Chính phủ Nhật Bản có thể sẽ bổ nhiệm học giả Kazuo Ueda làm Thống đốc tiếp theo của BOJ

Việc lựa chọn cựu thành viên hội đồng quản trị của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản Kazuo Ueda làm Thống đốc Ngân hàng trung ương tiếp theo là một quyết định được cân nhắc kỹ lưỡng của Thủ tướng Fumio Kishida tại một trong những thời điểm quan trọng nhất trong thời gian ông nắm quyền.

Ông Kishida đã bị mắc kẹt giữa thị trường tài chính dự đoán BOJ sẽ xoay trục sang chính sách tiền tệ thắt chặt hơn và sự thúc giục trực tiếp hoặc gián tiếp của một số nhà lập pháp của đảng cầm quyền bám sát với chương trình thúc đẩy kinh tế Abenomics - đồng nghĩa với việc nới lỏng tiền tệ.

Tin tức hôm thứ Sáu cho rằng ông Ueda, 71 tuổi, có khả năng sẽ được đề cử làm Thống đốc tiếp theo của BOJ đã làm choáng váng thị trường tài chính, khiến đồng Yên tăng mạnh so với đồng đô la Mỹ và lợi tức trái phiếu chính phủ Nhật Bản tăng mạnh ngay sau đó. Sau đó thị trường bớt nóng hơn sau khi ông Ueda cho rằng chính sách tiền tệ hiện tại là phù hợp.

Ông Ueda, cựu thành viên Hội đồng chính sách của BOJ và là học giả tại Đại học Phụ nữ Kyoritsu, được coi là một chuyên gia về chính sách tiền tệ nhưng thậm chí không được coi là ứng cử viên sáng giá cho vị trí lãnh đạo.

Ông Ueda đã đóng một vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống lại giai đoạn đầu của quá trình giảm phát ở Nhật Bản với việc đưa ra một số lượng lớn các giao dịch mua tài sản và định hướng tương lai cho thị trường tài chính.

Một thành viên cấp cao của Đảng Dân chủ Tự do của Thủ tướng Kishida cho biết: “Việc này được các nhà lập pháp trong đảng của ông ấy cân nhắc nên ông ấy sẽ không bị chỉ trích”.

Thủ tướng Kishida đã dành nhiều tuần để cân nhắc xem ai sẽ là người phù hợp nhất để nắm quyền lãnh đạo một Ngân hàng trung ương đang được chú ý vì lập trường ôn hòa dai dẳng, bất chấp lạm phát của quốc gia vượt mục tiêu 2% trong những tháng gần đây.

Đối với Thủ tướng Kishida, người đã kêu gọi phân phối lại của cải để tạo ra một “hình thức chủ nghĩa tư bản mới”, việc duy trì sự cân bằng hợp lý với các chính sách đặc trưng của cựu Thủ tướng Shinzo Abe đã trở thành một phép thử quan trọng.

 “Nếu chúng ta di chuyển quá đột ngột khỏi con đường của ông Kuroda (Thống đốc BOJ hiện tại), nó sẽ khiến thị trường tài chính rơi vào hỗn loạn. Nhưng nếu không có thay đổi nào cũng sẽ khiến họ thất vọng,” Thủ tướng Kishida đã nói với những người xung quanh vào đầu năm nay.

Cũng trong khoảng thời gian đó, ông Kishida đã đưa ra đánh giá trước công chúng rằng Nhật Bản đã không nhận thấy “hiệu ứng nhỏ giọt như mong muốn” trong ba thập kỷ qua, gây ra phản ứng dữ dội từ các nhà lập pháp bảo thủ, những người  được coi là chỉ trích chính sách Abenomics và đe dọa sẽ nổi dậy nếu Thủ tướng đổi hướng.

Các nhà lập pháp của đảng đối lập cũng đã kêu gọi xem xét lại 10 năm nới lỏng tiền tệ “chưa từng có” dưới thời Thống đốc Kuroda.

Jun Azumi, người phụ trách vấn đề Quốc hội của Đảng Dân chủ Lập hiến đối lập chính của Nhật Bản, đã nổ phát súng cảnh cáo vài giờ trước khi tên của ông Ueda được đưa tin hôm thứ Sáu, nói rằng, “Nếu (người được đề cử) tiếp tục nới lỏng tiền tệ, thì sẽ rất khó khăn cho chúng tôi ( để chấp thuận ông ta) bởi vì các hiệu ứng phụ đã bắt đầu xuất hiện.

