Những điều nhà đầu tư cá nhân cần “nằm lòng” khi đầu tư cổ phiếu

Rất nhiều nhà đầu tư cá nhân tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán chưa trang bị đủ kiến thức, kinh nghiệm cũng như kỹ thuật mua/chốt lãi hoặc cắt lỗ khi thị trường biến động. Đa phần nhà đầu tư cá nhân thực hiện các lệnh mua/bán thông qua khuyến nghị của các nhà tư vấn/môi giới chứng khoán cũng như đầu tư theo các thông tin FOMO (Fear of missing out) trên các diễn đàn, trong khi có nhiều tài khoản đầu tư lớn.

Do đó, trong bối cảnh thị trường biến động khó lường như hiện nay, rất nhiều nhà đầu tư cá nhân chịu cảnh thua lỗ nặng. Vậy làm thế nào để nhà đầu tư cá nhân có thể khắc phục và thích ứng tốt trước các biến động trong quá trình đầu tư là câu hỏi cần được quan tâm.

Quan tâm đến tính thanh khoản của cổ phiếu

Thanh khoản của cổ phiếu là tổng giá trị giao dịch của cổ phiếu đó trong một phiên. Theo kinh nghiệm được nhiều nhà đầu tư đúc rút, nên phân bổ tỷ trọng danh mục theo tính thanh khoản. Ví dụ, mã cổ phiếu nào có tính thanh khoản thấp thì nhà đầu tư nên đầu tư vào tỷ trọng thấp và ngược lại. Vậy nên, trước khi đầu tư vào một mã cổ phiếu nào đó, cần xem xét tính thanh khoản.

Nếu như nhà đầu tư đầu tư tỷ trọng lớn nhưng chọn cổ phiếu thanh khoản thấp trong phiên hoặc cổ phiếu giao dịch bị hạn chế (tức là cổ phiếu chỉ giao dịch buổi chiều hoặc cổ phiếu chỉ giao dịch một ngày trong một tuần) thì lúc thị trường biến động, cổ phiếu đó rất dễ giảm sàn liên tục các phiên tiếp theo và khó bán, dễ dẫn đến tình trạng thua lỗ nặng.

Cần có chiến lược đầu tư và kế hoạch hành động

Nếu là những nhà đầu cơ ngắn hạn, xác định lướt cổ phiếu T+ thì có lãi từ 10% trở lên thì tốt nhất nên chốt lãi và nếu trường hợp nhà đầu tư lỗ từ 5 đến 7% cũng nên cắt lỗ nếu diễn biến thị trường lúc này có dấu hiệu tiêu cực. Hiện nay, đa phần nhà đầu tư cá nhân có chung tâm lý chưa phân biệt giữa các hình thức đầu tư lướt sóng hay trung dài hạn, nên rất dễ dẫn đến tình trạng bất đắc dĩ trở thành cổ đông dài hạn. Điều này rất rủi ro và có thể làm cho nhà đầu tư bị thiệt hại nặng khi mất kiên nhẫn và bán cổ phiếu khi đã giảm quá sâu, trường hợp xấu hơn là nhà đầu tư sử dụng margin (ký quỹ) ở tỷ lệ cao trong lúc này. Do đó, quan điểm đầu tư giữa dài hạn và đầu cơ lướt sóng là hoàn toàn khác nhau, cần xác định và hành động phù hợp

Ngoài ra, để hạn chế thua lỗ trên thị trường, thì nhà đầu tư nên biết mình đang đầu tư mục đích gì nhằm chủ động hành động vì mục đích đó, mặt dù đầu tư trung dài hạn hay lướt sóng ngắn hạn thì mỗi phương thức đầu tư đều có những ưu, nhược điểm riêng tuỳ thuộc mục đích và thời điểm mà nhà đầu tư áp dụng hiệu quả.

Nên đầu tư những cổ phiếu có sự am hiểu cơ bản về doanh nghiệp

Thực trạng hiện nay, nhiều nhà đầu tư cá nhân tham gia vào thị trường chứng khoán chỉ quan tâm đến tên mã của cổ phiếu đầu tư, trong khi không tìm hiểu lĩnh vực hoạt động cốt lõi, phân tích tình hình hoạt động kinh doanh, phân tích tài chính, xu hướng tiềm năng phát triển sắp tới của doanh nghiệp, phân tích rủi ro ảnh hưởng tới lợi nhuận trước tác động chính sách vĩ mô, rủi ro ngành, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Như vậy, khi nhà đầu tư có sự am hiểu về cơ bản doanh nghiệp và xu hướng phát triển trong tương lai của doanh nghiệp đó thì nhà đầu tư sẽ có sự chọn lựa phù hợp cho cổ phiếu mình đầu tư. Qua đó, nhà đầu tư có cách nhìn tốt hơn về giá trị cổ phiếu mình nắm giữ và kỳ vọng chính xác hơn về sự tăng trưởng trong tương lai.

Cần thiết xác định giá trị thực của cổ phiếu

Thường thì nhà đầu tư cá nhân mới trong trạng thái luôn tích cực cộng hưởng với tâm lý FOMO nên quên việc nhận định, đánh giá thực tế giá trị cổ phiếu mình đầu tư hay nói cách khác là giữ quan điểm giá cổ phiếu sẽ luôn luôn gia tăng. Nhà đầu tư thiếu sự xem xét dẫn đến mua vào cổ phiếu ở mức giá khá cao so với giá trị thực tế và khi giá cổ phiếu đã tăng cao vượt kỳ vọng thì việc chốt lãi mạnh dẫn đến giá cổ phiếu sụt giảm mạnh là điều tất yếu. Do đó, đầu tư vào thời điểm này sẽ mang lại rủi ro cao hơn so với lợi ích, tiêu cực hơn là khi thị trường rơi vào giai đoạn giảm điểm sâu thì nhà đầu tư thua lỗ là điều khó tránh khỏi.

Ngoài ra, một vấn đề nữa là khi nhà đầu tư cá nhân khi mới tham gia vào thị trường thường đầu tư cổ phiếu hay cổ phiếu ngành nghề kinh doanh mà mình thích. Tuy nhiên, thực tế xu hướng vận động của thị trường phụ thuộc nhiều vào các yếu tố vĩ mô, vi mô, chính sách điều tiết nền kinh tế và nội tại hoạt động các doanh nghiệp. Do đó, cảm nhận chủ quan cá nhân cũng như đầu tư FOMO theo thông tin trên diễn đàn, môi giới sẽ không mang lại hiệu quả khi đầu tư.

Nguyễn Minh Trí