Đầu tư tác động: Giải pháp thúc đẩy tăng trưởng bền vững và bao trùm

Ngày 24/10, Quỹ Impact Investment Exchange (Quỹ IIX), hợp tác cùng Bộ các Vấn đề Toàn cầu Canada (GAC) và Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đã tổ chức Diễn đàn Đầu tư Tác động Việt Nam 2024 với chủ đề "Thúc đẩy đầu tư tác động cho tương lai bền vững", nhằm thúc đẩy tăng trưởng bền vững và bao trùm, phù hợp với các mục tiêu phát triển của Việt Nam và Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc.

Tại diễn đàn, ông Lương Minh Huân, Viện trưởng Viện Phát triển Doanh nghiệp (VCCI) chia sẻ, gần 40 năm kể từ khi tiến hành công cuộc đổi mới, Việt Nam được thế giới ghi nhận là một trong những điển hình của việc phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Từ một nước đói nghèo, lạc hậu, bị tàn phá bởi chiến tranh, đến nay, Việt Nam đã nằm trong nhóm top 40 thế giới về quy mô GDP và Top 20 thế giới về quy mô thương mại quốc tế, thu nhập và mức sống của người dân Việt Nam ngày càng tăng cao.

Không dừng lại ở đó, Đại hội XIII của Đảng đã đặt ra mục tiêu trở thành nước phát triển vào năm 2045. Để đạt được mục tiêu này, ngoài tập trung thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, thì việc giải quyết các vấn đề môi trường và xã hội cũng là nhiệm vụ vô cùng quan trọng và cấp thiết đối với Việt Nam, với phương châm phát triển bền vững, phát triển bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau. Đầu tư tác động chính là một trong những giải pháp giúp Việt Nam giải quyết song hành hai vấn đề đó.

Đầu tư tác động là một khái niệm đã bắt đầu được phổ biến ở Việt Nam. Theo ông Lương Minh Huân, hiểu đơn giản đó là hoạt động đầu tư vào các dự án nhằm tạo ra tác động cho xã hội hoặc môi trường. Đây là một phương thức sáng tạo để thúc đẩy đóng góp của khu vực tư nhân vào sự phát triển bền vững. Các tổ chức kinh doanh tạo tác động xã hội đang tạo ra một làn sóng làm thay đổi nhiều khía cạnh cuộc sống và triết lý kinh doanh của các tổ chức kinh doanh truyền thống.

"Song song với lợi ích kinh tế, ngày càng có nhiều tổ chức kinh doanh mong muốn mang lại tác động tích cực cho xã hội và môi trường,... Khi các tổ chức kinh doanh lựa chọn hoạt động theo hướng tạo ra tác động xã hội và môi trường ngày càng nhiều hơn và phát triển lớn mạnh, vai trò của khối tư nhân trong nỗ lực thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) sẽ đươc nâng cao", ông Lương Minh Huân nói.

Không nằm ngoài xu hướng thế giới, Việt Nam cũng có một hệ sinh thái đầu tư tác động sôi động và đang phát triển nhanh chóng. Theo báo cáo của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam (UNDP) và Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Việt Nam có khoảng 22.000 doanh nghiệp tác động xã hội và con số này đang có xu hướng tăng liên tục qua từng năm; trong đó, số doanh nghiệp tác động xã hội có quy mô nhỏ và siêu nhỏ chiếm 89% và có đến 72% doanh nghiệp loại này có doanh thu dưới 5 tỷ đồng/năm. Các doanh nghiệp tác động xã hội đang tập trung nhiều trong các lĩnh vực như nông nghiệp, thủy sản, chế biến thực phẩm; giáo dục đào tạo kỹ năng, tạo sinh kế phi nông nghiệp; tư vấn, hỗ trợ kinh doanh, thủ công mỹ nghệ…

Với hệ sinh thái đầu tư tác động đang phát triển nhanh chóng, Việt Nam có cơ hội trở thành trung tâm đầu tư tác động hàng đầu Đông Nam Á, thu hút nhiều nguồn vốn quốc tế, đặc biệt là trong lĩnh vực doanh nghiệp tác động xã hội. Dù đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn, nhưng đầu tư tác động tại Việt Nam cũng đang đối mặt với những thách thức về khung pháp lý và tiếp cận nguồn vốn.

