Chính phủ đề xuất một số biện pháp cấp bách phòng, chống dịch COVID-19 đưa vào Nghị quyết Quốc hội

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long trình bày trước Quốc hội

Tờ trình của Chính phủ nêu rõ: Thời gian qua, trong công tác phòng, chống dịch COVID-19, Tổng Bí thư đã ra Lời kêu gọi; Bộ Chính trị đã ban hành kết luận; Thường trực Ban Bí thư đã có Công điện; Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết dành ngân sách cho công tác phòng chống dịch COVID-19; Chính phủ đã ban hành nhiều nghị quyết, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành các chỉ thị, công điện kịp thời giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra, cùng với đó là sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự hưởng ứng của nhân dân trong công tác phòng, chống dịch, chúng ta đã và đang cố gắng kiềm chế dịch bệnh.

Tuy nhiên, hiện nay còn có sự bất cập trong ban hành một số văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, cần có văn bản ở tầm pháp lý cao hơn để tạo điều kiện cho công tác phòng, chống dịch trong thời gian tới.

Được sự đồng ý của Bộ Chính trị; chỉ đạo của các đồng chí lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước, Chính phủ kính trình Quốc hội một số biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 đề nghị đưa vào Nghị quyết kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa XV như sau:

Dịch COVID-19 vẫn đang tiếp tục gia tăng. Trên thế giới, đến nay ghi nhận hơn 191 triệu ca mắc, trong đó hơn 4,1 triệu trường hợp tử vong do COVID-19. Biến thể Delta đang khiến số ca nhiễm mới hằng ngày trên thế giới tăng mạnh, đặc biệt là tại các quốc gia thuộc châu Á, châu Âu.

Tại Việt Nam, dịch COVID-19 đã lan ra 59/63 tỉnh, thành phố; cả nước ghi nhận 86.957 ca đến ngày 23/7/2021, trong đó có 2.145 ca nhập cảnh và 335 trường hợp tử vong. Đợt dịch thứ tư đang gia tăng tại TPHCM và các tỉnh, thành phố phía nam với quy mô lớn, mức độ lây lan nhanh, diễn biến rất phức tạp, khó lường, kéo dài, gây nhiều khó khăn cho công tác phòng, chống dịch, ảnh hưởng nghiêm trọng đến phát triển kinh tế-xã hội và đời sống nhân dân.

Thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban nhân dân các cấp đã áp dụng linh hoạt các quy định pháp luật để tổ chức thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống dịch COVID-19. Tuy nhiên, thực tiễn đã phát sinh các tình huống khó khăn, vướng mắc, bất cập cần phải giải quyết vì dịch COVID-19 chưa có trong tiền lệ nên cũng cần các biện pháp chưa có trong tiền lệ. Về pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần được quyết định các vấn đề phát sinh thuộc thẩm quyền của Quốc hội trong thời gian Quốc hội chưa họp. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cần được trao quyền chủ động hơn, mạnh mẽ hơn trong việc quyết định kịp thời các biện pháp cần thiết, linh hoạt, đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, chống dịch bệnh. Chính phủ cần được áp dụng những biện pháp chống dịch như trong điều kiện ban bố tình trạng khẩn cấp (nếu ban bố tình trạng khẩn cấp sẽ có những tác động bất lợi đến quốc phòng, an ninh, kinh tế, trật tự an toàn xã hội, đối ngoại và đời sống nhân dân…) và các biện pháp chưa được luật hiện hành quy định trong những trường hợp cần thiết để sớm ngăn chặn, kiểm soát được dịch bệnh, đưa đất nước, cuộc sống của người dân trở về trạng thái “bình thường mới”.

Do đó, Chính phủ trình Quốc hội xem xét đưa nội dung về phòng, chống dịch COVID-19 vào Nghị quyết kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa XV để có cơ sở pháp lý vững chắc trong công tác phòng, chống dịch COVID-19.

