Sẽ không kéo dài hiệu lực một số quy định của Nghị định 08 về trái phiếu doanh nghiệp

Nghị định 08/2023/NĐ-CP: Kịp thời gỡ khó cho thị trường…

Chiều ngày 28/11, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi đã chủ trì cuộc họp với các Bộ, cơ quan TW và các Hiệp hội, doanh nghiệp (DN) lấy ý kiến đánh giá tình hình triển khai Nghị định 08/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung và ngưng hiệu lực thi hành một số điều tại các Nghị định quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán TPDN ra thị trường quốc tế (Nghị định 08) và định hướng chính sách trong thời gian tới.

Nghị định 08 được ban hành trong bối cảnh sau vụ việc của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và ngân hàng SCB, thị trường TPDN biến động mạnh, nhà đầu tư (NĐT) mất niềm tin và yêu cầu DN phải mua lại trái phiếu trước hạn, DN gặp khó khăn khi phát hành trái phiếu mới. Đồng thời, kinh tế vĩ mô và thị trường tài chính trong, ngoài nước diễn biến phức tạp, lãi suất tăng, thanh khoản của nền kinh tế gặp khó khăn.

Nghị định 08 hoãn một số quy định tại Nghị định 65/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 153/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 quy định về chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán TPDN ra thị trường quốc tế (Nghị định 65) đến hết ngày 31/12/2023 để trung hòa lợi ích hợp pháp của DN phát hành và NĐT mua trái phiếu theo tinh thần “lợi ích hài hòa, khó khăn chia sẻ”, hỗ trợ DN phát hành trái phiếu huy động vốn, thanh toán các nghĩa vụ nợ đến hạn cho NĐT và tiếp tục hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Ông Nguyễn Hoàng Dương – Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính (Bộ Tài chính) đánh giá, từ quý II/2023 đến nay, thị trường đã dần ổn định trở lại. Tính từ khi Nghị định 08 có hiệu lực thi hành ( ngày 5/3/2023) đến ngày 3/11/2023, theo số liệu của Sở GDCK Hà Nội, có 68 DN phát hành riêng lẻ với khối lượng 189,7 nghìn tỷ đồng. Dư nợ TPDN riêng lẻ tại thời điểm cuối tháng 10/2023 là khoảng 1 triệu tỷ đồng, chiếm 10,5% GDP năm 2022, bằng 8% tổng dư nợ tín dụng của nền kinh tế.

“Chính sách đàm phán để kéo dài kỳ hạn thanh toán tại Nghị định 08 là một trong các cơ sở pháp lý để DN đàm phán với NĐT cơ cấu lại các khoản nợ trái phiếu, giảm áp lực trả nợ, qua đó DN có thời gian để điều chỉnh quy mô hoạt động, khôi phục sản xuất kinh doanh để tạo ra dòng tiền trả nợ…”, ông Dương nhấn mạnh.

Không kéo dài hiệu lực một số quy định

Trao đổi về quy định tại Nghị định 08 về thanh toán gốc, lãi trái phiếu bằng tài sản khác và các trái phiếu đã phát hành trước khi Nghị định 65 có hiệu lực được đàm phán để kéo dài kỳ hạn tối đa không quá 2 năm, đại diện Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính cho biết, theo quy định của Nghị định 08, các chính sách này sẽ tiếp tục được thực hiện trong thời gian tiếp theo.

Đánh giá của cơ quan quản lý cho rằng, thời gian vừa qua DN có khó khăn về thanh khoản dẫn tới có khả năng chậm thanh toán gốc, lãi TPDN đã chủ động đàm phán với nhà đầu tư để thanh toán gốc, lãi trái phiếu bằng tài sản khác (chủ yếu bằng sản phẩm bất động sản), kéo dài kỳ hạn trái phiếu hoặc thay đổi điều kiện, điều khoản khác của trái phiếu (thay đổi về thời gian, phương thức, tần suất thanh toán gốc, lãi trái phiếu). Đến nay, có nhiều DN chậm thanh toán đã có phương án đàm phán với nhà đầu tư.

Chính sách này tại Nghị định 08 là một trong các cơ sở pháp lý để DN đàm phán với NĐT cơ cấu lại các khoản nợ trái phiếu, giảm áp lực trả nợ, qua đó doanh nghiệp có thời gian để điều chỉnh quy mô hoạt động, khôi phục sản xuất kinh doanh nhằm tạo ra dòng tiền trả nợ.

Không kéo dài hiệu lực một số quy định

Tại cuộc họp, nhiều ý kiến từ các Bộ, cơ quan Trung ương, các Hiệp hội tham dự cuộc họp xoay quanh các nội dung như về việc xác định NĐT chứng khoán chuyên nghiệp, quy định xếp hạng tín nhiệm bắt buộc, quy định giảm thời gian phân phối trái phiếu…

Trong đó, đa số các đại biểu đều đồng tình với đề xuất của Bộ Tài chính là không cần thiết kéo dài thời gian ngưng hiệu lực thi hành quy định xác định NĐT chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân mua TPDN riêng lẻ.

Theo lý giải của Bộ Tài chính, Nghị định 65 quy định NĐT chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân phải đảm bảo danh mục nắm giữ có giá trị trung bình từ 2 tỷ đồng tối thiểu trong vòng 180 ngày bằng tài sản của NĐT, không bao gồm tiền vay. Để duy trì nhu cầu mua TPDN của các NĐT cá nhân có tiềm lực tài chính nhưng chưa tích lũy đủ thời gian 180 ngày theo quy định tại Nghị định 65 và thị trường có thêm thời gian điều chỉnh, Nghị định 08 quy định ngưng thực hiện quy định nêu trên tại Nghị định 65 đến hết ngày 31/12/2023.

