Những điều cần biết về hồ sơ Pandora

Hồ sơ Pandora là gì?

Cuộc điều tra hồ sơ Pandora là sự hợp tác báo chí lớn nhất từ ​​trước đến nay trên thế giới, với sự tham gia của hơn 600 nhà báo từ 150 hãng truyền thông ở 117 quốc gia.

Cuộc điều tra dựa trên vụ rò rỉ hồ sơ bí mật của 14 nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp cho các cá nhân và tập đoàn giàu có tìm cách kết hợp các công ty vỏ bọc, quỹ tín thác, quỹ và các tổ chức khác trong các khu vực pháp lý không có thuế hoặc thuế ở mức thấp. Các thực thể cho phép chủ sở hữu che giấu danh tính với công chúng và đôi khi với các cơ quan quản lý. Thông thường, các nhà cung cấp giúp họ mở tài khoản ngân hàng ở các quốc gia có quy định tài chính lỏng lẻo.

Hồ sơ bao gồm một lượng lớn thông tin chưa từng có về những người được gọi là chủ sở hữu hưởng lợi của các thực thể được đăng ký tại Quần đảo Virgin thuộc Anh, Seychelles, Hồng Kông, Belize, Panama, Nam Dakota và các khu vực pháp lý bí mật khác. Chúng cũng chứa thông tin về các cổ đông, giám đốc và quan chức. Ngoài những người giàu có, nổi tiếng và không nổi tiếng, những người bị rò rỉ bao gồm những người không đại diện cho lợi ích công chúng và những người không xuất hiện trong hệ thống báo cáo, chẳng hạn như chủ doanh nghiệp nhỏ, bác sĩ và những người khác, thường là những giàu có, cá nhân tránh xa sự chú ý của công chúng.

Trong khi một số tệp có niên đại từ những năm 1970, hầu hết các tệp được ICIJ xem xét đều được tạo từ năm 1996 đến năm 2020. Các tài liệu bao gồm nhiều vấn đề: thành lập các công ty vỏ bọc, cơ sở và quỹ tín thác; việc sử dụng các thực thể đó để mua bất động sản, du thuyền, máy bay phản lực và bảo hiểm nhân thọ; việc sử dụng chúng để đầu tư và chuyển tiền giữa các tài khoản ngân hàng; lập kế hoạch thừa kế và các vấn đề thừa kế khác; và việc tránh thuế thông qua các chương trình tài chính phức tạp. Một số tài liệu có liên quan đến các tội phạm tài chính, bao gồm rửa tiền.

Trong hồ sơ Pandora có gì?

Hơn 330 chính trị gia bị lộ thông tin đến từ hơn 90 quốc gia và vùng lãnh thổ. Họ sử dụng các thực thể trong các khu vực pháp lý bí mật để mua bất động sản, giữ tiền ủy thác, sở hữu các công ty khác và các tài sản khác, đôi khi ẩn danh.

Kết quả điều tra của hồ sơ Pandora cũng tiết lộ cách các ngân hàng và công ty luật hợp tác chặt chẽ với các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài để thiết kế các cấu trúc công ty phức tạp. Hồ sơ cho thấy các nhà cung cấp không phải lúc nào cũng biết khách hàng của mình, mặc dù nghĩa vụ pháp lý của họ là không làm ăn với những người tham gia vào các giao dịch đáng ngờ.

Cuộc điều tra cũng thông tin về cách các nhà cung cấp tín chấp của Mỹ đã lợi dụng luật của một số tiểu bang để giữ bí mật và giúp các khách hàng giàu có ở nước ngoài che giấu tài sản để tránh thuế ở nước sở tại.

Dữ liệu ở dạng nào?

Hơn 11,9 triệu tài liệu phần lớn là không có cấu trúc. Hơn một nửa (6,4 triệu) là tài liệu văn bản, bao gồm hơn 4 triệu tệp PDF, trong đó một số tệp file dài hơn 10.000 trang. Các tài liệu bao gồm hộ chiếu, bảng sao kê ngân hàng, tờ khai thuế, hồ sơ thành lập công ty, hợp đồng bất động sản và bảng câu hỏi thẩm định. Cũng có hơn 4,1 triệu hình ảnh và email trong vụ rò rỉ.

