Tài chính – Tiền tệ, tuần 17 -21/7: Chứng khoán tiếp tục đà tăng tích cực

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp có dấu hiệu hồi phục

Sau thời gian ảm đạm từ cuối năm 2022, quý I và đầu quý II/2023, thị trường trái phiếu doanh nghiệp có dấu hiệu phục hồi từ cuối quý II/2023 nhờ được hỗ trợ từ các chính sách phù hợp của các cơ quan quản lý.

Theo số liệu tổng hợp từ website Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), trong quý II/2023 có 29 đợt phát hành trái phiếu Chính phủ (TPCP) trong nước thành công với tổng giá trị phát hành đạt khoảng 19.281 tỷ đồng, giảm 34,4% so với quý I/2023 và giảm 83,1% so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, có 28 đợt phát hành riêng lẻ với tổng giá trị phát hành là 17.281 tỷ đồng, chiếm 89,6% tổng giá trị phát hành. Giá trị phát hành ra công chúng mỗi đợt là 2.000 tỷ đồng, chiếm 10,4% tổng giá trị phát hành.

Riêng tháng 6, có 13 đợt phát hành riêng lẻ của 10 doanh nghiệp với tổng giá trị 8.170 tỷ đồng, tăng mạnh so với tháng 5/2023, chỉ có duy nhất một doanh nghiệp phát hành thành công với tổng giá trị 2.600 tỷ đồng.

Lũy kế 6 tháng đầu năm 2023, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành đạt khoảng 48.687 tỷ đồng, giảm 73,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, tổng giá trị các đợt phát hành riêng lẻ đạt 42.787 tỷ đồng, giảm 75,6% so với cùng kỳ, tổng giá trị phát hành công chúng đạt 5.900 tỷ đồng, giảm 15,9% so với cùng kỳ.

Tính đến thời điểm ngày 5/7/2023, giá trị TPDN đang lưu hành trên thị trường khoảng 1,2 triệu tỷ đồng, chiếm khoảng 14% GDP. Trong đó, nhóm tổ chức tín dụng (TCTD) chiếm khoảng 35% và nhóm bất động sản chiếm khoảng 27% tổng giá trị lưu hành của toàn thị trường.

Hiện quy mô TPDN trên GDP của Việt Nam là khoảng 15%; và 13% đối với TPDN phát hành riêng lẻ, tương đối thấp so với các nước trong khu vực. Chính phủ đang đặt mục tiêu quy mô thị trường TPDN đạt 20% GDP vào năm 2025 và 30% vào năm 2030.

Nhìn lại trước đó, thị trường TPDN Việt Nam bùng nổ trong giai đoạn 2019 – 2021. Hệ quả là, cả năm 2023, ước tính giá trị đáo hạn của TPDN là 272.853 tỷ đồng, tăng 76,6% so với cùng kỳ năm trước. Cụ thể, quý I/2023, tổng giá trị TPDN riêng lẻ đáo hạn ở mức 30.655 tỷ đồng, ước tính giảm 40,3% so với quý IV/2022 nhưng tăng 246,7% so với cùng kỳ. Áp lực đáo hạn tăng mạnh trong quý II và quý III/2023, với giá trị lần lượt là 93.139 tỷ đồng, tăng 169% cùng kỳ năm trước; và 89.488 tỷ đồng, tăng 49,9% cùng kỳ năm trước. Giá trị đáo hạn trong quý IV/2023 sẽ hạ nhiệt, chỉ còn 59.571 tỷ đồng, tăng 16% cùng kỳ năm trước.

Để gỡ khó cho doanh nghiệp khi thị trường giao dịch bất động sản diễn biến không thuận lợi, dòng tiền chủ đầu tư bị mất cân đối, dẫn đến tổ chức phát hành không thu xếp kịp nguồn tiền để thanh toán cho trái chủ đầy đủ, đúng hạn so với kế hoạch, Chính phủ đã có những chính sách hỗ trợ thiết thực. Với Nghị định 08/2023/NĐ-CP được ban hành ngày 5/3/2023, Chính phủ cho phép doanh nghiệp có thể đàm phán với trái chủ để kéo dài thời gian vay nợ, giảm áp lực đáo hạn. Cùng với đó, Ngân hàng Nhà nước cũng ban hành Thông tư 03/2023/TT-NHNN ngày 23/04/2023 quy định ngưng hiệu lực thi hành khoản 11 Điều 4 Thông tư 16/2021/TT-NHNN, nới lỏng điều kiện đối với TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua lại TPDN trước hạn.

