Thanh tra Chính phủ chỉ ra loạt sai phạm trong cổ phần hóa và thoái vốn tại DIC Corp

Kết luận của Thanh tra Chính phủ nêu rõ, trong quá trình cổ phần hóa và thoái vốn tại Công ty Đầu tư phát triển - xây dựng (nay là Tổng CTCP Đầu tư Phát triển Xây dựng - DIC Corp) đã phát sinh những hạn chế, thiếu sót và vi phạm.

Theo đó, sai phạm đầu tiên liên quan đến căn cứ pháp lý và trình tự cổ phần hóa. Cụ thể, Bộ Xây dựng căn cứ pháp lý là Nghị định 187/2024/ND-CP của Chính phủ để lập phương án cổ phần hóa doanh nghiệp là không đúng quy định nêu tại Khoản 2 Điều 56 Nghị định 109/2007/NĐ-CP của Chính Phủ.

Quyết định 1094/QĐ-BXD của Bộ Xây dựng phê duyệt giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa trên cơ sở thẩm tra việc xác định giá trị doanh nghiệp của Vụ Kế hoạch tài chính thuộc Bộ Xây dựng, không được Ban chỉ đạo cổ phần hóa thẩm tra là không đúng quy định.

Hạn chế, thiếu sót và vi phạm trên dẫn đến một số trình tự, thủ tục không được thực hiện theo quy định của 56 Nghị định 109/2007/NĐ-CP của Chính Phủ và Thông tư 146/2007/TT-BTC của Bộ Tài chính. Cụ thể, Công ty Đầu tư phát triển - xây dựng không lập phương án sử dụng đất; không xác định giá trị lợi thế vị trí địa lý đối với đất thuê là loạt đất đô thị để tính vào giá trị doanh nghiệp.

Đồng thời, Bộ Xây dựng ban hàng Quyết định số 687/QĐ-BXD ngày 13/7/2016 phê duyệt giá trị vốn hóa nhà nước tại thời điểm 0 giờ ngày 13/3/2008 để bàn giao doanh nghiệp nhà nước: Công ty Đầu tư phát triển - xây dựng sang Tổng CTCP Đầu tư phát triển xây dựng không đảm bảo đúng thời gian theo quy định.

Bên cạnh đó, việc xác định giá trị tài sản là công trình sử dụng trên đất cùng có sai phạm. Cụ thể, đơn vị tư vấn là Công ty CP Giám định, thẩm định Việt Nam (VIVACO) đã xác định sai vốn đầu tư và nguyên giá của hai công trình xây dựng trên đất, dẫn đến giá trị tài sản bị đánh giá thấp hơn quy định, với mức chênh lệch gần 2,47 tỷ đồng.

Đối với việc xác định giá trị tài sản là quyền sử dụng đất, VIVACO cũng không xác định lại giá trị của 25 căn biệt thự tại Khu Biệt thự Phương Nam theo quy định tại Điều 19 Nghị định 187/2004/NĐ-CP và Điều 6 Nghị định 17/2006/NĐ-CP của Chính phủ.

Thêm vào đó, VIVACO và Bộ Xây dựng đã không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất dự án Khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước mà sử dụng tập hợp chi phí đầu tư và giá trị đầu tư và quyền phát triển dự án để tính vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa là không đúng quy định tại Điều 6 Nghị định 17/2006/NĐ-CP của Chính phủ.

Trong giai đoạn từ khi xác định giá trị doanh nghiệp đến lúc chuyển sang công ty cổ phần, Công ty Đầu tư phát triển - xây dựng đã hạch toán các khoản lỗ của 3 công ty con được Bộ Xây dựng phê duyệt quyết toán vào giá trị vốn Nhà nước tính đến thời điểm 0 giờ ngày 13/3/2008 để bàn giao sang công ty cổ phần, không đúng quy định tại khoản 4 Điều 21 Nghị định 109/2007/NĐ-CP của Chính Phủ.

Về phát hành cổ phiếu riêng lẻ, Bộ Xây dựng đã ban hành Văn bản số 2023/BXD-ĐMDN ngày 23/9/2009 và số 2128/BXD-ĐMDN ngày 2/10/2009 chấp thuận chủ trương phát hành và chào bán cổ phiếu riêng lẻ để tăng vốn điều lệ, qua đó chỉ đạo giá chào bán cổ phiếu riêng lẻ phải phù hợp với giá thị trường. HĐQT đã trình đại hội đồng cổ đông DIC Corp quyết định giá bán tối thiểu là 100.000 đồng/cổ phiếu và HĐQT đã cháo bán với giá 100.000 đồng/cổ phiếu và 102.000 đồng/cổ phiếu. Tuy nhiên, Bộ Xây dựng với vai trò là chủ sở hữu chưa làm hết trách nhiệm trong việc chỉ đạo về giá chào bán cổ phần riêng lẻ năm 2009.

Về trình tự, thủ tục thoái vốn và việc xác định giá trị cổ phần để thoái vốn, Bộ Xây dựng đã phê duyệt phương án thoái vốn tại Công ty Đầu tư Phát triển - xây dựng mà không xin ý kiến của Bộ Tài Chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư là không đúng theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 38 Nghị định số 91/2015/NĐ-CP của Chính phủ.

Công ty Đầu tư Phát triển - xây dựng cũng cung cấp thông tin đầy đủ cho đơn vị tư vấn, dẫn đến việc không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất tại 3 địa chỉ, bao gồm: 313.887m2 tại dự án Khu Đô thị du lịch sinh thái Đại Phước; 201.703m2 tại dự án Khu dân cư thương mại phường 4, Hậu Giang và 421,5m2 đất thương mại tại số 88 Trần Phú, Vũng Tàu nhằm đảm bảo sát với giá thị trường tại thời điểm thẩm định giá cổ phần.

Thanh tra Chính phủ đã xác định trách nhiệm đối với các sai phạm trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp thuộc về Ban chỉ đạo cổ phần hóa Công ty Đầu tư Phát triển - xây dựng, lãnh đạo Bộ Xây dựng trong giai đoạn 2007-2008 và 2016-2017 và các tổ chức, cá nhân có liên quan. Ngoài ra, trách nhiệm về vi phạm trong xác định giá trị tài sản khi xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa chủ yếu thuộc về đơn vị tư vấn là VIVACO.

Trên cơ sở kết quả thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng kiểm điểm đối với tập thể lãnh đạo Bộ Xây dựng trong giai đoạn 2007-2007 và 2016-2017 và các tổ chức, cá nhân có liên quan; yêu cầu các cá nhân và tổ chức khắc phục hậu quả tài chính; các định nguyên nhân dẫn đến các khoản lỗ tại Công ty CP DIC số 1, Công ty CP DIC Vật liệu xây dựng và Công ty CP DIC Du lịch để có biện pháp xử lý đối với các khoản lỗ đã quyết toán vào giá trị vốn nhà nước tại Công ty Đầu tư Phát triển - xây dựng theo đúng quy định.

Đồng thời, làm rõ trách nhiệm trong việc định giá cổ phiếu phát hành riêng lẻ năm 2009, cũng như kiểm điểm, làm rõ việc không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất của 3 vị trí đất trong quá trình thẩm định giá cổ phần để thoái vốn nhà nước; xác định lại giá trị quyền sử dụng đất tại dự án Khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước (Đồng Nai).