Bảng tính chiếm 4% tài liệu, tương đương 467.000. Tài liệu cũng bao gồm các slide trình chiếu, các tệp âm thanh và video.

Điều khác biệt giữa rò rỉ thông tin lần này với những rò rỉ khác

Thông tin về hồ sơ Pandora - 2,94 terabyte trong hơn 11,9 triệu bản ghi - đến từ 14 nhà cung cấp cung cấp dịch vụ tại ít nhất 38 đơn vị pháp lý. Cuộc điều tra hồ sơ Panama năm 2016 dựa trên 2,6 terabyte dữ liệu trong 11,5 triệu tài liệu từ một nhà cung cấp duy nhất, công ty luật Mossack Fonseca (hiện đã không còn tồn tại). Cuộc điều tra  hồ sơ Thiên đường (Paradise Papers) năm 2017 dựa trên vụ rò rỉ 1,4 terabyte trong hơn 13,4 triệu hồ sơ từ một công ty luật nước ngoài, Appleby, cũng như Asiaciti Trust, một nhà cung cấp có trụ sở tại Singapore và các cơ quan đăng ký công ty của chính phủ tại 19 khu vực pháp lý bí mật.

Hồ sơ Pandora tạo ra một thách thức mới vì 14 nhà cung cấp có những cách trình bày và tổ chức thông tin khác nhau. Một số tài liệu được sắp xếp theo khách hàng, một số do các văn phòng khác nhau thực hiện và những tài liệu khác không có hệ thống rõ ràng nào. Một tài liệu đôi khi chứa các email và tệp đính kèm trong hàng năm trời. Một số nhà cung cấp đã số hóa hồ sơ và cấu trúc chúng trong bảng tính; những người khác giữ các tệp hồ sơ đã được quét. Một số tệp  bảng tính định dạng bằng PDF cần được tạo lại thành bảng tính. Các tài liệu dưới nhiều loại ngôn ngữ:  tiếng Anh, Tây Ban Nha, Nga, Pháp, Ả Rập, Hàn Quốc và các ngôn ngữ khác, đòi hỏi sự phối hợp sâu rộng giữa các đối tác ICIJ.

Hồ sơ Pandora đã thu thập thông tin về hơn 27.000 công ty và 29.000 cái được gọi là chủ sở hữu thụ hưởng cuối cùng từ 11 trong số các nhà cung cấp, gấp hơn hai lần số lượng chủ sở hữu thụ hưởng cuối cùng được xác định trong Hồ sơ Panama.

Hồ sơ Pandora đã kết nối hoạt động ở nước ngoài của các chính trị gia và quan chức nhà nước nhiều gấp đôi so với hồ sơ Panama với hơn 330 chính trị gia và quan chức, từ hơn 90 quốc gia và vùng lãnh thổ, bao gồm 35 lãnh đạo quốc gia hiện tại và cựu lãnh đạo.

Vụ rò rỉ mới này cũng bao gồm thông tin về các khu vực pháp lý chưa được khám phá trong các dự án trước đây của ICIJ hoặc có ít dữ liệu, chẳng hạn như Belize, Síp và Nam Dakota.

Các pháp nhân trong hồ sơ của sáu nhà cung cấp - công ty, quỹ và quỹ tín thác - đều được đăng ký từ năm 1971 đến năm 2018. Các hồ sơ cho thấy các nhà cung cấp và khách hàng chuyển hoạt động kinh doanh của họ từ khu vực pháp lý này sang khu vực pháp lý khác sau khi điều tra và dẫn đến thay đổi quy tắc.

Các thông tin được khai thác như thế nào

Chỉ 4% tệp có cấu trúc, với dữ liệu được tổ chức trong bảng (bảng tính, tệp csv và một vài “tệp dbf”).

