Bộ Tư pháp công bố 10 sự kiện nổi bật năm 2024 của ngành Tư pháp

1. Bộ Tư pháp vinh dự đón đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đến làm việc về công tác tư pháp và pháp luật

Nhân Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2024, đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã có buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp về công tác tư pháp và định hướng nhiệm vụ trong thời gian tới. Tại buổi làm việc, đồng chí Tổng Bí thư ghi nhận, đánh giá cao vai trò của Bộ, ngành Tư pháp trong xây dựng và hoàn thiện thể chế, pháp luật.

2. Công tác xây dựng pháp luật tiếp tục đổi mới, khơi thông nguồn lực phát triển

Năm 2024, Bộ Tư pháp đã tham mưu Thủ tướng Chính phủ thành lập Ban Chỉ đạo rà soát, xử lý vướng mắc trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật trên cơ sở đổi mới tổ chức và hoạt động của Tổ công tác rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật (Ban Chỉ đạo do đồng chí Thủ tướng Chính phủ trực tiếp làm Trưởng ban). Bộ, ngành Tư pháp đã chủ trì nghiên cứu, tham mưu, đề xuất cấp có thẩm quyền xử lý các vướng mắc, bất cập trong các quy định pháp luật đã được chỉ ra tại các Báo cáo của Chính phủ về rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật thực hiện Nghị quyết số 101/2023/QH15 và Nghị quyết số 110/2023/QH15 của Quốc hội Khóa XV; đồng thời đã tham mưu với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan, địa phương rà soát các văn bản pháp luật, xác định vướng mắc, điểm nghẽn cần tập trung tháo gỡ ở tầm luật, trong đó chú trọng vào lĩnh vực pháp luật về phân cấp, ủy quyền, cắt giảm thủ tục hành chính và một số lĩnh vực quan trọng khác.

Trên cơ sở kết quả rà soát, Ban Chỉ đạo đề xuất Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét, ban hành văn bản phù hợp, hiệu quả để xử lý ngay các bất cập, vướng mắc pháp lý nhằm thúc đẩy tăng trưởng, kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đặc biệt, ngày 29/11/2024, tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV đã biểu quyết thông qua 3 dự án luật sửa đổi, bổ sung 13 luật thuộc lĩnh vực tài chính, kế hoạch và đầu tư từ chính kết quả rà soát văn bản QPPL do Ban Chỉ đạo tham mưu, đề xuất. Kết quả rà soát, xử lý vướng mắc trong hệ thống văn bản QPPL được Lãnh đạo Đảng, Quốc hội, Chính phủ ghi nhận và được các cơ quan, tổ chức, người dân, doanh nghiệp hoan nghênh, đánh giá tích cực…

3. Đội ngũ cán bộ của Bộ, ngành Tư pháp được tin tưởng, tín nhiệm và có nhiều bước phát triển

Đội ngũ cán bộ của Bộ, ngành Tư pháp tiếp tục nỗ lực tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, chuyên môn, nghiệp vụ; được củng cố, kiện toàn, được quan tâm quy hoạch, bố trí vào các vị trí lãnh đạo chủ chốt ở Trung ương và địa phương. Trong đó đặc biệt là việc bổ nhiệm Phó Thủ tướng Chính phủ, kiện toàn Bộ trưởng Bộ Tư pháp, thông qua chức danh pháp chế viên tại các tổ chức pháp chế các bộ, ngành, địa phương.

Tại Thông báo kết luận số 108-TB/VPTW ngày 18/11/2024, đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp cần quan tâm đào tạo nguồn nhân lực pháp luật chất lượng cao và có cơ chế điều động, luân chuyển cán bộ, công chức của Bộ, ngành Tư pháp đi địa phương để bổ sung kinh nghiệm thực tiễn; đồng thời yêu cầu các cấp ủy địa phương quan tâm phân công cấp ủy viên phụ trách công tác tư pháp và cơ cấu Giám đốc Sở Tư pháp tham gia cấp ủy cấp tỉnh.

