Cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 chưa thể thi công đồng loạt do thiếu mặt bằng

Cụ thể, đoạn Bãi Vọt - Hàm Nghi đạt 84% kế hoạch, đoạn Chí Thạnh - Vân Phong của Ban Quản lý dự án 7 (đạt 83%), đoạn Quảng Ngãi - Hoài Nhơn của Ban Quản lý dự án 2 (đạt 84%), đoạn Quy Nhơn - Chí Thạnh của Ban Quản lý dự án 85 (đạt 85%).

Số liệu trên được cung cấp bởi Vụ Kế hoạch - Đầu tư (Bộ Giao thông Vận tải) về quá trình triển khai dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025 đến tháng 8/2023.

Một trong những nguyên nhân ảnh hưởng tới tiến độ giải ngân của các dự án là công tác giải phóng mặt bằng chưa được như kỳ vọng. Theo báo cáo, các địa phương bàn giao hơn 90% mặt bằng cho dự án. Song, năm 2023 mới giải ngân hơn 7.000 tỷ đồng, đạt 47% kế hoạch.

Tại đoạn Vân Phong - Nha Trang trên địa bàn huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa) còn 13 hộ dân, 2 tịnh xá chưa giải phóng được. Tiến độ thi công cầu chậm khoảng 6 tháng so với kế hoạch. Nút thắt này khiến 5 km đầu tuyến chưa thi công được do không có đường vận chuyển vật liệu.

Ở gói thầu XL1 dự án đoạn Bùng - Vạn Ninh, diện tích mặt bằng đạt hơn 80%, còn khoảng 1,2 km, song thực tế mặt bằng bị chia làm 2-3 đoạn ngắn. Việc vận chuyển vật tư, vật liệu phải vòng ra đường Hồ Chí Minh, phát sinh thêm chi phí.

Công tác giải phóng mặt bằng cũng gặp trở ngại khi việc xây dựng khu tái định cư chậm trễ. Ở đoạn Cần Thơ - Hậu Giang, 2 khu tái định cư tại Hậu Giang mới bắt đầu triển khai từ cuối tháng 8. Đa số hộ còn lại chủ yếu sinh sống ven kênh, rạch, đường giao thông (các vị trí thi công cầu của dự án) đều chờ bố trí nền tái định cư nên chưa thể bàn giao mặt bằng để nhà thầu triển khai đóng cọc.

Ngoài ra, vướng mắc lớn là một số hộ khó khăn trong việc tìm nơi ở mới, do đặc thù vùng nông thôn không nhiều nơi để thuê nhà ở nên phải chờ bố trí tái định cư.

Tại dự án đoạn Hậu Giang - Cà Mau, 2 khu tái định cư trên địa bàn tỉnh Hậu Giang cũng đang được xây dựng, dự kiến cuối tháng 9 mới có thể bàn giao nền.

Ngoài ra, thách thức khác là của các dự án cao tốc Bắc - Nam là công tác di dời hạ tầng kỹ thuật. Tại đoạn Vân Phong - Nha Trang, 167 vị trí cột, đường điện chưa được di dời, các địa phương mới đang trong quá trình lập hồ sơ thẩm định. Trong đó, di dời đường điện cao thế 220 kV trở lên phải thực hiện rất nhiều thủ tục.

Bên cạnh đó, yếu tố tiến độ bàn giao mỏ vật liệu cho nhà thầu thi công của các địa phương chưa đáp ứng yêu cầu cũng là lý do ảnh hưởng đến kết quả giải ngân chung của dự án.

Với dự án Bãi Vọt - Hàm Nghi, kết quả giải ngân chưa đạt do phải chờ cấp phép mỏ vật liệu. Cụ thể, đến ngày 14/7, thủ tục cấp 4 mỏ đất, 1 mỏ cát mới được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Sau đó, các thủ tục liên quan đến chuyển đổi đất rừng, đất lúa, đền bù giải phóng mặt bằng khu vực khai thác mỏ vật liệu cho người dân, chủ thể liên quan. Dự kiến, đầu tháng 9, việc khai thác các mỏ mới bắt đầu.

Theo Vụ Kế hoạch - Đầu tư (Bộ Giao thông vận tải), tính đến cuối tháng 8, các dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2021-2025 (giai đoạn 2) giải ngân được gần 26.800 tỷ đồng, đạt 59% kế hoạch vốn được giao.