Để khám phá và phân tích thông tin trong hồ sơ Pandora Papers, ICIJ đã xác định các tệp chứa thông tin về quyền sở hữu của người thụ hưởng theo công ty và khu vực tài phán và cấu trúc nó cho phù hợp. Dữ liệu của mỗi nhà cung cấp yêu cầu một quy trình khác nhau.

Trong trường hợp thông tin ở dạng bảng tính, ICIJ đã loại bỏ các bản sao và kết hợp thành một bảng tính chính. Đối với các tệp PDF hoặc tài liệu, ICIJ đã sử dụng các ngôn ngữ lập trình như Python để tự động hóa việc trích xuất và cấu trúc dữ liệu nhiều nhất có thể.

Trong những trường hợp phức tạp hơn, ICIJ đã sử dụng học máy và các công cụ khác, bao gồm phần mềm Fonduer và Scikit-learning, để xác định và tách các biểu mẫu cụ thể khỏi các tài liệu dài hơn.

Một số biểu mẫu của nhà cung cấp được viết tay, đòi hỏi ICIJ phải trích xuất thông tin theo cách thủ công.

Sau khi thông tin được trích xuất và cấu trúc, ICIJ đã tạo danh sách liên kết các chủ sở hữu với các công ty mà họ sở hữu trong các khu vực pháp lý cụ thể. Trong một số trường hợp, thông tin về địa điểm hoặc thời điểm đăng ký công ty không có sẵn. Ở những trường hợp khác, thông tin bị thiếu về thời điểm một người hoặc một tổ chức trở thành chủ sở hữu của công ty.

Sau khi cấu trúc dữ liệu, ICIJ đã sử dụng các nền tảng đồ họa (Neo4J và Linkurious) để tạo hình ảnh trực quan và làm cho chúng có thể tìm kiếm được. Điều này cho phép các phóng viên khám phá mối liên hệ giữa mọi người và công ty giữa các nhà cung cấp.

Để xác định các đối tượng tiềm năng trong dữ liệu, ICIJ đã đối chiếu thông tin trong vụ rò rỉ với các bộ dữ liệu khác: danh sách trừng phạt, rò rỉ trước đó, hồ sơ công ty đại chúng, danh sách các tỷ phú và danh sách công khai của các nhà lãnh đạo chính trị.

Đối tác của ICIJ tại Thụy Điển, SVT, đã tạo các bảng tính chứa dữ liệu được trích xuất từ ​​hộ chiếu được tìm thấy trong hồ sơ Pandora.

ICIJ đã chia sẻ hồ sơ với các đối tác truyền thông bằng Datashare, một công cụ phân tích và nghiên cứu an toàn do nhóm kỹ thuật của ICIJ phát triển. Chức năng tìm kiếm hàng loạt của Datashare đã giúp các phóng viên đối sánh một số nhân vật của công chúng với dữ liệu.

Vụ rò rỉ chứa các tài liệu thông thường mà các nhà cung cấp dịch vụ thu thập để thẩm định - các bài báo, mục nhập Wikipedia, thông tin từ nhà cung cấp dữ liệu tài chính World-Check - không nhất thiết xác nhận liệu một người có đang che giấu sự giàu có trong một khu vực pháp lý bí mật hay không. ICIJ đã sử dụng công nghệ máy học để gắn thẻ các tệp như vậy trong Datashare, cho phép các phóng viên loại trừ chúng khỏi tìm kiếm của họ.

150 đối tác truyền thông của ICIJ đã chia sẻ các mẹo, các thông tin quan tâm khác bằng cách sử dụng I-Hub toàn cầu của ICIJ, một nền tảng nhắn tin và truyền thông xã hội an toàn. Trong suốt dự án, ICIJ đã tổ chức các buổi đào tạo mở rộng cho các đối tác về việc sử dụng công nghệ ICIJ để khám phá, khai thác và hiểu rõ hơn về các tệp.

