Xuân về nhớ gian bếp của mẹ

Những ngày cận Tết, bếp của mẹ bận rộn hơn thường ngày, lửa lúc nào cũng tí tách bập bùng ánh đỏ, rộn ràng và reo vui. Thịt thà, mứt bánh sử dụng cho ngày Tết mẹ chuẩn bị từ rất sớm, có lẽ cũng bởi cái tính hay lo xa của bà.  Ngày Tết sẽ bớt vui nếu như không có các loại mứt để ăn thế nên mẹ bắt tay vào làm mứt trước tiên. Mẹ chẳng bao giờ ra chợ mua nguyên liệu về để làm mứt mà tận dụng luôn những thứ sẵn có trong vườn, ngoại trừ đường là phải mua. Có năm nhà trồng được nhiều bí đao mẹ sẽ làm phần nhiều mứt bí đao, năm dư cà rốt, dừa quả mẹ lại làm mứt cà rốt, mứt dừa. Nhìn cái cách mẹ tỉ mẩn chọn từng củ cà rốt, từng quả bí đao hay nạo từng sợi dừa cũng đủ biết mẹ cẩn thận với món mứt như thế nào rồi. Miếng nào ra miếng ấy, không cho vào khuôn nhưng đều tăm tắm, đẹp tuyệt mỹ. Mấy đứa con thích thú ngồi ngay kế bên rổ nguyên liệu của mẹ, mắt dán chặt vào những thao tác, trầm trồ đầy ngưỡng mộ. Thảng vu vơ, những lần tôi hỏi mẹ “Sao ngày xưa mẹ không theo nghề bếp? Nếu theo, chắc giờ đã là một người tài ba, tiếng tăm lừng lẫy?”. Làm mứt, mẹ kể chuyện ngày xưa. Tết của ngày xưa chẳng có thịt thà hay bánh mứt, chẳng khác ngày thường là bao, có chăng khác là bởi sự háo hức của lòng người đón chờ năm mới.

Chị em tôi luôn háo hức đón chào những mẻ mứt đầu tiên. Gian bếp nhỏ là nơi tình yêu thương cuộn chảy tuôn trào, những bài học mà trường đời không dạy. Buồn cười nhất là chị gái luôn miệng nói rằng, sau này lấy chồng sẽ không còn sợ người ta đánh giá vụng về, hậu đậu nữa. Anh trai thì cười “Giả sử nếu lấy vợ chẳng may không giỏi nấu nướng con sẽ phụ cô ấy”. Tự nhiên rất thèm cái không khí quây quần trong gian bếp nhỏ yêu thương. Ngọn lửa bếp xuân đã nằm sâu vào tận tâm can tôi, chỉ cần một “mồi nhớ” là nó lại bùng cháy lên da diết.

Những tháng ngày lên phố đi xa, gian bếp nhỏ mỗi lúc về đã thấy mẹ thắp lửa sáng rực, tay bẻ nhỏ từng lọn củi cho vào bếp, miệng thì không ngừng hàn huyên. Cả một năm đi xa về, mù tịt chuyện nhà, chuyện cửa, chuyện hàng xóm láng giềng, giờ được nghe mẹ kể lại thấy thân quen. Gặp phải năm trời ít lạnh, mẹ mừng lắm! Vì khi đó những thửa rau sẽ lớn nhanh, phiên chợ giáp Tết mẹ gánh ra chợ đỡ đần thêm đồng vào đồng ra. Hay như chỉ là tình cờ sang xóm bên ăn cỗ cưới thôi, gặp được người quen chỉ cách nhân giống gà lai, lớn nhanh như thổi, mẹ cứ luôn miệng bảo “Người ta tốt thế không biết”. Niềm vui của mẹ bên gian bếp những ngày cuối năm là được kể chuyện cho con cháu đi xa về, được làm những món ngon cho chúng ăn.

Sau này khi anh chị tôi lập gia đình, xuân nào cũng kéo “cả bầy cả ổ” (theo như ngôn ngữ ở quê) về với mẹ. Mấy đứa cháu tuy sống ở phố lâu nhưng lại thích thú đồ bà làm. Nhìn cách chúng mân mê ổ bánh xèo, nhìn chằm chằm rổ bánh gio, rồi háo hức cầm từng sợi mứt cho vào miệng nhai ngon lành tôi cũng thấy ngon một cách lạ kỳ. Nhìn niềm vui muộn của mẹ trong ánh mắt của những đứa cháu, mắt tôi lại cay xè, thương mẹ vô cùng.

Bếp xuân của mẹ đi xa là nhớ, về là thương. Thương từng lọn khói quẩn quanh chỗ ngồi của mẹ, vô tình làm mắt mẹ cay đến từng mảng bồ hóng bám chặt trên tường đen nhưng nhức. Thương đàn kiến đen đi lạc vào trong bếp, nối đuôi nhau dàn hàng, ngỡ là đang đi vào thánh địa của chúng. Nhớ cái dáng lưng còng của người bao năm cặm cụi nơi góc bếp để làm nên những bữa cơm gia đình đầm ấm.

Thi thoảng do tính chất công việc tôi lại lỡ hẹn với gian bếp xuân của mẹ, lỡ hẹn với những mẻ mứt mẹ sên, những món ăn ngày Tết mẹ làm. Với tôi, gian bếp xuân của mẹ là gian nhớ vô cùng tận. Là khi tôi mệt mỏi tôi sẽ tìm nhớ về. Mẹ với góc bếp thân thuộc đã gồng gánh niềm vui, nỗi khổ, những âu lo, hạnh phúc… Những điều tốt đẹp của tôi được khởi lên từ nơi này, góc nhớ thân thương.