Tờ trình của Chính phủ nêu rõ, quan điểm chỉ đạo phải bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, sự tham gia của cả hệ thống chính trị, người dân; tạo cơ sở pháp lý để tổ chức thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống dịch COVID-19.

Phù hợp với các quy định của Hiến pháp và pháp luật về thẩm quyền của Quốc hội và đáp ứng yêu cầu khẩn trương, cấp bách trong công tác phòng chống dịch COVID-19; bảo đảm tính khả thi trong điều kiện kinh tế-xã hội của đất nước hiện nay.

Về nội dung về phòng, chống dịch COVID-19, Chính phủ đề nghị đưa vào Nghị quyết của Quốc hội như sau: Thời gian qua, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Tổng Bí thư, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Thường trực Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên, các bộ, ngành và các địa phương đã chỉ đạo sát sao, huy động sự vào cuộc của toàn hệ thống chính trị, sự tham gia của toàn dân vào công cuộc phòng, chống dịch COVID-19.

Quốc hội đánh giá cao những nỗ lực của Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch COVID-19, Bộ Y tế, các bộ, ban, ngành, cơ quan, đoàn thể, đặc biệt các lực lượng tuyến đầu chống dịch, cán bộ y tế, quân đội, công an… và các địa phương đã có rất nhiều nỗ lực, cố gắng khắc phục khó khăn, chủ động, sáng tạo, triển khai kịp thời, quyết liệt, đồng bộ nhiều chủ trương, biện pháp nhằm thực hiện tốt công tác phòng, chống dịch COVID-19.

Nhân dân đã tin tưởng, đồng tình và chấp hành các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước; tích cực tham gia phòng, chống dịch; đoàn kết, chia sẻ, hỗ trợ nhau vượt qua khó khăn.

Dịch đang tiếp tục diễn biến hết sức phức tạp, khó lường, các biến chủng mới có khả năng cao sẽ xuất hiện và lây lan trên toàn cầu, số lượng người mắc, tử vong tăng nhanh, nguồn cung ứng vaccine còn hạn chế, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, gây ra nhiều thách thức trong việc kiểm soát, đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng, tài sản của nhân dân, ảnh hưởng lớn đến tổ chức và hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp và phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, vì vậy cần phải tiếp tục tăng cường biện pháp phòng, chống dịch mạnh mẽ, quyết liệt và triệt để hơn nữa.

Quốc hội nhất trí với các chính sách, giải pháp của Chính phủ về phòng, chống dịch COVID-19 đã áp dụng trong thời gian qua và giao Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ:

Thứ nhất, chủ động áp dụng các biện pháp đã thực hiện trong thời gian qua, các biện pháp quy định tại Điều 54 Luật phòng, chống bệnh truyền nhiễm và các biện pháp cần thiết khác để đáp ứng yêu cầu cấp bách về phòng, chống dịch bệnh, thảm họa, an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội; được áp dụng các biện pháp, ban hành các quy định cần thiết chưa được luật quy định hoặc khác với quy định của luật để xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh, đáp ứng yêu cầu cấp bách của công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19, trong đó có việc áp dụng cơ chế đặc biệt, đặc cách trong mua sắm thuốc, vắc xin, trang thiết bị y tế, hóa chất, đầu tư cơ sở vật chất, đăng ký lưu hành, thử lâm sàng thuốc, vắc xin, trang thiết bị y tế, phát triển sản xuất vắc xin COVID-19 trong nước, nội địa hoá trang thiết bị y tế, thuốc để bảo đảm tự chủ, tự lực, tự cường trong công tác phòng chống dịch bệnh COVID-19.

Thứ hai, được sử dụng Chỉ thị, Nghị quyết và các hình thức văn bản khác thuộc thẩm quyền ban hành để quy định, áp dụng và triển khai các biện pháp phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19.

Thứ ba, khẩn trương rà soát các luật có liên quan, trình Quốc hội dự án một luật sửa nhiều luật liên quan đến phòng, chống dịch bệnh COVID-19 và các dự án luật cần thiết khác vào các năm 2021-2022.