4. Bộ Tư pháp đứng đầu chỉ số cải cách hành chính cấp Bộ (Par-index)

Theo công bố của Ban Chỉ đạo Cải cách hành chính của Chính phủ vào ngày 17/4/2024, Chỉ số Cải cách hành chính của Bộ Tư pháp trở lại xếp thứ 1/17 bộ. Đây cũng là năm thứ ba liên tiếp, Bộ Tư pháp duy trì nhóm ba Bộ dẫn đầu về Chỉ số Cải cách hành chính cấp bộ. Kết quả trên là sự ghi nhận cho nỗ lực của Bộ trong việc đẩy mạnh đổi mới, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường số hóa, kết nối, chia sẻ dữ liệu và thực hiện Dịch vụ công trực tuyến, cắt giảm chi phí tuân thủ, tạo thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp.

5. Công tác thi hành án dân sự đạt kết quả cao nhất từ trước đến nay

Năm 2024, công tác thi hành án dân sự tiếp tục gặp nhiều khó khăn, thách thức khi số việc và số tiền thụ lý mới tiếp tục tăng cao (tăng 71.511 việc, tương ứng với 11,23% và trên 80.188 tỷ đồng, tương ứng với 48,51% về tiền), tính chất ngày càng phức tạp, nhiều vụ việc có số tiền và số người được thi hành án đặc biệt lớn (như vụ Tân Hoàng Minh với tổng số bị hại là 6.630 người; đã chi trả 6.492 bị hại với số tiền hơn 8.600 tỷ đồng). Trong bối cảnh đó, bám sát sự lãnh đạo của Đảng, Quốc hội; sự chỉ đạo quyết liệt, sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện của Ban cán sự đảng, Lãnh đạo Bộ Tư pháp, Tổng cục Thi hành án dân sự; sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp của cấp ủy, chính quyền địa phương và sự nỗ lực, quyết tâm của toàn hệ thống thi hành án dân sự trong triển khai đồng bộ, toàn diện, linh hoạt các giải pháp.

Kết quả thi hành án tăng đều trên tất cả các phương diện với tổng số thi hành hơn 1 triệu việc (trong đó số có điều kiện thi hành hơn 739.000 việc, toàn hệ thống đã thi hành xong hơn 620.000 việc đạt tỷ lệ gần 84%, thu, xử lý hơn 116.000 tỷ đồng đạt tỷ lệ gần 52%; thu hồi các khoản nợ cho các tổ chức tín dụng hơn 30.544 tỷ đồng; thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án về tham nhũng, kinh tế đạt nhiều kết quả tích cực với hơn 22.177 tỷ đồng; cơ quan hành chính nhà nước đã thi hành xong 896/1.973 bản án, quyết định hành chính, tăng 314 bản án, quyết định so với cùng kỳ năm 2023).

6. Tổ chức thành công Diễn đàn “Kinh doanh và Pháp luật” năm 2024
Với tinh thần Chính phủ đồng hành cùng doanh nghiệp; nhằm đổi mới hoạt động hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp theo Nghị quyết số 41-NQ/TW ngày 10/10/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ mới, Bộ Tư pháp đã chủ động tham mưu, đề xuất Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật trung ương tổ chức Diễn đàn “Kinh doanh và Pháp luật” năm 2024 với chủ đề “Chung tay giải quyết các vấn đề pháp lý, góp phần tạo dựng môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp”.

7. Công bố Bộ pháp điển Việt Nam

Ngày 05/11/2024, Bộ Tư pháp đã tổ chức công bố Bộ pháp điển Việt Nam. Đây là lần đầu tiên Nhà nước ta có Bộ pháp điển và là thành quả, sự quyết tâm, chủ động, nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức, sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành và Bộ Tư pháp trong hơn 10 năm thực hiện Pháp lệnh Pháp điển hệ thống quy phạm pháp luật năm 2012 và Quyết định số 1267/QĐ-TTg ngày 29/7/2014 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án xây dựng Bộ pháp điển.

8. Phiếu Lý lịch tư pháp được cấp trên ứng dụng VNeID toàn quốc

Ngày 24/8/2024, Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản số 656/TTg-KSTT ngày 24/8/2024 về việc mở rộng thí điểm cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID trên toàn quốc từ ngày 01/10/2024 tới 30/6/2025. Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, trên cơ sở kết quả thí điểm cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID của thành phố Hà Nội và tỉnh Thừa Thiên Huế, Bộ Tư pháp đã chủ trì, phối hợp với Bộ Công an rà soát, hoàn thiện và ban hành Quy trình số 570/TTLLTPQG-QLHC ngày 20/9/2024.

