Cần những chính sách mạnh hơn để thị trường bất động sản phục hồi

Theo báo cáo từ Cục Đăng ký kinh doanh (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), số liệu tình hình đăng ký doanh nghiệp 6 tháng đầu năm 2023 cũng cho thấy kinh doanh bất động sản (BĐS) tiếp tục là lĩnh vực chịu áp lực và ảnh hưởng nặng nề nhất.

Cụ thể, số doanh nghiệp gia nhập thị trường và số vốn đăng ký của doanh nghiệp thành lập mới trong lĩnh vực này đều có mức sụt giảm rất mạnh so với cùng kỳ năm ngoái (giảm lần lượt 58,9% và 54,1%).

Trong khi số doanh nghiệp kinh doanh BĐS rút lui khỏi thị trường lại có xu hướng tăng cao (tăng 40,4% so với cùng kỳ năm 2022, mức tăng cao nhất trong 17 lĩnh vực).

Điều này đối lập với mức tăng trưởng ấn tượng về số doanh nghiệp gia nhập thị trường của lĩnh vực này trong giai đoạn 6 tháng đầu năm 2021 so với năm 2020 (44,8%).

Các doanh nghiệp bất động sản ngày càng hụt hơi…

Lý giải về thực trạng này, ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam cho biết, ngoài những khó khăn do dịch Covid-19 xuất hiện thì những ách tắc liên quan đến pháp lý cho BĐS đã khiến cả thị trường chìm trong khó khăn.

Cụ thể, từ năm 2019, đã phát hiện những mâu thuẫn, xung đột trong quy định pháp luật khiến các địa phương phải dừng để xem xét lại dự án, khiến thời gian thực hiện kéo dài đã ảnh hưởng rất lớn đến doanh nghiệp trong lĩnh vực này.

Vì vậy, lâu nay thị trường thiếu vắng hẳn thông tin mở bán từ những dự án mới hoàn toàn. Năm 2022, nguồn cung ra thị trường đạt khoảng 48.500 sản phẩm, chỉ bằng hơn 20% nguồn cung năm 2018 (năm trước khi xảy ra đại dịch Covid-19), cơ cấu nguồn cung chủ yếu là sản phẩm cao cấp, giá trị lớn.

Quý I/2023 nguồn cung ra thị trường đạt khoảng 25.000 sản phẩm, chủ yếu là hàng tồn kho từ các dự án mở bán trước đó.

Ông Đính cho rằng, doanh nghiệp đã phải đã đầu tư vay vốn để mua đất, đền bù, nộp thuế, thậm chí có những dự án đã xong gần đến hoàn thiện hạ tầng với chi phí vốn đến cả trăm nghìn tỷ đồng. Trong khi đó, vốn phần lớn là đi vay 70-80% và phải trả lãi, ngoài ra còn các khoản trả lương cho nhân viên và nhiều chi phí khác.

“Các doanh nghiệp ngày càng hụt hơi và càng để lâu thị trường không có hàng để bán và không có doanh thu thì không có dòng tiền, không chi trả được cho bộ máy, không trả nợ được, không có tiền trả lương. Lúc này doanh nghiệp rất yếu”, ông Đính nêu.

Cần những chính sách mạnh hơn

Cũng theo ông Đính, tình hình thị trường vẫn tiếp tục diễn biến khó khăn, dự báo, có tới 23% doanh nghiệp chỉ có thể duy trì hoạt động được tới hết quý III/2023, 43% doanh nghiệp trụ được đến hết năm 2023.

“Nếu không có chính sách nào mạnh hơn thúc đẩy thị trường BĐS trở lại bình thường để doanh nghiệp có những vận hành hoạt động thì doanh nghiệp sẽ không thể chịu đựng được nữa và lâm vào cảnh vỡ nợ, phá sản rất là điều hiển nhiên”, ông Đính quan ngại.

Vì vậy, ông Nguyễn Văn Đính đề xuất nên dựa trên việc "bắt mạch" từng doanh nghiệp, phân nhóm doanh nghiệp khó khăn để xử lý theo các hướng.

Đối với các doanh nghiệp còn lực, còn “dấu hiệu sinh tồn” khẩn trương thí điểm phê duyệt, giải quyết trực tiếp các vướng mắc, đưa doanh nghiệp thoát khỏi trạng thái nguy hiểm để doanh nghiệp có thể tiếp tục hoạt động sản xuất, kinh doanh, đưa hàng vào thị trường. Phương án này ưu tiên các dự án cấp thiết, phù hợp với nhu cầu thực. Đặc biệt lưu ý những doanh nghiệp lớn, có ảnh hưởng nhiều đến thị trường.

Đối với các doanh nghiệp yếu, hết năng lực triển khai dự án nhưng đã hoàn thiện cơ bản các thủ tục pháp lý cần tổ chức các chương trình xúc tiến đầu tư nhằm mục đích kết nối các chủ đầu tư với các nhà đầu tư để thực hiện kêu gọi đầu tư hoặc M&A.

Đối với các doanh nghiệp có dự án tồn đọng nhiều vướng mắc, trong khi không còn đủ năng lực triển khai dự án, Nhà nước cần có biện pháp hỗ trợ, thực hiện việc “mua lại” các dự án của doanh nghiệp rồi thực hiện đấu giá để lựa chọn các nhà đầu tư mới thực hiện dự án.

“Các dự án này coi như là tài sản công, Nhà nước sẽ xử lại các vướng mắc về pháp lý dễ hơn, sau đó mang ra đấu giá lựa chọn nhà đầu tư đủ năng lực, từ đó thu được vốn, thậm chí có lãi. Điều quan trọng là gỡ khó những vướng mắc các doanh nghiệp đang bị lâm vào”, ông Đính nêu.