Thứ tư, ưu tiên ngân sách, huy động mọi nguồn lực cho công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19; quyết định chuyển nguồn kinh phí trong dự toán đã được duyệt, thay đổi, điều chuyển nguồn kinh phí trong ngân sách nhưng chưa có trong dự toán cho công tác phòng, chống dịch bệnh, tạm ứng ngân sách trong trường hợp vượt dự toán đã phê duyệt; mua sắm với số lượng cao hơn nhu cầu thực tế để dự phòng trường hợp dịch bệnh có diễn biến phức tạp, phát sinh, địa phương được trung ương hỗ trợ trong trường hợp cần thiết.

Thứ năm, đặt tính mạng, sức khỏe của người dân lên trên hết, bảo đảm an sinh xã hội, chăm lo sức khoẻ và đời sống của người dân, đặc biệt là phụ nữ, trẻ em, người giả, người yếu thế khác và lực lượng chống dịch tuyến đầu; có biện pháp hỗ trợ cụ thể cho người dân, người lao động, doanh nghiệp chịu ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, không đứt gãy chuỗi cung ứng sản xuất, kinh doanh, lao động.

Thứ sáu, báo cáo Quốc hội việc triển khai và kết quả thực hiện các biện pháp trong Nghị quyết này tại kỳ họp Quốc hội gần nhất. Trường hợp có vấn đề phát sinh, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định trong thời gian Quốc hội chưa họp. Quốc hội giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội giám sát việc thực hiện Nghị quyết này; kịp thời quyết định các vấn đề phát sinh thuộc thẩm quyền của Quốc hội trong thời gian Quốc hội chưa họp và báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp gần nhất. Nghị quyết này được thực hiện đến ngày 31/12/2022, trưởng hợp cần điều chỉnh để phù hợp với diễn biến tình hình dịch, Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét quyết định tại Kỳ họp thứ Tư, Quốc hội khóa XV.

Đồng hành với những nỗ lực của Chính phủ, các cấp, các ngành, Quốc hội kêu gọi cả hệ thống chính trị và toàn dân cùng chung tay, chung sức, đồng lòng, quyết tâm nỗ lực vượt qua mọi khó khăn để phòng chống, ngăn chặn kịp thời dịch COVID-19.

Tại báo cáo thẩm tra tờ trình của Chính phủ về việc đề xuất một số biện pháp phòng, chống dịch bệnh COVID-19 đưa vào Nghị quyết kỳ họp của Quốc hội, được Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh trình bày trước Quốc hội đánh giá hệ thống pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống dịch bệnh hiện nay “tương đối đầy đủ”.

Ủy ban Xã hội thấy rằng, hệ thống pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống dịch bệnh hiện nay tương đối đầy đủ, tuy nhiên, một số Luật và Pháp lệnh do đã ban hành từ lâu nên một số quy định chưa theo kịp với yêu cầu thực tiễn, đặc biệt là để đáp ứng yêu cầu về phòng, chống dịch COVID-19.

Bên cạnh đó, mặc dù Chính phủ đã áp dụng linh hoạt các quy định của pháp luật có liên quan để triển khai các biện pháp phòng, chống dịch bệnh COVID-19 hiệu quả, đã khống chế thành công ba đợt dịch và đang nỗ lực kiểm soát đợt bùng phát dịch lần thứ 4.

Tuy nhiên, trong bối cảnh cấp bách như hiện nay, tình hình dịch bệnh có thể kéo dài và khi chưa kịp thời sửa đổi các quy định pháp luật có liên quan thì việc Quốc hội xem xét thông qua nghị quyết có nội dung bày tỏ sự đồng hành của Quốc hội cùng cả hệ thống chính trị, Chính phủ trong công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19; đồng thời xem xét, quyết định một số giải pháp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19 có hiệu quả hơn, kể cả dự phòng các tình huống dịch bệnh có thể phát sinh phức tạp hơn trong thời gian tới là thực sự cần thiết.