Ông Ueda là thành viên Ban Chính sách của BOJ từ năm 1998 đến 2005, khi Nhật Bản đang chiến đấu với giảm phát. Trong thời gian đó, BOJ đã thực thi chính sách lãi suất bằng 0 vào năm 1999 và nới lỏng định lượng vào năm 2001.

Vào thời điểm đó, BOJ đã áp dụng cái được biết đến rộng rãi là “hướng dẫn chuyển tiếp”, truyền thông với các thị trường tài chính rằng họ sẽ giữ lãi suất chính sách ở mức thấp trong tương lai, giúp hạ lãi suất dài hạn. Ý tưởng này được cho là đến từ ông Ueda, người cũng đã bỏ phiếu chống lại việc chấm dứt chính sách lãi suất bằng 0 của BOJ vào năm 2000.

Thủ tướng Kishida đã làm rõ quan điểm của mình về việc “dựa trên” kết quả của Abenomics, đồng thời để thị trường tài chính đoán xem ông sẽ chọn ai cho vị trí lãnh đạo cao nhất tại BOJ. Kỹ năng giao tiếp và phối hợp tốt là một trong những phẩm chất mà Thủ tướng nói sẽ cần có ở bất kỳ ai kế vị ông Kuroda.

Việc lựa chọn chuyên gia chính sách tiền tệ Ueda là một bất ngờ đối với thị trường tài chính nhưng BOJ có thể sẽ có một sự lãnh đạo cân bằng dưới quyền của ông, với cựu Giám đốc Cơ quan Dịch vụ Tài chính Ryozo Himino và Giám đốc điều hành BOJ Shinichi Uchida dự kiến ​​sẽ được bổ nhiệm làm Phó Thống đốc.

Trước đó, thị trường có thông tin rằng ông Kuroda sẽ được thay thế bởi Phó Thống đốc Masayoshi Amamiya, nhân vật chủ chốt trong việc lập kế hoạch và thiết kế khung chính sách dưới thời ông Kuroda, hoặc Hiroshi Nakaso, cựu Phó giám đốc.

Giá tiêu dùng cốt lõi của Nhật Bản không bao gồm các mặt hàng thực phẩm tươi dễ bay hơi đã tăng 4% trong tháng 12 so với một năm trước đó, gấp đôi mục tiêu của BOJ. Ông Kuroda đã nhiều lần nói rằng giá nhập khẩu tăng, được khuếch đại bởi đồng yên yếu hơn, là những yếu tố chính đẩy nhanh lạm phát và mục tiêu 2% đã không đạt được theo cách mong muốn.

 “Ông Kishida muốn tránh xa chính sách Abenomics nên có khả năng ông ấy đã chọn ông Ueda để thực hiện nhiệm vụ bình thường hóa chính sách dưới sự lãnh đạo mới của ông ấy,” Tsuyoshi Ueno, nhà kinh tế cấp cao tại Viện nghiên cứu NLI cho biết.

Ayako Fujita, nhà kinh tế trưởng tại JPMorgan Securities Japan, cũng có quan điểm tương tự, cho biết: “Việc bình thường hóa chính sách sẽ diễn ra là vấn đề khi nào chứ không phải dưới quyền ai”.

Chính phủ dự kiến ​​sẽ đệ trình các ứng cử viên cho vị trí Thống đốc tiếp theo và 2 Phó thống đốc vào tuần tới để được cả hai viện của Quốc hội phê chuẩn. Các ứng cử viên sẽ phải đối mặt với các câu hỏi từ các nhà lập pháp trước khi họ có thể được xác nhận và bổ nhiệm chính thức.

Sau tin tức này, lãi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm đã đạt mức trần trên 0,5% vào ngày giao dịch cuối tuần này, mức mà BOJ đã cố gắng hết sức để bảo vệ.

BOJ đã quyết định mở rộng biên độ mục tiêu đối với biến động lãi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm lên từ âm 0,5% đến 0,5% vào tháng 12, đưa ra kỳ vọng về việc thắt chặt tiền tệ.

Ông Amamiya, một trong 2 Phó thống đốc của BOJ, người từng được thị trường yêu thích, đã bác bỏ ý tưởng làm cho cái gọi là chương trình kiểm soát đường cong lợi suất trở nên linh hoạt hơn "hiện tại."

Nhiệm kỳ của ông sẽ kết thúc vào ngày 19 /3, trong khi ông Kuroda sẽ rời vị trí của mình vào ngày 8/4, một thập kỷ sau khi nhậm chức.

N.H