Công khai, minh bạch là một trong những “vũ khí” quan trọng nhất của kiểm toán

Triển khai kế hoạch kiểm toán còn chậm

Trình bày báo cáo thẩm tra Báo cáo của Tổng Kiểm toán Nhà nước về công tác năm 2023 của Kiểm toán Nhà nước và dự kiến kế hoạch kiểm toán năm 2024, tại Phiên họp thứ 26, Ủy ban Thường vụ Quốc hội được tổ chức sáng ngày 12/9, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Thị Phú Hà cho biết, trong 8 tháng đầu năm 2023, Kiểm toán Nhà nước đã có nhiều nỗ lực trong triển khai thực hiện công tác năm 2023 và đạt được nhiều kết quả tích cực.

Đến ngày 31/8/2023, Kiểm toán Nhà nước đã xét duyệt 127 nhiệm vụ kế hoạch kiểm toán, triển khai 114/166 đoàn kiểm toán theo kế hoạch; kết thúc kiểm toán 93 cuộc, xét duyệt 94 dự thảo báo cáo kiểm toán; đã phát hành báo cáo kiểm toán của 61 cuộc kiểm toán.

So với cùng kỳ các năm trước cho thấy, việc triển khai kế hoạch kiểm toán 8 tháng đầu năm 2023 chậm và thấp hơn so với cùng kỳ năm trước. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Kiểm toán Nhà nước làm rõ lý do việc triển khai kế hoạch kiểm toán chậm hơn so với cùng kỳ các năm trước.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Thị Phú Hà cho biết, so với cùng kỳ năm 2022, số kiến nghị sửa đổi, bổ sung ban hành văn bản quy phạm pháp luật, tương đương cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, số kiến nghị xử lý 8 tháng đầu năm 2023 chỉ bằng 20,6% cùng kỳ năm 2021 và 48,7% cùng kỳ năm 2022.

Điểm tích cực là việc thực hiện kiến nghị kiểm toán có nhiều chuyển biến tích cực. Tổng hợp sơ bộ kết quả 8 tháng đầu năm thực hiện kiến nghị kiểm toán năm 2022 về xử lý tài chính đạt 67,4%, cao hơn cùng kỳ năm trước (là 56,3%); sửa đổi, bổ sung ban hành mới 19/270 văn bản quy phạm pháp luật; có 33/183 báo cáo có kiến nghị về kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân được thực hiện.

Về Kế hoạch kiểm toán năm 2024, Thường trực Uỷ ban Tài chính-Ngân sách cơ bản nhất trí với các nguyên tắc, định hướng xây dựng kế hoạch kiểm toán năm 2024 đã nêu trong báo cáo. Đề nghị Kiểm toán Nhà nước bổ sung nguyên tắc tiếp tục tổ chức các cuộc kiểm toán chuyên đề theo yêu cầu tại các Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

“Xây dựng Kế hoạch kiểm toán năm 2024 cần tập trung lựa chọn các nội dung trọng tâm, trọng điểm, có tác động lan tỏa, bảo đảm quản lý chặt chẽ, nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước, tài chính công, tài sản công, không để thất thoát, lãng phí tiền, tài sản nhà nước”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Thị Phú Hà nêu rõ.

"Làm ít nhưng chất"

Nêu quan điểm tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá Kiểm toán Nhà nước có nhiều đổi mới tích cực. Tuy nhiên, đểm hoàn thành các nhiệm vụ đề ra, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, thời gian tới, Kiểm toán Nhà nước cần tiếp tục bám sát mục tiêu tăng cường năng lực, hiệu lực, hiệu quả để đáp ứng yêu cầu, phương châm “thà làm ít mà tốt”, do đó cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, phối hợp thực hiện nhiệm vụ.

Với kết quả thanh tra, kiểm toán hàng năm phát hiện và xử lý nhiều sai phạm, có nhiều vấn đề nói hết năm nọ đến năm kia vẫn cứ tiếp diễn cho thấy, kỷ luật, kỷ cương tài chính ngân sách chưa được thực hiện đến nơi đến chốn. Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần tiếp tục siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính ngân sách.

