Qatar và cuộc chơi 300 tỷ USD cùng World Cup

12 năm sau khi giành được quyền đăng cai giải đấu, với 300 tỷ USD, quốc gia nhỏ bé giàu khí đốt tại vùng Vịnh đã sẵn sàng chào đón những cầu thủ hàng đầu thế giới cùng hơn một triệu người hâm mộ bóng đá cuồng nhiệt từ khắp nơi trên thế giới.

Một thập kỷ xây dựng, Qatar đã có 7 sân vận động mới, 20.000 phòng khách sạn mới, 1 đường tàu điện ngầm cùng gần 2.000 km đường mới, đỉnh cao của một thập kỷ xây dựng và đầu tư không ngừng nghỉ. Theo tính toán của Statista, nếu cộng tổng các chi phí, bao gồm chi phí xây dựng các sân vận động mới và cải tạo các sân vận động hiện có cũng như số tiền chi cho cơ sở hạ tầng, thì World Cup năm nay ở Qatar cho đến nay là kỳ World Cup đắt nhất mọi thời đại.

Sân vận động Lusail với sức chứa lên tới 80.000 người

Nasser Al Khater, Giám đốc điều hành của FIFA World Cup Qatar 2022, trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg cho biết, quốc gia vùng Vịnh sẽ thu hút 1,2 triệu du khách trong kỳ World Cup lần này. Điều này sẽ mang lại cho Doha khoản lợi nhuận tài chính khổng lồ, ước tính lên tới 17 tỷ USD, thông qua việc tạo ra những cơ hội đầy hứa hẹn cho các lĩnh vực kinh tế khác nhau, bao gồm bất động sản, thương mại, du lịch, hàng không, giao thông vận tải. Lượng đặt phòng khách sạn tại Qatar đã đạt con số kỷ lục lên tới 30.000 phòng, 43.000 giường ở 128 khách sạn.

Tàu điện ngầm ở Doha hoàn thiện trước khi World Cup diễn ra

Tuy nhiên, chi tiêu của Qatar cho thể thao không chỉ giới hạn ở World Cup. Kể từ khi được trao quyền tổ chức sự kiện này bởi FIFA, quốc gia này đã mạnh tay chi tiền mua phần lớn cổ phần của Paris Saint-Germain (PSG), một trong những câu lạc bộ bóng đá hàng đầu của Pháp và 22% cổ phần của SC Braga, một câu lạc bộ của Bồ Đào Nha. Qatar cũng tổ chức một chặng đua xe F1 năm 2021, sau đó giành được quyền đăng cai môn thể thao tốc độ này trong 10 năm tiếp theo, bắt đầu từ năm sau.

Sân vận động Al Bayt Stadium với sức chứa 60.000 người

Không chỉ có Qatar, các nước láng giềng giàu có tại vùng Vịnh cũng chi tiêu mạnh cho thể thao trong những năm gần đây. Khu vực này sẽ tổ chức 4 chặng đua F1 vào năm 2023, trong khi Ả Rập Xê-út và UAE mỗi nước đang sở hữu một đội bóng tại Giải Ngoại hạng Anh. Ngoài ra còn có LIV Golf hay những dự án đầu tư ngày một lớn vào thể thao điện tử, các giải đấu quyền anh và võ tổng hợp. Tháng 10 vừa qua, hai đội từ Giải bóng rổ Nhà nghề Mỹ (NBA) đã chơi trận mở màn mùa giải mới ở Trung Đông.

“Với quy mô dân số khiêm tốn, sự giàu có của các quốc gia vùng Vịnh mang lại cho họ nhiều cơ hội thuận lợi đầu tư vào việc quảng bá hình ảnh. Những sự kiện thể thao nổi tiếng góp phần tạo nên uy tín cũng như thúc đẩy hình ảnh của các quốc gia này phổ biến hơn”, Dania Koleilat Khatib, học giả tại Viện Hoover thuộc Đại học Stanford bình luận.

