Đại biểu Quốc hội: Ngân hàng đã rất nỗ lực hỗ trợ doanh nghiệp và người dân

Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, sáng ngày 31/5, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2023.

Tại phiên thảo luận, các đại biểu Quốc hội đánh giá, dù gặp nhiều thách thức, khó khăn song kinh tế vĩ mô Việt Nam năm 2022 vẫn ổn định, kinh tế tiếp tục tăng tưởng nhanh, đạt 8,02% - là mức tăng trưởng cao trong khu vực và thế giới. Đối với những tháng đầu năm 2023, thị trường tiền tệ, tín dụng cơ bản ổn định, ngành du lịch tiếp tục phục hồi, các chính sách an sinh xã hội, chăm sóc người có công tiếp tục được quan tâm đẩy mạnh….

Cần nâng cao vai trò của chính sách tài khóa trong hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Tô Ái Vang, Đoàn ĐBQH tỉnh Sóc Trăng cho biết, để tháo gỡ khó khăn về vốn vay của doanh nghiệp, từ đầu năm 2023 đến nay, Ngân hàng Nhà nước đã 3 lần giảm rồi lãi suất điều hành. Đây được xem là sự nỗ lực rất lớn của Ngân hàng Nhà nước để hỗ trợ người dân và doanh nghiệp vượt qua khó khăn.

Tuy nhiên, để doanh nghiệp tăng khả năng tiếp cận vốn vay ngân hàng, đại biểu Tô Ái Vang đề nghị Ngân hàng Nhà nước có giải pháp điều hành linh hoạt tăng trưởng tín dụng, để tránh tình trạng nửa đầu năm tăng tốc, cuối năm hết room hoặc là bị siết lại một cách đột ngột.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét có cơ chế cho vay linh hoạt, đa dạng, nhất là các gói cho vay tín chấp dựa trên thời gian hoạt động có hiệu quả và dòng tiền của doanh nghiệp. Đồng thời, chỉ đạo các ngân hàng thương mại rà soát lại toàn bộ thủ tục, điều kiện tín dụng nhằm tăng khả năng tiếp cận vốn vay của doanh nghiệp, đẩy nhanh giải ngân gói hỗ trợ lãi suất, cũng như triển khai hiệu quả chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ giúp doanh nghiệp giảm bớt khó khăn.

Đồng tình với Báo cáo thẩm tra đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kinh tế - xã hội năm 2022 và những tháng đầu năm 2023, tuy nhiên đại biểu Lê Hữu Trí, Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa cho rằng, để đạt được các mục tiêu trong năm 2023, cần có giải pháp hữu hiệu, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, cải thiện môi trường đầu tư và kinh doanh; đồng thời phải có giải pháp đảm bảo cung ứng đủ vốn cho nền kinh tế.

“Đây là yêu cầu đặt ra rất khó khăn, trong khi chúng ta vừa phải kiểm soát lạm phát, vừa phải bảo đảm lãi suất phù hợp với nền kinh tế thị trường và diễn biến của thị trường”, đại biểu Lê Hữu Trí nhấn mạnh.

Đối với chính sách tiền tệ, đại biểu đề nghị tiếp tục điều hành chủ động, linh hoạt, hiệu quả và phải phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác, để vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, vừa kiểm soát được lạm phát. Đồng thời, chủ động xem xét tiếp tục hạ lãi suất, nhằm hỗ trợ tăng trưởng, kiểm soát chặt chẽ việc đáp ứng dụng, sử dụng vốn và mức tăng trưởng tín dụng.

Để các chính sách tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế đạt hiệu quả cao nhất, đại biểu Lê Hữu Trí cho rằng, chính sách tài khóa có vai trò rất quan trọng. Do vậy, trong điều hành chính sách tài khóa cần có trọng tâm, trọng điểm, cần chia sẻ vai trò hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế với chính sách tiền tệ.

