Ngày 19/7/2023, Bộ Tài chính chính thức đưa vào vận hành hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX).
Trước khi đưa thị trường giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ vào vận hành, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) hoàn thiện khung pháp lý trình Bộ Tài chính ban hành Thông tư 30/2023/TT-BTC ngày 17/5/2023 về việc hướng dẫn việc đăng ký, lưu ký, thực hiện quyền, chuyển quyền sở hữu, thanh toán giao dịch và tổ chức thị trường giao dịch TPDN chào bán riêng lẻ tại thị trường trong nước.
Trên cơ sở Thông tư của Bộ, Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam (VNX) đã ban hành Quy chế thành viên giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và Quy chế đăng ký và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ sau khi có ý kiến chấp thuận của UBCKNN.
Trung tâm Lưu ký chứng khoán (VSD) đã ban hành Quy chế hoạt động đăng ký, lưu ký và thanh toán giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ. HNX đã ban hành các quy trình nghiệp vụ vận hành và quản trị hệ thống.
Về công tác chuẩn bị hạ tầng, HNX và VSD đã hoàn thành việc xây dựng hệ thống giao dịch, hệ thống thanh toán vận hành thông suốt và ổn định. Việc tuyên truyền, đào tạo công chúng đầu tư cũng đã được các đơn vị phối hợp tổ chức liên tục với nhiều hình thức khác nhau nhằm trang bị đầy đủ kiến thức cho các nhà đầu tư trước khi tham gia giao dịch.
Hệ thống giao dịch thứ cấp trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tập trung đi vào hoạt động mang được kỳ vọng sẽ giúp tăng thanh khoản thị trường, đồng thời giúp cơ quan quản lý, thành viên thị trường, công chúng đầu tư chuyên nghiệp có thêm thông tin về thị trường từ sơ cấp đến thứ cấp, từ đó đưa ra các chính sách về quản lý và phát triển thị trường cũng như quyết định đầu tư phù hợp.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định, việc đưa hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ vào vận hành là rất cần thiết, hệ thống đi vào hoạt động được kỳ vọng sẽ giúp tăng thanh khoản thị trường đồng thời giúp cơ quan quản lý, thành viên thị trường, nhà đầu tư có thêm thông tin về thị trường từ sơ cấp đến thức cấp, từ đó đưa ra các chính sách về quản lý, phát triển thị trường cũng như quyết định đầu tư phù hợp hơn.
Việc phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ lành mạnh, ổn định, hiệu quả, minh bạch và bền vững góp phần tạo ra một nền tài chính đa dạng, hỗ trợ doanh nghiệp huy động vốn trung và dài hạn, giảm sự phụ thuộc quá nhiều vào kênh tín dụng ngân hàng. Đây là mục tiêu đã được Chính phủ, Bộ Tài chính đề ra và các cơ quan quản lý, đơn vị, tổ chức liên quan quyết tâm triển khai thực hiện. Với quan điểm cơ quan quản lý tôn trọng thỏa thuận của các bên tham gia thị trường trái phiếu doanh nghiệp, Nhà nước chỉ tham gia với vai trò tạo điều kiện về cơ chế chính sách, tổ chức thị trường để hỗ trợ các bên thực hiện đúng các cam kết của mình.
Bộ trưởng cũng đánh giá cao việc xây dựng và đưa hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ vào vận hành cũng như sự tham gia phối hợp tích cực của các Bộ ngành trong công tác tuyên truyền và thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Trong thời gian tới, để tiếp tục phát triển thị trường phù hợp với mức độ phát triển của nền kinh tế, tiếp cận với các thông lệ, chuẩn mực quốc tế,
Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng giao nhiệm vụ cho UBCKNN và các đơn vị liên quan:
Một là, tiếp tục công tác hoàn thiện thể chế chính sách; tổ chức thị trường hoạt động ổn định, an toàn, thông suốt; tiến hành cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính.
Hai là, tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật, thông tin về tình hình thị trường, đào tạo kiến thức tài chính cho nhà đầu tư và tăng cường kiểm soát, xử lý việc đưa tin không chính thống, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động thị trường.
Ba là, thúc đẩy hoạt động của các định chế trung gian và dịch vụ thị trường.
Bốn là, tiếp tục tăng cường hoạt động giám sát nhằm chấn chỉnh và xử lý nghiêm các vi phạm trong hoạt động phát hành, đầu tư và cung cấp dịch vụ liên quan đến trái phiếu, bảo đảm tính công khai, minh bạch cho thị trường.
Hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ cho phép thành viên giao dịch kết nối và gửi lệnh lên hệ thống giao dịch của HNX. Hệ thống hiện hỗ trợ 2 loại lệnh là thỏa thuận điện tử và thỏa thuận thông thường (báo cáo giao dịch). Đối với lệnh điện tử, thành viên có thể lựa chọn gửi lệnh chào đến một số thành viên nhất định hoặc gửi lệnh đến tất cả các thành viên của thị trường và chỉ các thành viên nhận được lệnh chào mới có thể xác nhận lệnh. Hệ thống cho phép trao đổi thông tin giao dịch, thông tin lưu ký với hệ thống của VSD.
Việc thanh toán các giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ được thực hiện theo phương thức thanh toán tức thời theo từng giao dịch, tương tự phương thức thanh toán đang áp dụng trên thị trường chứng khoán phái sinh, hoặc lệnh sẽ được thanh toán vào cuối ngày giao dịch theo lựa chọn của nhà đầu tư.
Về nền tảng công nghệ, các ứng dụng lõi được chạy trên nền tảng Linux đảm bảo tối ưu hóa về tốc độ và sử dụng tài nguyên phần cứng; ứng dụng phía người dùng được sử dụng công nghệ web-base để thuận tiện cho việc triển khai nhanh từ phía thành viên.
Hệ thống được phát triển ứng dụng các giải pháp bảo mật bao gồm sử dụng giao thức mã hóa để bảo mật dữ liệu trong quá trình truyền tải trên đường truyền mạng cho kênh nhập lệnh từ thành viên tới HNX, sử dụng kênh truyền WAN dành riêng để kết nối với VSD, thành viên thị trường, sử dụng phương thức xác thực đa nhân tố để đảm bảo an toàn truy cập.