Với sự đồng lòng, quyết tâm, lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Lãnh đạo Bộ Tư pháp, Lãnh đạo Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong việc triển khai thí điểm cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID, đến nay, 63/63 Sở Tư pháp đã triển khai thực hiện cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID và được người dân tích cực đón nhận.

Trong hơn 2 tháng thực hiện thí điểm, người dân trên cả nước đã được tiếp cận, sử dụng dịch vụ cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID với số lượng hơn 100.000 yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp (đạt tỷ lệ trên 50% tổng số hồ sơ cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên toàn quốc), đặc biệt một số tỉnh, thành phố như Hà Nội, Thừa Thiên Huế, Hà Nam, Bắc Ninh… có tỷ lệ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID cao (hơn 80%).

9. Hoàn thiện thể chế trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp theo hướng tăng cường xã hội hóa

Năm 2024, công tác xây dựng văn bản trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp tiếp tục được đặt làm nhiệm vụ trọng tâm của Bộ Tư pháp, theo đó, Bộ đã tập trung xây dựng và trình cấp có thẩm quyền thông qua 02 Luật, cụ thể như sau:

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản được Quốc hội khoá XV thông qua ngày 27/6/2024, có hiệu lực từ ngày 01/01/2025, với tỷ lệ 100% đại biểu Quốc hội có mặt biểu quyết tán thành, là Luật có tỷ lệ số phiếu tán thành tuyệt đối và cao nhất từ trước đến nay của Bộ, ngành Tư pháp.

Luật Công chứng đã được Quốc hội thông qua ngày 26/11/2024 (có hiệu lực từ ngày 01/7/2025), với nhiều quy định mới như đã khẳng định rõ công chứng là dịch vụ công do công chứng viên của một tổ chức hành nghề công chứng thực hiện; quy định tiêu chí xác định các giao dịch phải công chứng, Bộ Tư pháp rà soát, cập nhật, đăng tải các giao dịch phải công chứng, chứng thực trên Cổng thông tin điện tử của Bộ để giúp người dân, doanh nghiệp thuận lợi trong việc xác định các giao dịch phải công chứng, tăng tính minh bạch trong quá trình áp dụng pháp luật

10. Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm Bộ Tư pháp là cơ quan chuyển đổi số xuất sắc

Công tác quản lý nhà nước, cung cấp dịch vụ công về đăng ký biện pháp bảo đảm thuộc chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Tư pháp (Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm) đã từng bước được tổ chức, thực hiện dựa trên công nghệ số, dữ liệu số và đã đạt kết quả ở mức độ cao, nhiều thành tựu quan trọng, đóng góp tích cực vào công tác chuyển đổi số của Bộ, ngành Tư pháp.

Trong đó, việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến lĩnh vực này đã đạt mức toàn trình; tỷ lệ số hóa hồ sơ và áp dụng chữ ký số đối với kết quả giải quyết thủ tục hành chính là 100%; tỷ lệ yêu cầu và giải quyết đăng ký trực tuyến đạt 87%; tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn 100%; dữ liệu số về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng động sản đã được đồng bộ, kết nối, chia sẻ với Cổng dịch vụ công quốc gia, với Hệ thống EMC, với Hệ thống đăng ký, quản lý phương tiện giao thông cơ giới đường bộ của Bộ Công an (Cục Cảnh sát giao thông) và đang từng bước được nghiên cứu để mở rộng việc kết nối, chia sẻ với các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu thuộc lĩnh vực đăng ký tài sản, giao dịch khác, thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước khác hoặc thuộc lĩnh vực tố tụng liên quan theo quy định của pháp luật về quản lý, kết nối, chia sẻ dữ liệu. Năm 2024, Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm, Bộ Tư pháp đã được vinh danh ở hạng mục Cơ quan nhà nước chuyển đổi số xuất sắc tại Giải thưởng Chuyển đổi số Việt Nam năm 2024.

Những kết quả đạt được về chuyển đổi số trong lĩnh vực đăng ký biện pháp bảo đảm tại Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm đã góp phần tích cực vào nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước, cải cách thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công chất lượng cao, hiện đại với chi phí và rủi ro thấp, tăng khả năng cạnh tranh và tạo ra giá trị mới từ các dữ liệu số cho nhà nước, người dân, doanh nghiệp, cho sự phát triển kinh tế - xã hội, phát triển kinh tế tri thức, kinh tế số, xã hội số và hội nhập quốc tế.