Đến nay, sau hơn 8 tháng triển khai Nghị định 08, NĐT chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân đã tích lũy đủ thời gian 180 ngày để đáp ứng quy định NĐT chứng khoán chuyên nghiệp tại Nghị định 65 nên không cần thiết kéo dài thời gian ngưng hiệu lực thi hành quy định này.

Ngoài ra, pháp luật chứng khoán còn quy định các cách khác để xác định NĐT chứng khoán chuyên nghiệp cá nhân đang được thực hiện như có chứng chỉ hành nghề chứng khoán, có thu nhập chịu thuế năm gần nhất tối thiểu 01 tỷ đồng. Việc thực hiện quy định xác định NĐT chứng khoán chuyên nghiệp tại Nghị định 65 sẽ giảm thiểu rủi ro phân phối, chào mời NĐT cá nhân không phải là NĐT chứng khoán chuyên nghiệp mua trái phiếu, tăng cường tính an toàn và bền vững của thị trường TPDN.

Đối với chính sách ngưng hiệu lực thi hành quy định xếp hạng tín nhiệm, Bộ Tài chính cũng đề xuất không kéo dài thời gian ngưng quy định xếp hạng tín nhiệm bắt buộc đối với TPDN riêng lẻ. Trong bối cảnh DN gặp khó khăn huy động vốn phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, trong khi thực hiện xếp hạng tín nhiệm phải mất một khoảng thời gian nhất định và tăng thêm chi phí phát hành của DN, ngoài ra ở thời điểm đó trên thị trường mới có 2 DN xếp hạng tín nhiệm được cấp phép nên Nghị định 08 quy định ngưng thực hiện quy định về xếp hạng tín nhiệm đối với TPDN riêng lẻ đến hết ngày 31/12/2023.

Từ ngày 1/1/2023, TPDN chào bán ra công chúng đã thực hiện quy định về xếp hạng tín nhiệm đối với các đợt chào bán bắt buộc phải có xếp hạng tín nhiệm. Các DN phát hành ra công chúng năm 2023 đều không thuộc trường hợp bắt buộc xếp hạng tín nhiệm. Đối với phát hành riêng lẻ, từ khi Nghị định 08 có hiệu lực thi hành đến 3/11/2023, nếu áp dụng quy định của Nghị định 65 thì có ít DN thuộc trường hợp phải xếp hạng tín nhiệm theo quy định.

Như vậy, theo quy định tại Nghi định 65, tương tự như trái phiếu phát hành ra công chúng, chỉ một số trường hợp đáp ứng đủ các điều kiện thì phải bắt buộc xếp hạng tín nhiệm nên số đợt phát hành phải có xếp hạng tín nhiệm dự kiến còn hạn chế. Do vậy, việc tiếp tục thực hiện quy định tại Nghị định 65 sẽ không có vướng mắc.

Hiện nay, Bộ Tài chính cũng đã cấp phép thêm 1 DN, tổng số DN có thể cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm là 3 DN trên tổng số cho phép tối đa là 5 DN xếp hạng tín nhiệm, trong đó có một DN có liên doanh với tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế. Nhiều nước trong khu vưc giới hạn số lượng DN xếp hạng tín nhiệm.

Hoàn thiện cơ sở pháp lý theo hướng nào?

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, Bộ Tài chính sẽ tiếp thu cả 2 luồng ý kiến liên quan tới các đề xuất của Bộ Tài chính về không kéo dài hiệu lực một số quy định tại Nghị định 08, cân nhắc kỹ lưỡng để đưa ra phương án sao cho phù hợp nhất với tình hình thực tế

Đối với các ý kiến liên quan vấn đề kỹ thuật, Bộ Tài chính sẽ giao các đơn vị liên quan nghiên cứu, có quy định rõ ràng để đề xuất với Chính phủ, hướng tới mục tiêu tiếp tục ổn định và phát triển thị trường.

“Bộ Tài chính sẽ cố gắng xây dựng thị trường trái phiếu nói chung và TPDN riêng lẻ nói riêng phát triển một cách bền vững”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh.

Để tiếp tục ổn định và phát triển thị trường TPDN, Thứ trưởng cho biết, Bộ Tài chính đã báo cáo Lãnh đạo Chính phủ tổng thể một loạt các giải pháp.

Đối với các giải pháp về cơ chế, chính sách trong trung và dài hạn, Bộ Tài chính đã đề xuất rà soát tổng thể, nghiên cứu báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi quy định về phát hành TPDN riêng lẻ và người có liên quan (tại Luật Chứng khoán, Luật DN và các Luật liên quan). Trường hợp cần thiết, kiến nghị cấp có thẩm quyền ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số Luật để kịp thời xử lý các vướng mắc về pháp lý đối với thị trường TPDN. Đồng thời rà soát, hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực thi các quy định pháp luật về phá sản DN để các DN có đủ quy trình thực hiện phá sản một cách có trật tự. Bộ Xây dựng nghiên cứu trình cấp có thẩm quyền bổ sung quy định về chỉ tiêu an toàn tài chính trong lĩnh vực xây dựng và bất động sản…