Đề xuất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống không cồn: Doanh nghiệp quan ngại

Một tháng lấy ý kiến có quá gấp rút?

Tại Hội thảo “Ngành đồ uống đóng góp ý kiến về đề nghị xây dựng Dự án Luật Thuế TTĐB (sửa đổi)" do Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA), phối hợp với Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức sáng ngày 15/3, Chủ tịch VBA, PGS-TS Nguyễn Văn Việt cho biết, ngày 21/2/2023, Bộ Tài chính đã gửi văn bản số 1585/BTC-VCS lấy ý kiến về việc lập đề nghị xây dựng dự án Luật thuế TTĐB (sửa đổi) tới các bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; VCCI; các Hiệp hội có doanh nghiệp sản xuất kinh doanh các mặt hàng thuộc đối tượng điều chỉnh của Luật, đồng thời đăng tải hồ sơ lấy ý kiến lên website của Bộ Tài chính và Chính phủ để lấy ý kiến của toàn thể nhân dân về việc lập đề nghị xây dựng dự án Luật thuế TTĐB (sửa đổi) nhằm phát huy hơn nữa vài trò của các sắc thuế đối với đời sống, kinh tế, xã hội. Thời hạn đến hết ngày 21/3/2023.

Nội dung đáng lưu ý của đề xuất lần này là: Bổ sung đồ uống có đường, thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn vào đối tượng chịu thuế TTĐB và tiếp tục điều chỉnh tăng thuế suất thuế TTĐB đối với rượu, bia.

“Ngành đồ uống là một trong những đối tượng chịu tác động trực tiếp, sâu rộng đối với Luật thuế TTĐB với những đóng góp hàng chục ngàn tỷ động vào ngân sách nhà nước (NSNN) ở trung ương và địa phương. Vì vậy, ý kiến đóng góp của ngành hàng là rất quan trọng để đảm bảo chính sách pháp luật khi ban hành có sự đồng thuận cao, hài hòa các lợi ích và đảm bảo nuôi dưỡng nguồn thu bền vững cho ngân sách nhà nước…”- Chủ tịch VBA nhấn mạnh.

Được biết, Bộ Tài chính đề xuất trình Chính phủ tiến độ của dự án Luật thuế TTĐB (sửa đổi) gồm Chính phủ lập đề nghị xây dựng dự án Luật thuế TTĐB sửa đổi, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để báo cáo Quốc hội thông qua đề nghị sửa đổi bổ sung dự án Luật thuế TTĐB (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật pháp lệnh năm 2023 tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV (tháng 10/2023). Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua dự án Luật thuế TTĐB sửa đổi tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV (tháng 5/2024).

Đánh thuế có giảm được béo phì?

Tại Hội thảo, đại diện Tiểu ban Nước giải khát của VBA, ông Đỗ Thái Vương. Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH nước giải khát Suntorry Pepsico Việt Nam đã bày tỏ sự quan ngại về đề xuất bổ sung đồ uống có đường vào đối tượng chịu thuế TTĐB.

“Hiện nay, chưa có đủ cơ sở khoa học và thực tiễn để chứng minh rằng việc áp thuế TTĐB với đồ uống có đường sẽ giúp giảm tình trạng thừa cân béo phì, đặc biệt là trong bối cảnh có rất nhiều loại thực phẩm có chứa đường và hàm lượng calo cao tồn tại trên thị trường…”- đại diện Tiểu ban này khẳng định. Đồng thời cho biết, cho đến nay, thực tiễn tại các quốc gia áp dụng chính sách thuế tương tự cũng chưa cho thấy hiệu quả.

“Tại một số quốc gia như Thái Lan, Ấn Độ, Na Uy, Phần Lan, Mêhicô tỷ lệ thừa cân béo phì vẫn tiếp tục tăng, sau khi các quốc gia này áp thuế đối với đồ uống có đường. Các nghiên cứu khoa học trong nước và quốc tế đã chỉ ra rằng có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng thừa cân béo phì. Nếu chỉ áp thuế đối với đồ uống có đường thì không chỉ không giúp cho việc giải quyết vấn đề thừa cân béo phì, mà còn tạo ra một chính sách thuế mang tính phân biệt. Bên cạnh đó, chính sách này sẽ ảnh hưởng nặng nề đối với ngành nước giải khát và gây ra những hệ lụy không mong muốn đối với các ngành kinh tế khác có liên quan như ngành mía đường, bán lẻ, bao bì,… cũng như cả nền kinh tế…”- ông Vương phát biểu

Bày tỏ quan ngại về đề xuất của Bộ Tài chính, ông Chris Vanloon, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ (Amcham) tại Đà Nẵng dẫn số liệu của Bộ Tài chính, trong đó cho biết, chỉ có khoảng 1/4 quốc gia trên thế giới áp dụng thuế đối với đồ uống có đường.

“Đây là một thuật ngữ gây nhầm lẫn, vì các tài liệu khoa học trong chính báo cáo này sử dụng một thuật ngữ khác là “Nước Giải khát có bổ sung đường”. Như vậy, chúng tôi thấy không có quốc gia nào trong số này chứng minh được hiệu quả của sắc thuế trong việc giảm béo phì và đái tháo đường, trong khi nó gây ra những tác động kinh tế và xã hội lớn đến mức một số quốc gia, chẳng hạn như Đan Mạch, đã rút bỏ loại thuế này…”- ông Chris Vanloon phân tích.