Bên trong sân vận động Al Thumama

Giorgio Cafiero, CEO tại công ty tư vấn rủi ro Gulf State Analytics có trụ sở tại Washington, cho rằng, việc đăng cai World Cup “sẽ giúp củng cố hình ảnh của Qatar”, khiến đất nước này xây dựng hình tượng “có tư duy cầu tiến, tiến bộ và hướng ngoại”.  Nói cách khác, Qatar sẽ trở thành nơi mà các doanh nhân đi công tác có thể thoải mái chiêu đãi khách hàng, các tổ chức thương mại có thể tổ chức hội nghị hay là nơi các gia đình có thể đến nghỉ ngơi vài ngày như Las Vegas, nhưng ít tệ nạn hơn.

Theo Bloomberg, có nhiều cáo buộc rằng, thực chất việc các nước vùng Vịnh như Qatar không tiếc tay chi tiền cho các sự kiện thể thao nhằm mục đích cải thiện những hình ảnh tiêu cực bấy lâu nay. Qatar, Ả Rập Xê-út, UAE đang tích cực cố gắng đưa hình ảnh của đất nước vượt ra khỏi dầu mỏ hay sản xuất nhiên liệu hóa thạch. 

Qatar tổ chức một chặng đua xe F1 năm 2021

Thập kỷ tới là thập kỷ then chốt đối với các quốc gia phụ thuộc nhiều vào nguồn thu từ nhiên liệu hóa thạch. Nhiều quốc gia và doanh nghiệp đã bắt đầu xác định giảm mức tiêu thụ năng lượng từ năm 2030. Họ đẩy mạnh tìm kiếm các giải pháp thay thế để làm chậm quá trình biến đổi khí hậu. Chính Qatar cũng đã đặt mục tiêu trung hòa carbon tại kỳ World Cup này.

Trong ngắn hạn, những nước xuất khẩu năng lượng như Qatar sẽ được hưởng lợi từ cuộc khủng hoảng năng lượng do xung đột giữa Nga và Ukraine gây ra. Với vị thế là một trong những nhà xuất khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng hàng đầu thế giới, Qatar sẽ có nguồn thu lớn từ nhu cầu ngày càng tăng tại châu Âu.

Tuy nhiên, xung đột giữa Nga – Ukraine cũng là dấy lên yêu cầu củng cố an ninh năng lượng, giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch đối với các nước nhập khẩu năng lượng. Ngược lại, các nước xuất khẩu năng lượng cũng đang phải chạy đua để đảm bảo tương lai kinh tế trước khi nhu cầu với nhiên liệu hóa thạch suy giảm.

Qatar xây dựng 16 khách sạn nổi phục vụ World Cup

Trường hợp điển hình có thể kể đến Ả Rập Xê-út, quốc gia vẫn hạn chế cấp thị thực du lịch cho đến năm 2019, hiện dự kiến ​​chi 1.000 tỷ USD để thu hút du khách. Bên cạnh đó là kế hoạch xây dựng Neom, một thành phố công nghệ cao trên sa mạc cùng một khu nghỉ mát trượt tuyết nhân tạo. Tháng 10 vừa qua, Ả Rập Xê-út giành được quyền đăng cai Thế vận hội mùa đông châu Á 2029. Ngoài việc quảng bá du lịch, những sự kiện thể thao khu vực được coi là một trong những tiền đề để tiến tới những sự kiện lớn hơn như Thế vận hội Olympic.

Tương tự ở các nước vùng Vịnh khác, đến cuối thập kỷ này, UAE kỳ vọng du lịch đóng góp 15% GDP; Qatar đang nhắm tới mục tiêu 6 triệu du khách mỗi năm, gấp đôi so với năm 2016....

Katara Towers, nơi các vị khách VIP của FIFA sẽ ở lại trong thời gian diễn ra World Cup 2022

Bloomberg cho rằng, các quốc gia vùng Vịnh nằm trong số ít các quốc gia sẵn sàng chi nhiều tiền nhất để tổ chức các sự kiện thể thao lớn. Ở các thành phố châu Âu và châu Mỹ, người dân có xu hướng coi Thế vận hội Olympic là một sự lãng phí tiền thuế của người dân và đã nhiều lần từ chối các đề xuất tham gia giành quyền đăng cai.

Ả-rập Xê-út, Hy Lạp và Ai Cập đang cùng nhau vận động để giành quyền đăng cai World Cup 2030. Saudi Arabia và Qatar cũng đều quan tâm đến việc trở thành nước chủ nhà của Olympic với kỳ vọng đây là cơ hội để phát triển kinh tế và xã hội.

Quỳnh Dương