“Biện pháp nhanh nhất, hiệu quả nhất và doanh nghiệp dễ hấp thụ nhất trong lúc này chính là dùng công cụ tài khóa để hỗ trợ trực tiếp doanh nghiệp như giảm lãi suất ngân hàng, giảm tiền thuê đất, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp; giảm, giãn, miễn lãi chậm nộp bảo hiểm xã hội...”, đại biểu Ma Thị Thúy, Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang nêu quan điểm và đề nghị: “Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương quan tâm một số giải pháp như cần sớm rà soát toàn diện các chính sách hỗ trợ, ưu đãi đang được triển khai, xem chính sách nào hiệu quả, chính sách nào chưa thực sự hiệu quả để tạm dừng hoặc có biện pháp thay đổi kịp thời để bổ sung nguồn lực cho nền kinh tế”.

Quyết liệt hơn trong triển khai các gói hỗ trợ

Đồng tình với Tờ trình của Chính phủ cũng như Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính, Ngân sách về việc tiếp tục thực hiện chính sách giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) 2% theo Nghị quyết 43 của Quốc hội khóa XV, đại biểu Tô Ái Vang đề nghị Chính phủ huy động các kênh thông tin, làm tốt công tác truyền thông để người tiêu dùng biết và đón nhận, bởi việc giảm thuế giá trị gia tăng, người tiêu dùng có thể thấy rõ nhất ở siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng tiện lợi.

Tuy nhiên, để kinh tế phục hồi nhanh hơn, đại biểu Tô Ái Vang đề nghị Quốc hội xem xét mức giảm thuế giá trị gia tăng xuống từ 3 đến 4%, vì nếu chỉ giảm 2% chưa phải là mức tốt cho nền kinh tế. Đồng thời, xem xét áp dụng giảm thuế giá trị gia tăng kéo dài đến hết năm 2024 giúp cho chính sách này mang tính bền vững, lâu dài.

Lý giải cho đề nghị này, đại biểu Tô Ái Vang cho biết, trong bối cảnh các nước đang cạnh tranh bằng cách giảm gánh nặng thuế cho doanh nghiệp để thu hút đầu tư, thì Việt Nam cũng nên xem xét giảm thuế giá trị gia tăng ở mức cao hơn để khuyến khích tiêu dùng, tăng sức mua. Từ đó doanh nghiệp có thể tiêu thụ hàng hóa nhiều hơn, giải phóng được lượng hàng tồn kho, sớm phục hồi sản xuất kinh doanh, góp phần cho sự ổn định và phát triển tế xã hội các địa phương trong cả nước.

Đồng thuận với với giải pháp giảm thuế giá trị gia tăng 2% cho doanh nghiệp, triển khai gói hỗ trợ mua nhà ở xã hội cho công nhân lao động, tuy nhiên, đại biểu Trần Thị Vân, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh cho rằng, việc giải ngân các gói hỗ trợ còn giải ngân rất thấp nên cần đẩy nhanh tiến độ...

Theo đại biểu, năm 2015, Chính phủ đã ban hành Nghị định 100 về phát triển và quản lý nhà ở xã hội. Năm 2022, có Nghị quyết 43 của Quốc hội, Nghị quyết 11 của Chính phủ với các cái gói hỗ trợ giảm lãi suất 2% cho doanh nghiệp vay xây nhà cho công nhân, 15.000 tỷ đồng cho công nhân vay mua nhà ở xã hội qua Ngân hàng Chính sách và mới đây nhất là gói 120.000 tỷ đồng. Như vậy, chỉ trong vòng có hơn 1 năm, đã có 3 gói hỗ trợ dành cho người thụ hưởng chính là công nhân lao động. Điều này thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm của Quốc hội, của Chính phủ đối với công nhân lao động trong cả nước.

Tuy nhiên, hai gói hỗ trợ theo Nghị quyết 43 và Nghị quyết 11 đang giải ngân rất thấp, gói giảm lãi suất 2% hiện mới giải ngân được gần 1% và 15.000 tỷ đồng thì được trên 34%. Bây giờ Chính phủ lại giao tiếp gói 120.000 tỷ đồng, trong đó đối tượng và thời gian kết thúc của 3 gói tín dụng này đang trùng lắp và đều kết thúc vào cuối năm 2023.

“Vấn đề đặt ra đây là 2 gói tín dụng trước chúng ta còn chưa hấp thụ hết, liệu gói 120.000 tỷ đồng có khả thi hay không? Trong khi Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà ở thì đang được sửa đổi và quy hoạch thì chúng ta chưa phê duyệt xong”, đại biểu Trần Thị Vân nêu vấn đề và đề nghị: “Chính phủ gộp 3 gói hỗ trợ thành 1 và đề xuất cho kéo dài đến hết năm 2025 thì mục tiêu xây dựng 1 triệu căn hộ mà Chính phủ đề ra mới có thể hoàn thành”.

