ty Biển Bắc là chủ tàu Thái Sơn 28.

Tòa án buộc Công ty NTS vẫn phải có nghĩa vụ trả nợ cho ngân hàng, xác định Công ty NTS phải trả cho ngân hàng số tiền 139,3 tỷ đồng bao gồm cả nợ gốc và lãi. Trường hợp Công ty cổ phần Vận tải biển và Thương mại NTS không trả được nợ hoặc trả không đủ, ngân hàng có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền phát mại tài sản đã thế chấp là Tàu Thái Sơn 28 hiện đang đóng dở với nguyên trạng.

Bùi Trang