Vì vậy, hoạt động mua lại được đẩy mạnh trong quý II/2023. Tổ chức phát hành đã thực hiện mua lại 73.400 tỷ đồng trong quý II/2023, cao gấp 2 lần so với quý I và tăng 22% so với cùng kỳ.

Tính chung 6 tháng đầu năm, giá trị mua lại khoảng 108.000 tỷ đồng, tăng 36% so với cùng kỳ năm 2022. Nhóm TCTD đẩy mạnh hoạt động mua lại trong quý II/2023, đạt khoảng 52.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 70% giá trị mua lại toàn thị trường, tăng 82% so với cùng kỳ năm 2022. Hầu hết các lô trái phiếu được TCTD mua lại có kỳ hạn còn lại dưới 5 năm và có thời gian đáo hạn còn lại khoảng từ 1-2 năm.

Các chuyên gia nhận định, để thị trường TPDN phát triển vững chắc, bền vững, các cơ quan quản lý đã và đang tiếp tục xây dựng những công cụ hỗ trợ thị trường như đưa vào vận hành hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ tại HNX từ ngày 19/7, chuẩn bị cơ sở để xây dựng quỹ đầu tư trái phiếu, hoạt động xếp hạng tín nhiệm, ban hành những chính sách phù hợp…

Mới đây, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 65/2022/NĐ-CP quy định về chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu ra thị trường quốc tế, trong đó có nhiều quy định mới được đề xuất.

Cụ thể, Bộ Tài chính trình Chính phủ quy định trường hợp doanh nghiệp không thể thanh toán gốc, lãi trái phiếu bằng tiền thì có thể đàm phán với nhà đầu tư để thanh toán bằng tài sản khác theo nguyên tắc: Tuân thủ quy định pháp luật; phải được người sở hữu trái phiếu chấp thuận; doanh nghiệp phải công bố thông tin và chịu trách nhiệm về tình trạng pháp lý của tài sản sử dụng để thanh toán gốc, lãi trái phiếu.

Dự thảo mới cũng quy định cho phép các trái phiếu đã phát hành trước đây còn dư nợ được đàm phán để thay đổi kỳ hạn, tối đa 2 năm; bổ sung quy định trường hợp đàm phán thay đổi điều kiện, điều khoản trái phiếu mà có nhà đầu tư không chấp thuận thì doanh nghiệp phải thanh toán đầy đủ lãi, gốc trái phiếu cho nhà đầu tư … Các quy định mới này được kỳ vọng tháo gỡ khó khăn cho thị trường TPDN thông qua biện pháp linh hoạt, phù hợp với quy định pháp luật.

Tóm lược thị trường trong nước

Thị trường ngoại tệ: Trong tuần từ ngày 17 - 21/7, tỷ giá trung tâm được Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh tăng - giảm đan xen qua các phiên. Chốt ngày 21/7, tỷ giá trung tâm được niêm yết ở mức 23.734 VND/USD, tăng 14 đồng so với phiên cuối tuần trước đó. Ngân hàng Nhà nước tiếp tục niêm yết tỷ giá mua giao ngay ở mức 23.400 VND/USD. Tỷ giá bán giao ngay phiên cuối tuần được niêm yết ở mức 24.870 VND/USD, thấp hơn 50 đồng so với trần tỷ giá.

Tỷ giá liên ngân hàng (LNH) giao dịch tăng – giảm đan xen qua các phiên. Chốt phiên ngày 21/7, tỷ giá LNH đóng cửa tại 23.660 VND/USD, tăng 30 đồng so với phiên cuối tuần trước đó.

Tỷ giá trên thị trường tự do tiếp tục biến động nhẹ trong tuần qua. Chốt phiên ngày 21/7, tỷ giá tự do giảm 10 đồng ở cả hai chiều mua vào và bán ra so với phiên cuối tuần trước đó, giao dịch tại 23.610 VND/USD và 23.660 VND/USD.

Thị trường tiền tệ liên ngân hàng: Tuần qua, lãi suất VND liên ngân hàng đã có một số phiên tăng trở lại ở các kỳ hạn từ 1 tháng trở xuống. Chốt ngày 21/7, lãi suất VND LNH giao dịch quanh mức: Qua đêm là 0,22% (+0,02 điểm % - đpt); 1 tuần là 0,43% (+0,03 đpt); 2 tuần là 0,62% (-0,02 đpt); 1 tháng là 2,03% (-0,21 đpt).