“

Tại Hội thảo, VBA đề nghị chưa sửa đổi Luật thuế TTĐB ít nhất trong thời gian 2023-2024 để giúp các doanh nghiệp ổn định sản xuất kinh doanh và phục hồi sau đại dịch; Không bổ sung mặt hàng đồ uống có đường, thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn vào đối tượng chịu thuế TTĐB; Dự thảo Luật thuế TTĐB cần được xem xét, thảo luận và thông qua tại hai Kỳ họp Quốc hội; Cần có đánh giá cụ thể, toàn diện về tác động của thay đổi đề xuất, bao gồm các tác động lan tỏa với nền kinh tế, trước khi thay đổi luật.

Tác giả trích dẫn

Khuyến khích đồ uống có cồn?

Trước đề xuất của Bộ Tài chính về việc “thức uống đại mạch” là sản phẩm tương tự bia không cồn do có nguyên liệu, quy trình, hình thức, mùi vị giống bia nên cần phải đánh thuế TTĐB, đại diện Tiểu ban Nước giải khát khẳng định “cơ sở đề xuất này là rất bất hợp lý”.

“... Vì các yếu tố giống nhau này không phải là cơ sở pháp lý để áp thuế TTĐB và cũng không phải là cơ sở phù hợp với mục đích của sắc thuế TTĐB là hạn chế hoặc không khuyến khích tiêu dùng những sản phẩm có hại cho sức khỏe – thực tế chưa có bất kỳ nghiên cứu khoa học nào kết luận rằng thức uống đại mạch có hại cho sức khỏe…”- ông Đỗ Thái Vương nhấn mạnh.

Đồng thời bày tỏ quan ngại luận điểm này sẽ dẫn đến những hệ lụy mâu thuẫn với chủ trương của Chính phủ khuyến khích các nhà sản xuất phát triển các giải pháp tiên tiến tạo ra những sản phẩm có cồn thấp hoặc không cồn nhằm góp phần giảm tác hại lạm dụng đồ uống có cồn.

“Các DN trong ngành thật sự quan ngại vì luận điểm này sẽ dẫn đến những hệ lụy mâu thuẫn với chủ trương của Chính phủ khuyến khích các nhà sản xuất phát triển các giải pháp tiên tiến tạo ra những sản phẩm có cồn thấp hoặc không cồn nhằm góp phần giảm tác hại lạm dụng đồ uống có cồn…”- ông Vương phát biểu.

Theo đại diện Tiểu ban Nước giải khát, đề xuất mở rộng bổ sung đồ uống không cồn vào đối tượng chịu thuế TTĐB vô hình chung sẽ chỉ khuyến khích việc tiếp tục tiêu thụ đồ uống có cồn, không khuyến khích mọi hoạt động đầu tư và đổi mới vào các sản phẩm ít cồn hoặc không cồn, ngay cả khi thuế suất thấp hơn.

“Thay đổi thói quen tiêu dùng là một quá trình đầy thách thức và lâu dài, nếu không có sự hỗ trợ của các chính sách phù hợp thì càng khó hơn…”- ông Vương bày tỏ.

Khẳng định hệ thống văn bản pháp luật Việt Nam hiện hành không có định nghĩa thế nào là “đồ uống có đường”, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ Amcham tại Đà Nẵng, ông Chris Vanloon cho rằng đề xuất của Bộ Tài chính có thể bao gồm cả nhiều loại sản phẩm là thực phẩm thiết yếu cho cuộc sống và tốt cho sức khỏe như sữa và các sản phẩm từ sữa, thực phẩm đặc biệt cho trẻ em, phụ nữ có thai, người già, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm y tế cho người bệnh,...

“Việc áp dụng thuế TTĐB đối với các sản phẩm này sẽ tác động tiêu cực đến đời sống của mọi gia đình và sức khỏe của người dân…”- ông Chris Vanloon khẳng định.

Đồng thời cho rằng, nếu đề xuất này được thông qua, cả ngành thực phẩm và đồ uống, vốn đang chật vật phục hồi sau đại dịch Covid-19, sẽ phải đối mặt thêm gánh nặng tài chính. Nó cũng tạo thêm gánh nặng tài chính cho mọi gia đình khi phải chi trả giá cao hơn cho nhiều loại thực phẩm thông thường, trong thời kỳ lạm phát cao như hiện nay…

“Chúng tôi kính đề nghị Bộ Tài chính loại bỏ đồ uống có đường, đồ uống đại mạch và nước giải khát không cồn ra khỏi dự thảo Luật thuế TTĐB (sửa đổi). Bộ Tài chính cần cân nhắc các tác động tiềm ẩn của đề xuất đối với doanh nghiệp và người tiêu dùng so với hiệu quả của nó, dựa trên các bằng chứng khoa học xác đáng và nguyên tắc quản lý rủi ro để tránh những hậu quả không mong muốn cho cộng đồng và xã hội…”- Đại diện Amcham đề nghị.

“

Với các nhà máy có mặt ở hầu khắp các tỉnh, thành, doanh thu 200 ngàn tỷ đồng/ năm, đóng góp gần 60 ngàn tỷ đồng/ năm vào ngân sách nhà nước (khoảng 3,2% tổng thu ngân sách nhà nước,) ngành đồ uống còn tạo công ăn việc làm trực tiếp và gián tiếp cho hàng triệu lao động, tiên phong phát triển kinh tế tuần hoàn; truyền cảm hứng phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, trách nhiệm xã hội; tạo tác động lan tỏa khi thúc đẩy phát triển nhiều lĩnh vực khác trong chuỗi giá trị: nông nghiệp, kho vận, cơ khí, hóa sinh, bao bì, dịch vụ.

Tác giả trích dẫn