Khởi động lại các động lực phát triển kinh tế

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Trần Văn Tiến, Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc cho rằng, để hoàn thành các mục tiêu kinh tế đề ra trong năm 2023 sẽ cần quyết tâm rất cao. Nhấn mạnh tình hình kinh tế gặp nhiều khó khăn, đại biểu cho rằng, trong những tháng còn lại của năm 2023, nếu không quyết liệt chỉ đạo, sẽ khó hoàn thành các chỉ tiêu về kinh tế xã hội đã được Quốc hội giao, nhất là chỉ tiêu về tăng trưởng kinh tế.

Còn theo đại biểu Trần Anh Tuấn, Đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh, để ổn định kinh tế vĩ mô, cần khởi động lại các động lực phát triển qua những dự án đầu tư. Bên cạnh đó, việc sử dụng hiệu quả nguồn lực chi tiêu công cũng là nguồn lực rất lớn để khuyến kích, kích cầu nền kinh tế, kích cầu sản xuất và tiêu dùng.

Đồng thời, linh hoạt trong sử dụng tồn dư ngân quỹ của nhà nước để hỗ trợ đào tạo nghề cho các lao động, hỗ trợ lao động bị mất việc làm… Theo đại biểu Trần Anh Tuấn, các chính sách trên cùng với chính sách giảm thuế VAT, giảm thiểu các thủ tục trong việc vay vốn hỗ trợ cho các đối tượng ưu tiên… sẽ góp phần kích thích nền kinh tế.

Để thực hiện tốt hơn nữa các kết quả công tác trong thời gian tới, đại biểu Phạm Đình Thanh, Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum đề nghị, Chính phủ chỉ đạo, thực hiện ngay việc rà soát, làm rõ nguyên nhân, từ đó triển khai quyết liệt các giải pháp phù hợp nhằm khắc phục tình trạng giải ngân vốn đầu tư công chậm trong thời gian qua. Đồng thời, ưu tiên rà soát, tháo gỡ ngay những bất cập của cơ chế chính sách, những quy định hướng dẫn liên quan đến việc triển khai thực hiện chương trình phục hồi, phát triển kinh tế xã hội và 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, nhằm giúp các bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện các chương trình này đạt yêu cầu về chất lượng, tiến độ đề ra.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Minh Tâm, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình đề nghị, cần thành lập các tổ công tác liên ngành, tập hợp các đầu mối nhằm tháo gỡ những vướng mắc của địa phương, ban hành quy tắc, quy chuẩn xử lý các vấn đề phổ biến gặp phải trong quá trình giải ngân vốn đầu tư công, triển khai các nhiệm vụ liên quan và phổ biến rộng rãi, để địa phương nào gặp khó khăn có thể tra cứu để thuận lợi trong quá trình triển khai.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn, Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh đề nghị, cần có giải pháp cho căn bệnh “sợ trách nhiệm”. Theo đại biểu cần phải xác định được nguyên phát của căn bệnh này thì mới có thể điều trị bệnh một cách hiệu quả, đồng nghĩa với việc chúng ta cần phân hóa, phân định rõ một bộ phận cán bộ sợ trách nhiệm ấy gồm những kểu cán bộ nào và nguyên nhân nào dẫn đến sự tồn tại của một bộ phận cán bộ sợ trách nhiệm như thế.

Để chấm dứt căn bệnh “sợ trách nhiệm”, đại biểu Trần Quốc Tuấn đề xuất Quốc hội, Chính phủ cần quan tâm tập trung nghiên cứu, rà soát, sửa đổi, bổ sung đầy đủ các nội dung quy định của pháp luật, đặc biệt là các văn bản dưới luật, đảm bảo tính chặt chẽ, thống nhất, dễ áp dụng để các địa phương, đơn vị, tổ chức, cá nhân khi trận tiến vào đó là có thể triển khai thực hiện được ngay. Đồng thời, tiếp tục tăng cường kiểm tra, giám sát để hướng dẫn, nhắc nhở, đôn đốc thực thi công vụ có hiệu quả.