Lãi suất USD liên ngân hàng vẫn ít biến động trong tuần qua. Phiên cuối tuần (ngày 21/7), lãi suất USD LNH đóng cửa ở mức: Qua đêm là 4,86% (-0,01 đpt); 1 tuần là 4,91% (không thay đổi); 2 tuần là 5,0% (không thay đổi) và 1 tháng là 5,18% (-0,02 đpt).

Thị trường mở: Trên thị trường mở tuần qua, trên kênh cầm cố, Ngân hàng Nhà nước chào thầu ở kỳ hạn 7 ngày với khối lượng là 15.000 tỷ đồng, lãi suất ở mức 4,0%. Không có khối lượng trúng thầu. Như vậy, không có khối lượng lưu hành trên kênh cầm cố.

NHNN tiếp tục không chào thầu tín phiếu NHNN.

Thị trường trái phiếu: Ngày 18/7, Ngân hàng Chính sách xã hội chào thầu 3.000 tỷ đồng TPCP bảo lãnh. Tổng khối lượng trúng thầu đạt 2.450 tỷ đồng, tương đương 82%. Trong đó, trái phiếu kỳ hạn 3 năm chào thầu 500 tỷ đồng và không có khối lượng trúng thầu, kỳ hạn 5 năm trúng thầu toàn bộ 500 tỷ đồng, kỳ hạn 10 năm trúng thầu toàn bộ 1.000 tỷ đồng và kỳ hạn 15 năm trúng thầu 950 tỷ đồng/1.000 tỷ đồng.

Lãi suất trúng thầu ở các kỳ hạn lần lượt là 5 năm là 2,3% (giảm 2,5 đpt so với lần trúng thầu trước), 10 năm là 2,7% (+0,28 đpt) và 15 năm là 3,0% (+0,46 đpt).

Ngày 19/7, Kho bạc Nhà nước (KBNN) chào thầu 9.250 tỷ đồng TPCP. Tổng khối lượng trúng thầu đạt 8.750 tỷ đồng, tương đương 95%. Trong đó, trái phiếu kỳ hạn 5 năm chào thầu 500 tỷ đồng và không có khối lượng trúng thầu, kỳ hạn 10 năm trúng thầu toàn bộ 3.750 tỷ đồng chào thầu, kỳ hạn 15 năm trúng thầu toàn bộ 4.500 tỷ đồng và kỳ hạn 30 năm trúng thầu toàn bộ 500 tỷ đồng. Lãi suất trúng thầu ở các kỳ hạn lần lượt: 10 năm là 2,45% (không thay đổi so lần trúng thầu trước), 15 năm là 2,70% (không đổi) và 30 năm là 3,10% (-0,15 đpt).

Trong tuần này, ngày 25/7 Ngân hàng Chính sách Xã hội chào thầu 2.000 tỷ đồng TPCP bảo lãnh, gồm kỳ hạn 10 năm và 15 năm, mỗi kỳ hạn 1.000 tỷ đồng. Ngày 26/7, KBNN chào thầu 5.000 tỷ đồng TPCP, trong đó kỳ hạn 5 năm và 20 năm chào thầu 500 tỷ đồng mỗi kỳ hạn, 10 năm và 15 năm chào 2.000 tỷ đồng mỗi kỳ hạn.

Giá trị giao dịch Outright và Repos trên thị trường thứ cấp tuần qua đạt trung bình 6.814 tỷ đồng/phiên, tăng tích cực so với mức 3.423 tỷ đồng/phiên của tuần trước đó. Lợi suất TPCP tuần qua giảm nhẹ ở các tất cả các kỳ hạn. Chốt phiên ngày 21/7, lợi suất TPCP giao dịch quanh 1 năm là 1,71% (-0,08 đpt); 2 năm là 1,71% (-0,08 đpt); 3 năm là 1,76% (-0,09 đpt); 5 năm là 1,9% (-0,04đpt); 7 năm là 2,17% (-0,09 đpt); 10 năm là 2,44% (-0,16 đpt); 15 năm là 2,67% (-0,12 đpt); 30 năm là 3,14% (-0,05 đpt).

Thị trường chứng khoán: Tuần từ qua, thị trường chứng khoán tiếp tục đà tăng tích cực của tuần trước đó. Chốt ngày 21/7, VN-Index đứng ở mức 1.185,90 điểm, tăng 17,50 điểm (+1,50%) so với cuối tuần trước đó; HNX-Index tăng 4,79 điểm (+2,08%) đạt 234,98 điểm; UPCom-Index thêm 1,86 điểm (+2,16%) lên mức 88,15 điểm.