Cách thức nghiên cứu, sắp xếp thông tin

Sau khi xác định các tài liệu có chứa thông tin về chủ sở hữu của các tổ chức nước ngoài và cấu trúc thông tin theo nhà cung cấp, ICIJ thống nhất dữ liệu trong một cơ sở dữ liệu tập trung.

Điều này đã cung cấp cho ICIJ và các đối tác truyền thông một tập dữ liệu duy nhất về các chủ sở hữu thụ hưởng của các công ty trong các khu vực pháp lý bí mật.

ICIJ đã loại bỏ sự trùng lặp trong dữ liệu và xác định các yếu tố chính, chẳng hạn như quốc tịch của chủ sở hữu, quốc gia cư trú và nơi sinh. Ví dụ, điều này cho phép ICIJ tìm thấy gần 3.700 công ty với hơn 4.400 người thụ hưởng là công dân Nga - nhiều nhất trong số tất cả các quốc tịch trong dữ liệu. Con số này bao gồm 46 nhà tài phiệt Nga.

ICIJ cũng nghiên cứu và phân tích việc sử dụng các quỹ tín thác của Mỹ, sử dụng các tìm kiếm từ khóa và kết hợp với dữ liệu công khai, trong số các phương pháp khác.

Kết quả là ICIJ đã xác định được hơn 200 quỹ tín thác đã được thành lập hoặc tạo lập, ở Mỹ từ năm 2000 đến năm 2019, với số lượng lớn nhất được đăng ký tại Nam Dakota. Các quỹ được kết nối với mọi người từ 40 quốc gia (không bao gồm Mỹ). ICIJ đã xác định tài sản trong các quỹ tín thác đơn lẻ nắm giữ trị giá từ 67.000 đến 165 triệu USD từ năm 2000 đến năm 2019. Dữ liệu cho thấy rằng các quỹ tín thác của Mỹ nắm giữ tài sản trị giá tổng cộng hơn 1 tỷ USD. Những tài khoản đó bao gồm bất động sản tại Mỹ và tài khoản ngân hàng ở Panama, Thụy Sĩ, Luxembourg, Puerto Rico, Bahamas và những nơi khác.

Để thực hiện phân tích các quỹ tín thác có trụ sở tại Mỹ, ICIJ đã thu thập thông tin theo cách thủ công về những người sáng lập, được gọi là người định cư; người thụ hưởng và tài sản do các quỹ ủy thác nắm giữ. ICIJ đã có thể xác định và thu thập dữ liệu về các quỹ tín thác từ 15 tiểu bang của Mỹ và Đặc khu Columbia (Washington).

ICIJ và các đối tác truyền thông đã sử dụng tìm kiếm từ khóa để xác định các chính trị gia trong dữ liệu, sử dụng thông tin hộ chiếu để giúp xác định danh tính.

ICIJ đã sử dụng hồ sơ công khai để xác minh các chi tiết liên quan đến các công ty và để đảm bảo những người có tên trong dữ liệu thực sự là các nhà lãnh đạo chính trị được xác định với những cái tên đó. Tất nhiên cũng có một số kết quả dương tính giả và các kết quả đó đều được loại bỏ. Trong số các nguồn được sử dụng trong nghiên cứu có cơ sở dữ liệu về Rủi ro và Tuân thủ Dow Jones, Sayari, Nexis, OpenCorporate, hồ sơ tài sản ở Mỹ và Vương quốc Anh, và hồ sơ công ty đại chúng. Hơn 330 chính trị gia và quan chức cấp cao, trong đó có 35 nhà lãnh đạo quốc gia đã được xác nhận.

ICIJ đã cấu trúc thông tin trong một bảng tính và đưa qua hai vòng kiểm tra tính xác thực. Dữ liệu thu thập về các chính trị gia cũng được hiển thị trong các hồ sơ trong tính năng Người chơi quyền lực.

