Chuyên gia: Sớm chủ động chuyển trạng thái từ điều hành “thắt chặt, thận trọng” sang “thích ứng, nới lỏng, hỗ trợ tăng trưởng”

Chiều ngày 5/5, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã chủ trì buổi làm việc với các chuyên gia kinh tế để nghe ý kiến đánh giá về tình hình kinh tế - xã hội năm 2022 và qúy I/2023 để phục vụ cho Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV sắp diễn ra trong tháng 5/2023.

Trao đổi tại buổi làm việc, các chuyên gia cho rằng, năm 2022, GDP tăng trưởng cao do Việt Nam mở cửa nền kinh tế tương đối sớm; phục hồi nguồn cung như nông, lâm nghiệp, công nghiệp, dịch vụ, xuất nhập khẩu, tiêu dùng tương đối ấn tượng so với mức nền của năm 2021. Kiểm soát lạm phát tốt góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Bình ổn các mặt hàng quan trọng như xăng dầu, giá lương thực thực phẩm, nhà ở, vật liệu xây dựng.

Các chuyên gia cũng ghi nhận trong 4 tháng đầu năm 2023, Chính phủ đã nỗ lực tháo gỡ khó khăn, ách tắc về bất động sản, nguồn vốn, y tế; chính sách tài khóa giãn, hoãn thuế cho các doanh nghiệp, kích cầu tiêu dùng, giảm lãi suất; giải ngân đầu tư công được thực hiện quyết liệt hơn; lạm pháp giảm dần; kinh tế vĩ mô ổn định.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng đã chỉ ra những thách thức của nền kinh tế, đó là môi trường quốc tế đang xấu đi và có yếu tố bất ngờ. Trong nước, tăng trưởng thấp, sản xuất công nghiệp tiếp tục gặp khó.

Tăng trưởng GDP quý I/2023 ước đạt 3,32%, chỉ cao hơn quý I/2020 khi có dịch COVID-19 bùng phát, còn lại thấp hơn quý I trong vòng 12 năm qua.

Vấn đề giải ngân nguồn vốn đầu tư công còn khá chậm đối với 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình phục hồi kinh tế.

Thu ngân sách giảm, thu nội địa giảm dần, một số khoản thu thiếu bền vững tăng nhanh.

Thị trường tài chính tiền tệ có dấu hiệu rung lắc. Doanh nghiệp còn nhiều khó khăn, tạm ngừng kinh doanh tăng 21,8% so với cùng kỳ. Cải cách hành chính có xu hướng chững lại, quy trình cấp phép còn chậm gây ảnh hưởng đến doanh nghiệp và người dân.

Trong bối cảnh quốc tế khó khăn cùng với những thách thức nội tại, có ý kiến cho rằng Việt Nam phải nỗ lực, quyết tâm nhiều hơn nữa mới đạt được mức tăng trưởng khả quan. Các chuyên gia kiến nghị, Chính phủ cần sớm chủ động chuyển trạng thái từ điều hành “thắt chặt, thận trọng” sang “thích ứng, nới lỏng, hỗ trợ tăng trưởng”.

Trong lĩnh vực tiền tệ, cần tái cơ cấu ngành ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng yếu kém; chú trọng giảm lãi suất cho các doanh nghiệp; giãn, hoãn, giảm thuế; có giải pháp tổng thể hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là cải cách hành chính liên quan đến vốn; có chiến lược, đề án để nâng cao sức chống chịu của nền kinh tế, đặc biệt là kiểm soát rủi ro về chính sách tài chính, sớm xây dựng khung xử lý khủng hoảng.

Các chuyên gia khuyến nghị, các bộ ngành địa phương thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của Quốc hội, Chính phủ trong thời gian vừa qua đặc biệt là các thành phố đầu tàu của nền kinh tế.

Đẩy nhanh tiến trình hoàn thiện thể chế bao gồm tháo gỡ các rào cản, chú trọng khâu thực thi và phối hợp chính sách nhất là các dự án Luật đang trình Quốc hội như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Các Tổ chức tín dụng, Luật Đấu thầu… Xây dựng thể chế cho phát triển kinh tế số, kinh tế xanh.

Đồng thời, sớm áp dụng đánh thuế tối thiểu toàn cầu bởi đây cũng là cơ hội này để cải cách hệ thống thuế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam, thực hiện các giải pháp tận dụng các hiệp định tự do thương mại thế hệ mới.

Một số ý kiến cũng đề nghị Quốc hội quan tâm thêm chất lượng để tăng trưởng bền vững đó là dự án liên quan đến khoa học kỹ thuật, công nghệ thông tin; đồng thời cần gỡ chính sách về visa thúc đẩy thị trường du lịch. Nhiều ý kiến lưu ý đến việc nâng cao hiệu quả thực thi của bộ máy chính quyền.

Các chuyên gia cũng đề nghị Chính phủ sớm ban hành chính sách khuyến khích cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Phát biểu kết thúc buổi làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tóm lược các ý kiến của các chuyên gia, trong đó nhấn mạnh rằng cần nhận diện cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, từ đó xây dựng giải pháp cả trong trước mắt và lâu dài.

Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, tình hình kinh tế - xã hội nước ta có sự tác động bởi nhiều khó khăn, cú sốc từ bên ngoài như đại dịch COVID-19, suy thoái kinh tế, đứt gãy nguồn cung ứng, xung đột giữa các nước trên thế giới…

Cùng với đó là những khó khăn nội tại của nền kinh tế, trong đó có những nguyên nhân chủ quan cần được mổ xẻ, đánh giá kỹ để giảm thiểu tác động của những yếu tố khách quan trong bối cảnh độ mở nền kinh tế nước ta là rất lớn.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã giao từng cơ quan của Quốc hội theo lĩnh vực phụ trách có những đánh giá cụ thể về từng lĩnh vực kinh tế và xã hội, làm việc với các bộ, ngành để có thông tin xác thực, đánh giá trên cơ sở thực chứng. Để từ đó đề xuất cả những giải pháp ngắn hạn trước mắt và những giải pháp lâu dài trên cơ sở đúc kết các bài học kinh nghiệm.

Trong đó phải tiếp tục nỗ lực, kiên trì trong cải cách thể chế nhất là rà soát các luật, chỉ rõ những nội dung không tương thích, chồng chéo, mâu thuẫn; quy định nào chưa rõ ràng và hướng sửa đổi, hoàn thiện như thế nào; tăng cường giám sát việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, hiện nay Quốc hội rất khẩn trương xem xét các nội dung bảo đảm nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật, tổng rà soát các quy định về đầu tư và kinh doanh với khối lượng lớn các dự án luật và nghị quyết sẽ được Quốc hội xem xét trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, vấn đề năng lực quản lý, năng lực điều hành, năng lực xử lý các vấn đề phát sinh, trách nhiệm của người đứng đầu cũng là những vấn đề cần được tiếp tục quan tâm trong thực hiện cải cách và cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, cùng với việc ban hành quy định về khuyến khích và bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm cũng phải xử lý nghiêm các trường hợp không làm, ngại làm dù việc đúng thẩm quyền, đúng trách nhiệm theo luật định.

Nhân dịp này, Chủ tịch Quốc hội cảm ơn các chuyên gia đã phát biểu thẳng thắn, mang tính xây dựng cao, thể hiện tâm huyết với vấn đề chung của đất nước, có giá trị khoa học và thực tiễn. Ý kiến của các chuyên gia tại cuộc làm việc là chất liệu giúp các cơ quan của Quốc hội tiến hành các hoạt động thẩm tra phục vụ Kỳ họp thứ 5 của Quốc hội sắp tới.

Ngô Hải