Thanh khoản thị trường tuy giảm nhưng vẫn ở mức cao với giá trị giao dịch trung bình đạt khoảng gần 19.500 tỷ đồng/phiên (bình quân tuần trước đó là 20.000 tỷ đồng/phiên). Khối ngoại tiếp tục bán ròng nhẹ khoảng 150 tỷ đồng trên cả 3 sàn trong tuần qua.                

Tin quốc tế

Thị trường Mỹ đón một số chỉ báo kinh tế đáng chú ý. Đầu tiên, doanh số bán lẻ lõi và doanh số bán lẻ toàn phần tại Mỹ cùng tăng 0,2% m/m trong tháng 6/2023. Tiếp theo, sản lượng công nghiệp tại nước Mỹ tiếp tục giảm 0,5% m/m trong tháng 6, bằng với mức giảm của tháng trước đó và trái với kỳ vọng đi ngang (0,0% m/m) của các chuyên gia.

Tại thị trường xây dựng nhà, số cấp phép xây dựng và số nhà khởi công tại nước này lần lượt đạt 1,44 triệu đơn và 1,43 triệu ăn trong tháng 6/2023, cùng giảm so với 1,50 triệu đơn và 1,56 triệu căn của tháng 5/2023, đồng thời thấp hơn mức 1,49 triệu đơn và 1,48 triệu căn theo kỳ vọng.

Bên cạnh đó, doanh số bán nhà cũ tại Mỹ đạt 4,16 triệu căn trong tháng 6/2023, giảm nhẹ so với mức 4,30 triệu căn của tháng 5 và cũng thấp hơn mức 4,21 triệu căn theo kỳ vọng.

Cuối cùng, về thị trường lao động, số đơn xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu tại Mỹ tuần kết thúc ngày 15/7 ở mức 228.000 đơn, thấp hơn so với 237.000 đơn của tuần trước đó, đồng thời thấp hơn mức 239.000 đơn theo dự báo.

Trung Quốc ghi nhận một số thông tin kinh tế quan trọng. Cơ quan Thống kê Trung Quốc cho biết GDP của nước này tăng 6,3% trong quý II/2023, cao hơn so với mức tăng 4,5% của quý trước đó nhưng thấp hơn mức tăng 7,1% theo kỳ vọng. Như vậy, so với cùng kỳ 2022, GDP nửa đầu năm của Trung Quốc tăng 5,5% so với cùng kỳ. Riêng trong tháng 6, sản lượng công nghiệp của nước này tăng 4,4% so với cùng kỳ cao hơn mức tăng 3,5% của tháng 5 và đồng thời cao hơn mức tăng 2,5% theo dự báo.

Bên cạnh đó, doanh số bán lẻ tại Trung Quốc trong tháng 6 tăng 3,1%, thấp hơn nhiều so với mức 12,7% của tháng 5 và cũng thấp hơn mức 3,4% theo dự báo.

Cuối cùng, tỷ lệ thất nghiệp của Trung Quốc ghi nhận ở mức 5,2% trong tháng 6, đi ngang so với kết quả của tháng 5 và khớp với dự báo.

Trong tuần này, thế giới chờ các thông tin về cuộc họp của Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (FED), diễn ra trong 2 ngày 25-26/7, kết quả họp sẽ được công bố vào sáng sớm ngày 27/7 theo giờ Việt Nam. CME dự báo 99,8% khả năng FED sẽ tăng lãi suất cơ sở thêm 25 điểm cơ bản trong cuộc họp sắp tới, từ khoảng 5,0% - 5,25% lên 5,25% - 5,50%. Sau FED, NHTW châu Âu (ECB) cũng có cuộc họp ngày 27/7 và phần lớn thị trường cũng dự báo ECB tiếp tục tăng lãi suất cơ sở thêm 25 điểm cơ bản, từ 4,0% lên 4,25%.

Tỷ giá ngày 21/7:

-     USD = 0.899 EUR (0.04% d/d); EUR = 1.112 USD (-0.04% d/d)

-     USD = 0.778 GBP (0.08% d/d); GBP = 1.286 USD (-0.08% d/d)

-     GBP = 1.156 EUR (-0.03% d/d); EUR = 0.865 GBP (0.03% d/d)

Nguồn: MSB Research