Viện trưởng Lương Minh Huân nhấn mạnh: "Đó cũng là mục đích tạo ra diễn đàn để các nhà đầu tư, doanh nghiệp và các nhà hoạch định chính sách xây dựng mối quan hệ hợp tác, chia sẻ ý tưởng và phát triển chiến lược nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp tạo tác động xã hội, hỗ trợ các cộng đồng yếu thế, đặc biệt là phụ nữ, bằng cách giúp các doanh nghiệp tạo tác động xã hội sẵn sàng tiếp cận các nguồn vốn đầu tư".

Diễn đàn đã ra mắt Báo cáo Chỉ số Đầu tư tác động (Chỉ số Cam) 2024 – một công cụ đo lường đột phá giúp đánh giá sự tiến bộ của các quốc gia trên con đường hướng đến một tương lai bền vững và bao trùm.

Ông Durreen Shahnaz, Giám đốc điều hành và Người sáng lập Quỹ IIX, chia sẻ: “Chúng tôi rất vui mừng khi giới thiệu Chỉ số Cam tại Việt Nam—một nền kinh tế đang trên đà dẫn đầu làn sóng tăng trưởng bền vững và bao trùm tiếp theo của ASEAN".

Chỉ số Cam Việt Nam 2024 đạt 50 điểm, xếp Việt Nam vào hàng các quốc gia dẫn đầu ASEAN, vượt qua mức trung bình toàn cầu là 41. Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong lĩnh vực bình đẳng giới với 49 điểm, cao hơn mức trung bình toàn cầu và vượt qua phần lớn các quốc gia trong khu vực ASEAN. Điều này phản ánh vai trò quan trọng của các doanh nghiệp tác động xã hội trong việc trao quyền cho phụ nữ thông qua lãnh đạo và tham gia kinh tế.

Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những thách thức trong lĩnh vực bền vững môi trường, khi Việt Nam chỉ đạt 43 điểm, chỉ ra những khu vực cần có các can thiệp cụ thể, đặc biệt là trong quản lý chất thải, bảo tồn nước và sức khỏe đất.

Từ kết quả về Chỉ số Cam Việt Nam năm 2024, ông Lương Minh Huân cho rằng, các doanh nghiệp tạo tác động xã hội của Việt Nam đang đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các mục tiêu xã hội và môi trường. "Mặc dù chúng ta đã ghi nhận những tiến bộ đáng khích lệ qua Chỉ số Cam, nhưng điểm số thấp ở lĩnh vực môi trường lại cho thấy sự cần thiết phải tiếp tục đầu tư và cải cách chính sách để nâng cao tính bền vững và khả năng thích ứng lâu dài”, ông Lương Minh Huân bày tỏ.

Ngài Shawn Steil, Đại sứ Canada tại Việt Nam nhấn mạnh cam kết của Canada trong việc thúc đẩy đầu tư tác động tại Việt Nam: “Chương trình hợp tác phát triển của Canada đang giúp thu hút nguồn vốn tư nhân để hỗ trợ sự phát triển bền vững và bao trùm tại Việt Nam. Thông qua quan hệ đối tác với IIX và VCCI, chúng tôi đang nỗ lực nâng cao khả năng sẵn sàng thu hút đầu tư của các doanh nghiệp tạo tác động tại Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ, nhằm thu hút vốn tư nhân và trao quyền cho các cộng đồng yếu thế để giải quyết các vấn đề xã hội và môi trường. Canada cam kết hỗ trợ Việt Nam chuyển đổi trở thành trung tâm đầu tư tác động tại Đông Nam Á, thúc đẩy tiến trình đạt được các mục tiêu phát triển toàn diện của đất nước".