Ủng hộ phương châm “làm ít nhưng chất”, Chủ tịch Quốc hội đề nghị kiểm toán có trọng tâm, trọng điểm, có tác động lan toả, cùng với đó đề cao tính công khai, minh bạc, khách quan, trung thực. Công khai, minh bạch là một trong những “vũ khí” quan trọng nhất của kiểm toán.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng lưu ý kiểm toán tư vấn phải sâu sắc hơn, phản biện phải sắc bén hơn, xử lý sai phạm nghiêm khắc hơn, nhất là sai phạm trong ban hành văn bản. Năm nay tập trung đánh giá tác động của các văn bản ban hành sai để đề xuất xử lý nghiêm sai phạm vì thực tế ban hành ra rất nhiều “giấy phép con”, văn bản không đúng pháp luật.

Đóng góp ý kiến vào các báo cáo kiểm toán, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh đánh giá Kiểm toán Nhà nước đã có nhiều đổi mới trong hoạt động. Những tồn tại, hạn chế được chỉ ra cũng đã có nội hàm cụ thể hơn, có phụ lục chi tiết, đánh giá những khó khăn, nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong thời gian vừa qua và có lộ trình phân định trách nhiệm, kết quả khắc phục, kiến nghị tập trung vào những vấn đề mà dư luận và cử tri đang quan tâm như:Vấn đề năng lượng, giá điện, điện mặt trời...

Tuy nhiên, Kiểm toán Nhà nước cần làm rõ hơn một số tồn tại, hạn chế, nguyên nhân cũng như là những kiến nghị chuyển ra các cơ quan chức năng để xử lý. Ngoài những nội dung dự kiến trong kế hoạch kiểm toán năm 2024 về chuyên đề đầu tư mua sắm, xây dựng cơ sở dữ liệu, ứng dụng phần mềm công nghệ thông tin tại các Bộ đã sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước lớn, kiểm toán chuyên đề về ngân sách Nhà nước, đầu tư xây dựng công trình, tài chính, ngân hàng, quốc phòng và an ninh, bà Nguyễn Thị Thanh đề nghị, Kiểm toán Nhà nước cân nhắc tập trung vào một số chuyên đề trọng tâm như: Giải ngân vốn đầu tư công, các dự án trọng điểm quốc gia, một số tồn tại của ngành điện; vấn đề về năng lượng…

Trong khuôn khổ Phiên họp, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tập trung thảo luận về nâng cao tính hiệu quả của Kiểm toán Nhà nước tham gia vào các chuyên đề giám sát của Quốc hội; một số lĩnh vực; công tác phòng, chống lãng phí, tiêu cực; thực hiện các kết luận, kiến nghị của kiểm toán...

Làm rõ hơn về những ý kiến của các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, phát biểu tại Phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cho biết, Chính phủ sẽ chỉ đạo cơ quan liên quan tăng cường phối hợp với kiểm toán để tránh chồng chéo bởi “cơ sở cũng than phiền vì tiếp nhiều đoàn”. Cạnh đó, chỉ đạo tăng cường kết nối theo hướng chuyển đổi số, tiếp cận cơ sở dữ liệu quốc gia giúp kiểm toán thuận lợi hơn.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cũng đề nghị quan tâm lựa chọn đối tượng kiểm toán có ảnh hưởng lớn, nguy cơ sai phạm cao. Chia sẻ với khó khăn của kiểm toán, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cho rằng, đâu đó vẫn còn quy định chưa phù hợp nên có kiến nghị đúng luật nhưng khó khả thi khi thực hiện. Kiểm toán cũng là ngành nghề rất nhạy cảm nên cần tăng cường kiểm tra, kiểm soát nội bộ, triển khai kế hoạch phòng chống tham nhũng, tiêu cực một cách thực chất.

Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải ghi nhận những ý kiến đóng góp của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đánh giá cao những kết quả của Kiểm toán Nhà nước trên các lĩnh vực; đồng thời yêu cầu Kiểm toán Nhà nước tiếp thu tối đa các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động trong thời gian tới.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải yêu cầu Kiểm toán Nhà nước phối hợp với Thanh tra Chính phủ và các cơ quan hữu quan để thực hiện tốt các chức năng, nhiệm vụ được giao. Trên cơ sở tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước và Ủy ban Tài chính-Ngân sách cần tiếp tục hoàn thiện báo cáo công tác năm 2023 để trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 6 tới.

“Còn kế hoạch kiểm toán năm 2024 của Kiểm toán Nhà nước sẽ gửi xin ý kiến Quốc hội. Sau khi có ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ có văn bản gửi Kiểm toán Nhà nước. Trên cơ sở đó, Tổng Kiểm toán Nhà nước quyết định kế hoạch kiểm toán theo quy định của Luật Kiểm toán Nhà nước”, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết.

Thanh Hải