ICIJ đã đối chiếu danh sách tỷ phú của Forbes với hồ sơ Pandora để tìm ra hơn 130 người có tổ chức trong các khu vực pháp lý bí mật. Hơn 100 người trong số họ có tổng tài sản trị giá hơn 600 tỷ USD vào năm 2021.

ICIJ đã phân tích 109 cái gọi là “báo cáo hoạt động đáng ngờ” của công ty luật Panama Alemán, Cordero, Galindo & Lee, hoặc Alcogal gửi cho các cơ quan tài chính, và biết rằng 87 trong số các biểu mẫu chống rửa tiền chỉ được thực hiện sau khi nhà chức trách hoặc nhà báo đã công khai xác định các khách hàng của công ty có liên quan đến các hành vi sai trái bị cáo buộc.

ICIJ cũng đã đọc qua hàng nghìn hồ sơ nhân viên được công bố công khai và phát hiện ra rằng hơn 220 luật sư liên kết với công ty luật khổng lồ Baker McKenzie ở 35 quốc gia trước đây đã từng giữ chức vụ trong các cơ quan chính phủ bao gồm Bộ Tư pháp, văn phòng thuế, Ủy ban EU và các văn phòng của các nguyên thủ quốc gia.

ICIJ cũng đã thực hiện nghiên cứu và phân tích để khám phá vai trò của tài chính nước ngoài trong việc che giấu các tác phẩm nghệ thuật bị cướp phá và các di tích cổ mà chính quyền và cộng đồng tìm cách cải tạo, bảo tồn .

Cuối cùng, cuộc điều tra Pandora đã xác định hơn 500 công ty BVI từng là khách hàng của Mossack Fonseca, công ty luật là tâm điểm của vụ bê bối hồ sơ Panama, và sau đó đã chuyển hoạt động kinh doanh sang các nhà cung cấp BVI khác.

ICIJ cũng đối sánh các công ty Panama từ dữ liệu hồ sơ Panama với dữ liệu có sẵn cho cơ quan đăng ký công ty Panama trên OpenCorporate và phát hiện ra rằng ít nhất 113 công ty đã thay đổi các đại lý đăng ký và chuyển đến Alcogal từ ngày 3/4/2016 đến năm 2020. Cùng với Nhóm dữ liệu The Miami Herald, ICIJ cũng thống kê 759 công ty BVI đã đặc biệt xem xét việc chuyển sang Trident Trust như một phần của cái gọi là “Dự án Mossfon” của nhà cung cấp.

Công dân Mỹ và các tập đoàn đa quốc gia trong hồ sơ Pandora

Các tài liệu của hồ sơ Pandora bao gồm một số lượng lớn các nhà cung cấp, nhưng rõ ràng không phải tất cả, hoặc thậm chí hầu hết, và nhiều khu vực pháp lý không được đại diện trong dữ liệu.

Trong các cuộc điều tra trước đây của ICIJ, bao gồm cả hồ sơ Paradise năm 2017, vụ rò rỉ đến từ một công ty luật uy tín có hoạt động kinh doanh lớn hơn, Appleby. Do đó, dữ liệu bao gồm nhiều tài liệu hơn về các công ty đa quốc gia. Bermuda và quần đảo Cayman, những nơi trú ẩn phổ biến của các tập đoàn, nằm trong số các khu vực pháp lý có sự hiện diện lớn trong vụ rò rỉ đó.

Đối với công dân Mỹ, ICIJ đã xác định hơn 700 công ty có chủ sở hữu lợi ích liên quan đến Mỹ trong hồ sơ Pandora; Người Mỹ cũng nằm trong số 20 quốc gia hàng đầu được đại diện trong dữ liệu. Trong hồ sơ Pandora, Nga, Vương quốc Anh, Argentina, Trung Quốc và Brazil, là những quốc gia có đại diện chủ sở hữu thụ hưởng nhiều nhất.

Trong hồ sơ Thiên đường, có nhiều sự hiện diện của công dân Mỹ hơn.

                                                                                                                                                         (Nguồn: www.icij.org)